Той, хто хоць раз быў на сустрэчы са Святланай Алексіевіч, ведае, якія вялікія чэргі выстройваюцца на гэтыя мерапрыемствы. Таму слухачы прыходзілі загадзя ў Палац мастацтваў, дзе і адбылася дыскусія. Не спалохалі мінчан ні спякота, ні адсутнасць кандыцыянераў. Самыя абачлівыя прыйшлі з веерамі, іншыя размахвалі брашурамі. Зала была поўная. Напэўна, толькі Алексіевіч можа сабраць на адной сустрэчы мільянера Віктара Пракапеню і апазіцыянера Міколу Статкевіча, пісьменніка Уладзіміра Арлова і рэстаратара Вадзіма Пракоп'ева.
Святлана Алексіевіч, як звычайна, сціпла выйшла на сцэну. І хоць сёння яна амаль не выступала, сустракалі яе апладысментамі.
— Я некалькі гадоў ведаю Віктара, — прадставіла яна госця клуба. — І кожны раз, калі мы сустракаемся, я адчуваю радасць. Ён з тых людзей, якім належыць гісторыя. І ў нас не так шмат людзей, пра якіх можна сказаць: выдатна, што яны ёсць.
Віктар пачаў свой выступ з прапановы пагуляць — на экране з'яўляліся пытанні, слухачы на сваіх тэлефонах за 20 секунд павінны былі на іх адказаць. Уся гульня была падводкай да тэмы, як імкліва мяняецца свет і як IT-бізнэс рухае Беларусь наперад. Госць клуба прызнаўся, што пагадзіўся прыйсці на дыскусію, каб данесці лідарам меркаванняў, што ў Беларусі вельмі востра стаіць праблема з якасцю адукацыі, якая не адпавядае часу, і што казаць пра гэта тыя самыя лідары меркаванняў павінны больш і гучней, бо ад таго, якой у нас будзе адукацыя, залежыць будучыня краіны.
— Не ад Расіі, не ад таго, якімі будуць палітыкі. А перш за ўсё ад таго, якой будзе сістэма адукацыі, — лічыць бізнэсмен.
«Бацькі павінны быць цікавей, чым інстаграм»
На думку Віктара Пракапені, сістэма адукацыі — гэта тое, што сёння патрабуе самых хуткіх і самых глабальных змен:
Тэхналогіі, па словах Віктара, з аднаго боку, вырашаюць праблемы, але, з другога, могуць ствараць новыя праблемы. У якасці прыкладу ён прывёў залежнасць дзяцей ад ютуба і інстаграма:
— Бацькі становяцца менш цікавыя дзецям. Калі б прыйшоў Тэрмінатар будучыні і забраў дзіця, мамы і таты крычалі б: «Які жах!» Але рэкамендацыі ютуба і інстаграма забіраюць увагу дзяцей. Гэта значыць фізічна дзіця не забралі, але ў думках забралі. Гэта праблема, але ў яе ёсць рашэнне. Мы, бацькі, павінны быць цікавейшымі, чым ютуб і інстаграм — трэба пастаянна развівацца, вучыцца новаму і разумець, што адбываецца ў свеце.
«У Беларусі ідэалогіі няма, і яна нам не патрэбна»
У размове мадэратара (ім выступіў дырэктар праекту «ПраБізнэс» Віталь Валянюк) з госцем была закранутая тэма ідэалогіі ў Беларусі. Віктар Пракапеня лічыць, што ў Беларусі ідэалогіі няма, не будзе, і яна нам не патрэбна:
— Я лічу, што ідэалогія — гэта прадукт мінулага. Сёння могуць быць ідэі, задачы і каштоўнасці ў нейкім фармаце. Абмяркоўваць нейкую ідэалогію, у якую будзе верыць кожны ў Беларусі сёння, у XXI стагоддзі, калі кожны глядзіць свой кантэнт - гэтага не будзе.
— А што тады нас аб'ядноўвае, акрамя тэрыторыі, калі нацыянальная ідэя або ідэалогія, як ты кажаш, гэта прадукт мінулага і яго не трэба спрабаваць нацягваць на рэальнасць? - спытаў у бізнэсоўца мадэратар.
— Агульныя каштоўнасці, культура. Ідэалогія — гэта тое, што прыдумалі розныя дзяржавы, каб людзі верылі ў нейкі праект. Нас аб'ядноўвае культура, гэта вельмі шматслойнае паняцце. У нас адбылася дзяржава, народ, грамадства, я лічу. Гэта дасягненне нашай дзяржавы, што ідэалогіі ў нас няма.
Мікалай Статкевіч на гэтых словах ўстаў, махнуў рукой і выйшаў з залы.
Як вырашыць праблему з няякаснай адукацыяй?
Віктар Пракапеня лічыць, што трэба пачаць пра гэта казаць.
