Галіна Цімчанка
У 1999 годзе Цімчанка перайшла з газеты «Коммерсантъ» у новае інтэрнэт-выданне Lenta.ru. Прайшла шлях ад супрацоўніка службы маніторынгу да галоўнага рэдактара ў 2004-м.
Пры ёй Lenta.ru стала самай цытатаванай крыніцай навін Расіі, на 2013 год займала 5 месца па наведвальнасці ў Еўропе сярод сайтаў навін. У сакавіку 2014 Цімчанка была звольненая на фоне папярэджання Раскамнагляда за спасылку на інтэрв’ю з лідарам «Правага сектару» Дзмітрыем Ярашам. За ёю сышла большая частка рэдакцыі Lenta.ru.
Трохгадзінны майстар-клас, што Галіна Цімчанка праводзіла ў офісе TUT.BY, можна цалкам паглядзець тут.
Новы праект Цімчанкі і часткі рэдакцыі «старой Ленты», «Медуза», за месяц дзейнасці набраў 1,3 млн унікальных наведнікаў альбо ў сярэднім 100 тысяч унікальных чытачоў за дзень.
Праект арыентуецца на мабільных чытачоў. Асноўны прынцып — Mobile first, «найперш мабільныя».
Акрамя «настольнага» сайту навіны «Медузы» можна чытаць праз мабільную версію ды мабільныя праграмы для iOS і Android. Больш за палову чытачоў «Медузы» зараз «мабільная аўдыторыя».
«Можна блакаваць сайт, але спыніць вяшчанне цяжка», —
кажа Цімчанка пра магчымыя спробы забараніць у Расіі як сайт, так і мабільныя праграмы адначасова. На яе думку, такое магчыма толькі пры супрацы дзяржавы з усімі буйнымі правайдарамі.
Назву новага праекта Цімчанкі часта крытыкавалі. На яе думку, сёння брэндам можа быць любое слова, якое не значыць нічога. Apple — доказ таму. «Медуза» тут не ў значэнні Медузы Гаргоны — сайт не збіраецца ні на каго нападаць ці камусьці помсціць.
«Побеждает не большой и рогами украшенный, а маленький, злой и безбашенный»,
— такі дэвіз для сябе абрала Цімчанка.
«Медуза» месціцца на домене Medusa.io. Цімчанка сцвярджае, што нацыянальны домен Брытанскіх тэрыторый у Індыйскім акіяне быў абраны з-за нізкіх цэн і даверу знаёмых «айцішнікаў». COM — задорага, RU — няварта, могуць адабраць.
Інвестары «Медузы» пажадалі застацца невядомымі. Рэдакцыя некалі вяла перамовы нават з Хадаркоўскім, але вырашыла адмовіцца ад ідэі адзінага інвестара.
«Не хачу быць інструментам уплыву, кішэнным СМІ»,
— кажа Цімчанка.
Кантрольны пакет «Медузы» застаецца ў руках рэдакцыі, а грошы бяруцца ад пула інвестараў, людзей непублічных. Інвестары не могуць уплываць на рэдакцыю.
Рэдакцыя намагаецца быць максімальна аб’ектыўнай. «Мы нікому не сябры, мы журналісты. Мы не апазіцыя, мы фіксуем дзеянне», — сцвярджае Цімчанка.
«Самая выгадная пазіцыя — па-над бойкай»,
— кажа яна. Калі не быць ні на чыім боку, «відаць лепей».
Новы праект дзейнічае як агрэгатар навін з нячастымі, але разгорнутымі ўласнымі рэпартажамі. Па словах Цімчанкі, у расійскіх СМІ зараз замнога «белага шуму», за якім губляюцца сапраўдныя навіны. Да таго ж, у Расіі пануе цэнзура і самацэнзура, таму ў галіне сапраўднай журналістыкі на думку Цімчанкі зараз канкурэнцыі практычна няма.
Сфармаваць і асэнсаваць карціну дня, каб чытач больш нікуды не хадзіў, — такая мэта «Медузы».
Важная і нацэленасць на ўзважаны погляд: усе стаміліся ад «гістэрыкі», чытачу не хапае халоднай развагі, ды і такая пазіцыя не пужае рэкламадаўцаў.
Абсалютную праўду не кажа ніхто, сцвярджае Цімчанка. Верыць нельга нікому, акрамя ўласнага карэспандэнта. Але нават у прапагандзе можна знайсці карысную інфармацыю. У якасці прыкаду яна прыводзіць гісторыю пра «распятае ў Славянску дзіця» — у паведамленні былі даты, месцы і імёны, якія можна праверыць, нават літаральна «хадзіць па бабуськах», каб даведацца праўдзівую гісторыю.
На думку Цімчанкі, зараз у Расіі пануе крызіс даверу да СМІ ды крызіс увагі праз колькасць прапаганды.
Адзіны спосаб вярнуць увагу — пастаянна здзіўляць чытача,
— пераконвае галоўны рэдактар «Медузы». І сайт, і праграмы рэгулярна абнаўляюцца, рэдакцыя не цураецца эксперыментаў.
Першапачаткова «Медуза» як мантру паўтарала: «даць інфармацыйны пражытачны мінімум». Невялікая рэдакцыя намагалася зрабіць лепшае мінімальнымі сродкамі. Але нацэленасць на «мінімум» не матывавала супрацоўнікаў праз «прыродную ляноту». Новы дэвіз выдання — «усё, што вам трэба ведаць».
Чытачу цікава ўсё, што ўплывае на яго ўласнае жыццё, кажа Цімчанка, згадваючы амерыканскую тэорыю пра цікаўнасць да навін у радыюсе 60 міль. Калі за акіянам адбываецца нешта важнае мясцоваму чытачу, варта патлумачыць, як падзея там адаб’ецца на жыцці тут.
«Медуза» працуе на расійскіх чытачоў, але месціцца ў Латвіі.
Такім чынам самае страшнае, што ўлады могуць зрабіць выданню — заблакаваць яго на тэрыторыі Расіі. Латвія была абраная як адна з самых недарагіх краін Еўропы і як адна з самых простых па законах.
«Было шокам, як усё проста з законамі ў Латвіі», —кажа Цімчанка ды адзначае, што важная не толькі еўрапейская прастата законаў, але і еўрапейскае выкананне законаў.
Да таго ж, у Латвіі практычна ўсе ведаюць рускую мову, што для рускамоўнай рэдакцыі адназначны плюс. Зараз «Медуза» шукае настаўніка, які навучаў бы рэдакцыю латвійскай мове:
Жыць у краіне і не ведаць яе мовы непрыстойна,
мяркуе галрэд «Медузы».
Галіна Цімчанка не пазбегла пытання пра выкарыстанне «Медузай» слова «Белоруссия» ў навінах. На яе думку, у пытанні «Беларусь ці Белоруссия» СМІ мусяць кіравацца законам: у слоўніках прапісана ці «Белоруссия», ці «Республика Беларусь», а ў слове «Белоруссия» не можа быць галоснай «а» між дзвюма часткамі — такія правілы рускай мовы. У прыватнай размове яна можа выкарыстоўваць слова «Беларусь», але на старонках СМІ «цар і бог — руская мова».
