U čarhovaj spravazdačy «Viasny» rekordna nizkija ličby zatrymańniaŭ. Ci aznačaje heta, što palityčnyja represii pajšli na spad?
Na pačatku lipienia pravaabarončy centr «Viasna» apublikavaŭ čarhovuju spravazdaču ab situacyi z pravami čałavieka ŭ Biełarusi pa vynikach červienia. Zhodna z pryviedzienymi tam ličbami, kolkaść zatrymanych za miesiac pa palityčna matyvavanych spravach u krainie skłała kala 100 čałaviek, a kolkaść vyzvalenych palitviaźniaŭ pieravysiła kolkaść novych — 28 suprać 19. 100 zatrymańniaŭ za červień — heta ŭ dva ź liškam razy mienš, čym u traŭni. Tady «Viasna» zafiksavała bolš za 260 palityčna matyvavanych aryštaŭ. Ličba 100 zatrymanych najmienšaja za dva apošnija hady (za vyklučeńniem miesiacaŭ, pa jakich niama dadzienych). Adnak, jak patłumačyŭ u razmovie z Radyjo Svaboda juryst pravaabarončaha centra «Viasna» Pavieł Sapiełka, ličby ŭ spravazdačy zusim nie aznačajuć, što represii ŭ Biełarusi pajšli na spad.
18.07.2022 / 23:06
«Ludzi zapałochanyja, nie raskazvajuć nikomu pra svaje sudy»
«Heta aznačaje tolki toje, što nam stała viadoma pra mienšuju kolkaść zatrymanych, — kaža Pavieł Sapiełka. — Pra spad represij havaryć nielha. My bačym, što prysudy pa kryminalnych spravach štampujucca stabilna. Stabilna vykarystoŭvajucca novyja składy złačynstvaŭ, uviedzienyja ŭ minułym hodzie, jakija karajuć za «dziejnaść ad imia ekstremisckich farmavańniaŭ». A ŭ realnaści — za dziejańni, jakija nia majuć nijakaj hramadskaj niebiaśpieki, i chutčej naadvarot, časam navat hramadska karysnyja».
Pa słovach Paŭła Sapiełki, administracyjny pieraśled u Biełarusi staŭ sapraŭdnaj «šeraj zonaj». Ułady ŭsialak sprabujuć źmienšyć mahčymaści kantrolu za takimi sudovymi pracesami.
«Ludziej zatrymlivajuć, sudziać pa videakanferencyi, — kaža pravaabaronca. — Paviedamleńniaŭ pra takija pracesy časta ŭ raskładzie sudoŭ niama. Ludzi časta zapałochanyja, nie raskazvajuć nikomu pra svaje sudy. Albo jany kirujucca jašče niejkimi pryčynami».
Jak kaža Pavieł Sapiełka, poŭnaj aficyjnaj statystyki pa kolkaści administracyjnych pravaparušeńniaŭ i tym, jakija ź ich mienavita byli ździejśnienyja, nie isnuje ŭžo niekalki hadoŭ. Statystyka nie publikujecca ŭžo vielmi daŭno, apošni raz aficyjnyja ličby pa raniejšym artykule 23.34 ahučvali ŭ 2015—16 hadach. Ale navat tady pravaabaroncy krytyčna stavilisia da aficyjnych ličbaŭ.
«My padazrajom, što zaraz realnaja kolkaść pryciahnutych da administracyjnaj adkaznaści ŭ Biełarusi značna pieravyšaje tyja ličby, jakija nam viadomyja, — kaža pravaabaronca. — Zaraz časam publikujecca statystyka ahułam pa administracyjnych pravaparušeńniach, ale jana nie daje nam ujaŭleńnia pra situacyju».
«Sudy pa skajpie praciahvajucca»
Jak kaža pravaabaronca, administracyjnyja sudy pa «palityčnych» artykułach pa-raniejšamu masava pravodziać dystancyjna z dapamohaj srodkaŭ suviazi, karystajucca Skype, Viber i inšymi prahramami. Hetaja praktyka nie spyniłasia, niahledziačy na admienu bolšaści supraćkavidnych mieraŭ, paśla taho jak pandemija adstupiła.
«My adrazu kazali, što heta ŭsio nie źviazana ŭ realnaści z supraćdziejańniem raspaŭsiudu karanavirusu, — kaža Pavał Sapiełka. — Heta sposab vyvieści administracyjny praces z-pad uvahi hramadstva. Spraścić u niejkaj stupieni pracu orhanam unutranych spraŭ. Kab jany nie zajmalisia pieravozkaj abvinavačanych, naprykład. Ale heta surjozna parušaje pravy zatrymanych. Pačynajučy z taho, što taki sposab viadzieńnia pracesu nie apisany ŭ Kodeksie ab administracyjnych pravaparušeńniach. Farmalnaści nie raspracavanyja.
Sposab zabieśpiačeńnia videatranślacyi raznastajny. U svaich spravazdačach my adznačajem, što vielmi redka abvinavačany zadavoleny jakaściu suviazi. Časta jany ŭvohule nie razumiejuć, što adbyvajecca, nie čujuć sudździ».