Źmicier Bahasłaŭski: My baimsia bačyć na scenie siabie
30.10.2014 / 15:13
U Minsku prajšoŭ maštabny mižnarodny forum «Teart», u prahramie jakoha adrazu dva śpiektakli, pastaŭlenyja pa tvorach maładoha biełaruskaha dramaturha Źmitra Bahasłaŭskaha, — «A kali zaŭtra niama…» i «Tata».
Dźmitryju ŭsiaho 29 hadoŭ, ale jaho pjesy ŭžo paśpieli trapić u šort-listy takich prestyžnych konkursaŭ, jak «Lubimaŭka», «Litadrama», «Jeŭrazija». Adny krytyki kažuć pra jaho jak pra «adkryćcio», inšyja ličać «nieprystojna maładym».
— Źmicier, vaša asnoŭnaja praca — akcior Biełaruskaha dziaržaŭnaha maładziožnaha teatra. A jak stali dramaturham?
— U 2009 hodzie teatr začynili na ramont i stała mienš pracy. A chaciełasia tvaryć plus maksimalizm junacki. Usie ž składali vieršy ŭ dziacinstvie, i ja pisaŭ. Pra kachańnie, naturalna. Potym była maleńkaja proza. A paźniej, pakolki zajmajusia teatram, — dramaturhija.
— Dzie ciapier iduć vašy pjesy?
— U Maskvie, Kijevie, Varšavie… Kala dvuch dziasiatkaŭ pastanovak. Navat u Manholiju pjesa dabrałasia. Ale ŭ asnoŭnym u Rasii staviacca śpiektakli. Tam šmat režysioraŭ, jakija sočać za sučasnaj dramaturhijaj.
Scena sa śpiektakla «Luboŭ ludziej» (Ułan-Bator)
— Jak dumajecie, čym vam udałosia začapić hledača i krytyka?
— Nie dumaŭ pra heta. Z 2009 hoda prosta dasyłaŭ pjesy na ŭsie konkursy i fiestyvali. Napeŭna, prosta nadakučyŭ (śmiajecca). U žury vyrašyli: maŭlaŭ, davajcie pryznajem, što jon niadrenny dramaturh, adzin raz pryjedzie i chaj dalej u siabie ŭ Minsku siadzić.
— A čamu biełaruski hladač amal nie bačyć vašych pjes?
— Dumaju, z-za niedavieru režysioraŭ da majho ŭzrostu. Mnie było 25 hadoŭ, kali «Luboŭ ludziej» pačała iści. Kolki razoŭ ja navat čuŭ ad režysioraŭ: maŭlaŭ, chto tabie heta nadyktavaŭ? Kažu: prabačcie, niejak tak atrymałasia. Bałazie, ciapier usio mianiajecca.
— Vašy pjesy časam nazyvajuć žorstkimi. Čamu?
— Bo žyćcio naša, na žal, žorstkaje. I da hetaha my, na žal, užo navat pryvykli. Biez uzdryhu hladzim strašyłki ŭ «Nadzvyčajnym zdareńni» na telebačańni pra toje, jak kahości źbili abo navat zabili, a ŭ teatry heta bačyć nie chočam. Zrazumieła, što kožnamu niepryjemna, kali ranki, jakija tolki pačali haicca, uskryvajuć znoŭku. Niepryjemna paznavać siabie: «Tak, ja, byvaje, napivajusia, bju žonku, pra baćkoŭ zabyŭsia, siabroŭ padmanvaju… Ale ž nie kožny dzień. Dyk navošta mnie ŭsio heta ŭ teatry pakazvajuć?»
Da teatru my stavimsia jak da adpačynku i nie chočam jaho ŭsprymać jak zrez našaha žyćcia. Voźmiem, da prykładu, «Luboŭ ludziej». U čatyroch scenach tut prysutničaje mat. U Minsku chutka budzie pastanoŭka hetaj pjesy, i jaho adtul akuratna prybrali. Ja nie piareču. Ale ŭsio ž, kali my kažam pra sučasny teatry i pra žyćcio, to nie moža čałaviek, udaryŭšy małatkom pa palcy, skazać: «Aj, jaki promach, jaki ž ja nieachajny». Tamu ŭ niejkich momantach, mnie zdajecca, mat całkam naturalny. Choć ja nie prychilnik jak mata, tak i žorstkaści na scenie. I ŭ apošnich maich pjesach ich praktyčna niama.