— Пра гэта кажуць вельмі мала, — заявіў ён. — І гэта незаслужана, бо ад рашэння гэтай праблемы шмат у чым залежыць, што з намі будзе заўтра. Вельмі многія рэчы зменяцца самі, хочам мы гэтага ці не. Сёння ўжо з'яўляецца велізарная колькасць ютуб-каналаў, дзе класна распавядаюць пра матэматыку, рускую мову. Той, хто хоча, каб беларускую мову ведалі лепш, павінен стварыць такі канал. У гэта трэба ўкладаць час, грошы і веды. Тое, што сёння робяць у класе, трэба рабіць дома. А тое, што дзеці робяць дома, яны павінны рабіць у школе. Кожнае дзіця вучыцца ў сваім рэжыме. Калі яно прыходзіць на заняткі, часцей за ўсё лекцыя сумная, па цікавасці прайграе любому блогеру. А ў школе трэба веды ўжываць, ўзаемадзейнічаць, хатняе заданне трэба рабіць у школе з настаўнікам, які павінен дапамагаць дзецям кантактаваць, займацца больш творчай працай. Ролю настаўніка — аб'яднаць тых, хто хоча вучыцца, накіроўваць дыскусію як мадэрацыю. Вось якая трансфармацыя адбудзецца ў адукацыі.
Мадэратар задаў пытанне, ці разумеюць Віктара Пракапеню ў Міністэрстве адукацыі, ці чуюць яго там. Той узяў паўзу і адказаў:
— Ёсць нашы чаканні, а ёсць рэальнасць. І нашы чаканні знаходзяцца не вельмі высока, і гэта нармальна. Міністр адукацыі кіруе махінай памерам у 3 млрд даляраў (гаворка пра бюджэт на адукацыю), у сістэме працуюць сотні тысяч людзей, разумееце, якога маштабу складанасці ў яго праца? Далей, у яго абмежавана колькасць грошай, якія ён можа аддаваць на заробкі. Многія не разумеюць складанасць працы. Ёсць куча трэшу, які прыдумала не Міністэрства адукацыі, а органы на месцах. Напрыклад, настаўнікі ходзяць па дамах і правяраюць ўстаноўку пажарнай сігналізацыі. Гэта прыніжае настаўніка. Але гэта ініцыятыва мясцовых органаў. Вось чаму важная роля медыя, грамадства. Нават самы круты міністр адукацыі усе гэтыя праблемы не пераможа. Гэта пытанне для грамадства — праблемы трэба знаходзіць і вырашаць. Ёсць рэчы, у якіх нас слухаюць, - мы хацелі, каб павялічылі прыём айцішнікаў у пяць разоў, пакуль павялічылі ў паўтара раза (гаворка пра набор ва ўніверсітэты.). Адукацыя — гэта велізарная індустрыя, і больш за ўсё там не хапае дапамогі грамадства. Дыялог у фармаце «міністр — дурань» не працуе. Працуе, калі ты прыносіш прапановы, якія могуць дапамагчы. А гэтага вельмі мала.
І аб прафесіях будучага
Самае лепшае пытанне, пасля якога гледачы апладзіравалі, задаў рэстаратар Вадзім Пракоп'еў. Ён спытаў, што б Пракапеня зрабіў на месцы Паўла Дурава, у якога Раскамнагляд патрабаваў даць звесткі Telegram для ўнясення ў рэестр арганізатараў распаўсюджвання інфармацыі, а заснавальнік мэсэнджара адмовіўся гэта зрабіць.
— Гісторыя Дурава іншая, не такая, як пішуць СМІ, — заявіў Віктар Пракапеня. — Як бы паступіў я? Я б зрабіў так, каб пытання аб доступе да інфармацыі тэхнічна не стаяла. Сёння гэта магчыма зрабіць.
А яшчэ Віктара Пракапеню спыталі аб прафесіях будучыні.
— У будучыні будзе шмат працы, каб вырашаць этычныя канфлікты. Калі беспілотны аўтамабіль ездзіць па дарозе, вы павінны яго нейкім чынам запраграмаваць, каб ён прымаў рашэнне. Зараз такі час, усё больш этыкі перасякаецца з рэальнасцю. Пытанне пра Дурава ж таксама пра гэта. Што рабіць - аддаць код дзяржаве ці не аддаваць, тады тэрарысты змогуць скарыстацца мэсэнджарам і здзейсніць злачынства? Якое рашэнне правільнае — невядома. У будучыні будуць запатрабаваныя прафесіі, звязаныя са стварэннем кантэнту, брэнд-менеджары, менеджары па камунікацыях. Мяняецца медыцына, мы будзем загадзя дакладна ведаць, якая хвароба ў нас можа развіцца. Але тое, што я назваў, не будзе пастаянным. Мы жывем у свеце, дзе ўсё вельмі хутка мяняецца, - заявіў прадпрымальнік.
— Цырульнікі не падзенуцца нікуды! — упэўнена выгукнуў з залы мужчына, падобны на цырульніка.
