Сённяшняя беларуская сталіца вечарамі больш нагадвае горад, які пакінулі амаль усе жыхары. Вуліцы ў цэнтры вечарамі выглядаюць, як у фантастычных фільмах: ілюмінацыя працуе ва ўсю моц, а людзей мала. Гэта зусім не дзіўна, калі ведаць сітуацыю ў краіне і ў самім Мінску.
Але ёсць адно месца ў горадзе, дзе жыццё віруе, — гэта аўтавакзал «Цэнтральны». Архітэктары ў свой час пастараліся, каб платформы былі «схаваныя» ў прасторы паміж будынкамі гандлёвага цэнтра і самога аўтавакзала. Цяпер там туды-сюды ходзяць натоўпы людзей з чамаданамі і сумкамі. Увесь час прыбываюць і ад'язджаюць аўтобусы, кантралёры каля іх правяраюць квіткі, пляскаючы, адчыняюцца і зачыняюцца багажныя аддзяленні, а па гучнай сувязі няспынна аб'яўляюць усё новыя і новыя прыбыцці і адпраўленні…
Ніколі раней мінскі аўтавакзал не бачыў нічога падобнага. Міжнародныя аўтобусы адпраўляюцца практычна ва ўсе еўрапейскія краіны. І не толькі ў іх сталіцы. У адной толькі Германіі гэта некалькі гарадоў — і Берлін, і Франкфурт, і Карлсруэ, і Білефельд, і Штутгарт, і Гамбург, і Ольдэнбург. Што ўжо тады казаць пра суседнюю Польшчу? Толькі ў Варшаву адпраўляецца штодзень не менш як 10 рэйсаў. З Цэнтральнага вакзала можна даехаць аўтобусам таксама ў Шчэцін, Уроцлаў, Лодзь, Познань, Кракаў, Гданьск… І гэта яшчэ не поўны пералік. У Нідэрланды таксама можна зараз адправіцца: і ў сталіцу краіны Амстэрдам, і на поўдзень — у Ратэрдам.
Прычына такога рэзкага ажыўлення зразумелая: паветраны байкот Беларусі пасля прымусовай пасадкі самалёта з Пратасевічам і Сапегай і адсутнасць чыгуначных зносін з краінамі Еўрасаюза. Ці можна казаць, што аўтамабільны рух развіваўся гэтак жа імкліва, як і паветраны байкот? Гледзячы на сённяшняе кіпучае жыццё Цэнтральнага аўтавакзала, мусіць, можна.
Цяпер з Мінска можна лётаць толькі ў расійскія Маскву, Санкт-Пецярбург, Сочы, Калінінград, Казань і Екацярынбург ды яшчэ ў Стамбул, Дубай, грузінскія Тбілісі, Батумі і Кутаісі, а таксама ў сталіцы Казахстана, Узбекістана, Арменіі, Азербайджана і Туркменістана. Вось такі кароценькі расклад. Кітайскія іерогліфы наўрад ці могуць дапамагчы надаць аэрапорту хоць якую-небудзь рэспектабельнасць.
Чаго, вядома, не скажаш пра аўтавакзал. Там на табло толькі паспяваюць мяняцца назвы гарадоў. Сёння дастаткова праверыць, ці няма абмежавання на выезд з краіны, мець візу ў пашпарце і купіць білет, каб адправіцца ў неабходны горад у Эстонію, Латвію, Літву, Польшчу, Германію, Чэхію, Італію… Аўтобусы ідуць па 20 міжнародных напрамках. Хто б мог сабе такое ўявіць раней?
І гэта пры тым, што ўнутраныя рэйсы па краіне скарачаюцца. Сёння з Цэнтральнага аўтавакзала аўтобусы ідуць па 114 міжгародніх маршрутах. У некаторыя раённыя цэнтры колькасць іх паменшала. Ёсць населеныя пункты, у якія аўтобусы ўвогуле адмянілі альбо яны ходзяць туды раз на тыдзень. Нерэнтабельна. Гэта галоўная прычына, якую можна пачуць у апраўданне. Невядома, з гэтай прычыны альбо з іншай міжгародняя каса на аўтавакзале працуе да 21 гадзіны. Пазней па квіток на ўнутраны рэйс можна звяртацца ў міжнародную касу. Там адразу кідаецца ў вочы, што ў акенца патэнцыйныя пасажыры разам з грашыма працягваюць і пашпарт.
Вядома, у краіны Еўрасаюза можна адправіцца і з любога абласнога горада. Але там, зразумела, менш такіх маршрутаў. Напрыклад, з Магілёва можна без перасадкі даехаць да Варшавы, Шчэціна, у Вільню і ў Рыгу. А з Гомеля — у Варшаву і Кёльн. Таму асноўны паток пасажыраў прыпадае на Цэнтральны аўтавакзал сталіцы.
Аўтобусы ідуць у краіны Еўрасаюза запоўненыя. Ахвотных кудысьці адправіцца не становіцца менш. Наадварот. Таму з'яўляюцца ўсё новыя і новыя маршруты. Трэба не забываць, што апроч гэтага ў аэрапорты Літвы і Польшчы курсуюць шматлікія трансферы.
Многія ўладальнікі аўтамабіляў аддаюць перавагу падарожжу аўтобусам праз чэргі на мяжы. Аўтобус дакладна не пратрымаюць больш за 11 гадзін. Усё ж ён прытрымліваецца раскладу. А працэдура праверкі дакументаў і багажу нікому не падабаецца, але ад гэтага нікуды не падзенешся. Цярпяць людзі, цярпяць і сабакі з катамі, якіх усё часцей можна заўважыць у аўтобусах са сваімі гаспадарамі.
Каб упэўніцца, ці хочуць беларусы ўбачыць свет і ці маюць магчымасць наведаць еўрапейскія гарады, атрымаць там адукацыю, цікавую працу, проста прагуляцца, наведаць выставы і музеі, прайсціся па крамах, купіць сувеніры і проста якасныя рэчы — трэба проста прыйсці на Цэнтральны аўтавакзал Мінска і крыху паназіраць за тым, што там адбываецца.