— Vy zaŭsiody zhodnyja z režysiorskaj interpretacyjaj vašych pjes?
— A ja nie maju prava nie pahadžacca. Maja praca skončana, kali ja pastaviŭ u pjesie kropku. Ja napisaŭ, dapuścim, pjesu pra śmierć, a režysior ubačyŭ, što jana pra žyćcio. I chaj, heta ž jaho pohlad. Ale ja rady, viadoma, kali cikaviacca majoj dumkaj. Ź niekatorymi režysiorami my pa skajpie hadzinami razmaŭlajem.
— A što vam nie padabajecca ŭ teatry?
— Durny śmiech i humar nižej pojasa. I biezhustoŭščyny nie lublu.
— Jakija tendencyi charakternyja dla sučasnaj dramaturhii?
— Mnie zdajecca, nie byvaje dramaturhii staroj i novaj… Teatr zaŭsiody (i 100, i 500 hadoŭ tamu, i siońnia) kaža pra čałavieka, pra toje, jak jon žyvie ci chacieŭ by žyć, vykryvaje prablemy hramadstva. Inšaja sprava, što aktualnaść hetych prablem u roznyja časy mianiajecca. Zaraz u Rasii, naprykład, šmat pjes pra palityku, va Ukrainie mnohija pišuć pra Majdanie. Heta značyć, dramaturhi kažuć pra toje, što ŭ hramadstvie na słychu. I dakumientalny teatr dla mnohich cikavy. Praŭda, chaciełasia b, kab dramaturhi zachoŭvali čas, a nie svoj punkt hledžańnia na jaho.
— Jość dramaturhi, čyja tvorčaść vam blizkaja?
— Mieterlinka lublu vielmi. U im jość usio, što mnie cikava. I mistyka, i atmaśfiera. Vielmi chočacca napisać takuju dobruju pjesu, jak u jaho (śmiajecca). Ale pakul čas, mabyć, nie pryjšoŭ. Niama pakul u mianie takich umieńniaŭ.
Scena sa śpiektakla «Patrys»
— Čytała, što vy pišacie pjesy na bałkonie. I ciapier tak?
— Heta niaźmienna. Viadoma, kali ja kudyści biahu i mnie raptam ideja, vobraz abo fraza pryjšli ŭ hałavu, rablu nakidy na abryŭkach papiery, vykarystoŭvaju dyktafon. Ale kančatkovaja praca nad pjesaj idzie tolki na bałkonie.
— Kolki času sychodzić na pjesu i jak naradžajucca hieroi, situacyi?
— Zaŭsiody pa-roznamu. Ale nie mienš za hod, heta dakładna, tamu što heta chobi ŭ pieršuju čarhu. Niama takoha, što kožny dzień pišu, skažam, z 8 da 10. Usio adbyvajecca pa natchnieńni. Tym bolš, kab być praŭdzivym, patrebnyja realnyja situacyi. Navat paśla sfarmiravanaj u hałavie historyi ŭsio moža ŭ korani pamianiacca. Ja nie bajusia mianiać, pa mienšaj miery.
— Chto stanovicca pieršym čytačom?
— Žonka, viadoma. Da jaje dumki prysłuchoŭvajusia, ale nie bolš. Da krytyki taksama absalutna spakojna staŭlusia. Navat lublu, kali haniać, bo heta šturchaje mianie napierad.
— Nad čym ciapier pracujecie?
— Niadaŭna my z Alaksandram Marčankam skončyli prajekt «Napeŭna». Dumaju, śpiektakl źjavicca ŭ siaredzinie śniežnia. Heta dakumientalnaja pjesa pra biełarusaŭ. Intervju dla jaje źbirali artysty Teatra biełaruskaj dramaturhii. Jany pytalisia ŭ ludziej z roznych rajonaŭ Biełarusi ab tym, chto my takija, jak žyviom, što dla nas dabro, zło. Razmaŭlali pra staŭleńnie zamiežnikaŭ da biełarusaŭ.
Pracuju i nad svajoj pjesaj. Jana pra toje, što značyć daravać i ci treba heta rabić. Pišu hetuju pjesu z 2012 hoda. Niešta ŭva mnie jašče nie saśpieła, kab vylicca na papieru….