У лютым 2022 г. стала вядома, што адміністрацыя папраўчай калоніі №3 ціснула на асуджанага па арт. 391 («Абраза суддзі») і арт. 415 («Ухіленне ад адбывання пакарання ў выглядзе абмежавання волі») Крымінальнага кодэксу Беларусі (далей — КК) і прызнанага 10.02.2021 г. палітзняволеным Валадара Цурпанава і пакарала яго карцарам з-за таго, што ў папраўчай калоніі ён сам размаўляў па-беларуску і патрабаваў таго ж ад супрацоўнікаў. Таксама не былі задаволены адміністрацыяй калоніі хадайніцтва Цурпанава аб падрыхтоўцы дакументаў па яго крымінальнай справе (арт. 415 КК) у суд на беларускай мове. Падчас разгляду крымінальнай справы судом Віцебскага раёна 20 красавіка 2022 г. не было задаволена хадайніцтва Цурпанава, каб працэс вёўся па-беларуску.
На рэферэндуме 27 лютага 2022 года камісіі не мелі бюлетэняў на беларускай мове.
У лютым на стэндах бібліятэк, аформленых да Дня беларускай мовы, магло не быць ніводнай кнігі на беларускай мове. А ўсе сем ролікаў, што дэманструюць турыстычны патэнцыял Беларусі ў цэлым і кожнай вобласці ў прыватнасці, створаных Нацыянальным агенцтвам па турызме ў першую чаргу для саміх беларусаў (паводле слоў начальніка аддзела маркетынгу), мелі толькі рускую і англійскую версіі.
З атрыманага ў лютым 2022 г. ліста асуджанага па арт. 342 КК («Арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, або актыўны ўдзел у іх») Алега Кулешы (прызнаны палітвязнем 15 чэрвеня 2021 г.) адміністрацыя папраўчай калоніі №2, у якой ён адбывае пакаранне, праводзіла тлумачальныя мерапрыемствы, каб данесці, што ў папраўчай установе трэба размаўляць выключна па-руску.
10 сакавіка 2022 г. мастакі Алесь Цыркуноў і Віталь Борыс былі арыштаваныя на 15 сутак у памяшканні Мінскага гарадскога суда за тое, што размаўлялі па-беларуску. У суд яны прыйшлі, каб падтрымаць мастака Алеся Пушкіна, якога 30 сакавіка 2022 года суд прызнаў вінаватым па артыкулах 130 («Здзек з дзяржаўных сімвалаў») і 370 («Распальванне варожасці») КК і прыгаварыў яго да 5 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі строгага рэжыму (Алесь Пушкін прызнаны палітвязнем 6 красавіка 2021 г.). Пры сабе яны таксама мелі выявы дзяржаўнага гербу Пагоня.
У сакавіку 2022 г. са сваёй пасады быў звольнены выкладчык фізічнай культуры фізічнага факультэта БДУ Сяргей Моўчан праз тое, што пачаў весці свае заняткі па-беларуску.
У красавіку 2022 г. дырэктар вытворцы лікёра-гарэлачных вырабаў Гомельскага лікёра-гарэлачнага завода «Радамір», у адказ на запыт юрыста і праваабаронцы Ігара Случака пазначаць сваю прадукцыю на беларускай мове, адказаў адмовай, спаслаўшыся на вялікую распаўсюджанасць у Беларусі рускай мовы.
Журналіст Яўген Меркіс адзначае, што не ва ўсіх крамах Гомеля прадаўцы жадаюць абслугоўваць пакупнікоў, якія звяртаюцца да іх на беларускай мове. Такія ж выпадкі сустракаліся і з лекарамі.
14 красавіка Міністэрства інфармацыі прыпыніла на 3 месяцы дзейнасць выдавецтва «Медысонт», 18 красавіка — выдавецтва «Галіяфы», 13 траўня — выдавецтваў «Лімарыус» і «Кнігазбор». Прычына прыпынення дзейнасці незалежных выдавецтваў ва ўсіх адна і тая ж:
«Своечасова не звярнуліся ў Міністэрства інфармацыі з апавяшчэннем аб змене звестак, якія падлягаюць уключэнню ў дзяржаўны рэестр выдаўцоў, вытворцаў і распаўсюджвальнікаў друкаваных выданняў».
Пазначаныя выдавецтвы выпускалі кнігі пераважна па-беларуску.
16 траўня 2022 г. ГУБАЗІК зладзіў ператрус у новаадчыненай краме выдавецтва Янушкевіч «Кнігаўка», дзе прадаваліся кнігі пераважна на беларускай мове. 200 кніг былі адпраўлены на экспертызу па прыкметах экстрэмізму. Самаго Андрэя Янушкевіча і супрацоўніцу выдавецтва, літаратурную аглядальніцу, блогерку Насту Карнацкую неаднаразова пакаралі арыштам.
Праваабаронцы заклікаюць, калі сутыкнуліся з парушэннем такіх правоў, дасылаць іх на адрас — [email protected].
