Марына:
— У жніўні 2020-га, калі мы бачылі і дзень і ноч адных бэчэбэшнікаў вакол, мы пачыналі проста ехаць з глузду. Яны былі і ў горадзе, і ў нашым дамавым чаце. Нам не хацелася ехаць дадому, і мы не ведалі, які будзе зыход і што нам рабіць. Муж прапаноўваў прадаць кватэру, але куды ты з'едзеш? У горадзе адбывалася тое ж самае, што і ў нашым раёне. Прычым, калі мы ў тыя дні ездзілі да сваякоў у Берасцейскую вобласць, яны былі ў шоку. Яны не разумелі, што ў нас тут у Мінску адбываецца, не верылася, што ўсё гэта ў нас у краіне. У іх жа ціха было, у вёсках усе за Лукашэнку. А за каго яшчэ? За Ціханоўскую? Хто яна?
Андрэй:
— 9 жніўня мы з'ехалі за горад і не ведалі, як назад вярнуцца. Мы былі ўпэўненыя: будзе нешта страшнае, бо апазіцыя яшчэ раніцай збіралася, з дзецьмі натоўпамі хадзіла, пастаянна грала песня «Перамен».
Затым 16 жніўня я пачуў на рынку, як людзі смяюцца і кажуць, што сёння ўсіх у прымусовым парадку выганяюць на вуліцу пайсці за прэзідэнта пакрычаць. Я як гэта пачуў, забыўся, куды іду, тэлефаную Марыне і прашу высветліць, дзе збіраюцца. Таму што я хачу паглядзець на тых людзей і даведацца: іх туды гвалтоўна вывелі або яны прыйшлі сказаць пра свой боль. Тады было адчуванне, што нас, патрыётаў, ужо няма, што ўсе за бчб, а за дзейную ўладу наогул не засталося людзей.
Я кінуў усе справы на рынку, заехаў у ЦУМ купіць дзяржаўны сцяг, і мы адправіліся на мітынг. Калі ехалі па праспекце з Новай Баравой, у нас сцяг быў выстаўлены праз люк. На мяне ўсе сталі паказваць пальцам, што я дурань, дазвалялі сабе непрыстойныя жэсты. На адным святлафоры людзі падбеглі да нас і сталі кідацца на машыну. Прычым там стаіць ДАІ, свішча, крычыць ім адысці назад, але яны не рэагуюць. Мы глядзім і думаем: за што? Я як замежнік не разумеў: гэта ж ваш сцяг! Што дзеецца? Паехалі далей ужо без сцяга, таму што зразумелі: гэта небяспечна.
Мітынг 16 жніўня быў для нас імпульсам і падтрымкай, нам трэба было бачыць, як прэзідэнт сябе паводзіць. Увесь час, што мы там стаялі, у нас мурашкі па скуры бегалі, нават слёзы былі — настолькі гэта было эмацыйна. Я тады сказаў сабе, што ўжо баяцца няма чаго. Адзін раз мне толькі пасля гэтага было страшна — калі апазіцыйны натоўп пайшоў да Палаца Незалежнасці, і прэзідэнт выйшаў з аўтаматам. Я тады вельмі баяўся, каб у яго за спінай не было здраднікаў. Многія не разумеюць усяго таго, што адбываецца, яны бачаць толькі кветачкі, белыя стужачкі. Але я ведаю, што адзін здраднік мог змяніць лёс краіны ў адну секунду.
Тут адбываецца тое ж самае, што і падчас рэвалюцыі ў Румыніі і ў іншых краінах, дзе «вялікая Амерыка» спрабуе навесці парадак. На справе яны проста развальваюць краіны і забіваюць людзей.
Марына:
— Затым мы даведаліся пра аўтапрабег. Мы тады жылі ў адчуванні, што ты тут адзін супраць усіх. І калі мы ўбачылі аўтапрабег, адразу вырашылі ў ім паўдзельнічаць, хоць я баялася, паколькі не ведала, як сябе павядуць змагары. Мы знайшлі там аднадумцаў, і нам адразу стала лягчэй.
Марына:
— Спачатку дзяцей у школе прыгняталі. У многіх вучняў былі бчб-налепкі на падручніках, на дзённіку, на пераменах дзеці бегалі і крычалі: «Жыве Беларусь!» Старэйшая дачка Даніэла, вядома, не далучалася да іх. Тады адна дзяўчынка заявіла: «Хлопцы, глядзіце ўсе сюды, яна лукашыстка». Пачаліся абразы.
У малодшай Лізы тое ж самае было ў класе. Але яна баявая і адразу адпор дала, прама сказаўшы, што мы за Лукашэнку. А калі на 19-павярховым доме павесілі дзяржаўны сцяг і дзеці з класа гэта ўбачылі, Ліза сказала, што гэта яе тата павесіў. Усе адразу замерлі.
Андрэй:
— У сакавіку мы з патрыётамі наведвалі Хатынь. На наступны дзень выехалі са стаянкі на сваёй машыне, бачым — па лабавым шкле адразу расколіна пайшла. Мы тады думалі, што, можа, камень у шкло трапіў. Але ўвечары выклікалі Следчы камітэт, і яны адразу сказалі, што гэта стралялі з пнеўматыкі. Завялі крымінальную справу паводле 339-га артыкула за хуліганства. Потым, праўда, быў дзіўны працяг гэтай гісторыі.
Марына:
— 30 сакавіка мне тэлефануе нейкі Аляксей, называецца міліцыянтам і прапануе мужу прыехаць на машыне на экспертызу на Уруцкую, 8. Але, як аказалася, па гэтым адрасе ніякай экспертызы не робяць, там толькі аператыўнікі сядзяць.
Андрэй:
— Я туды прыехаў, да мяне выйшаў намеснік начальніка Першамайскага РАУС і пачаў пераконваць мяне, што гэта я сам, напэўна, шкло пашкодзіў. Я ў спрэчку ўступаць не стаў, сказаў, хай пішуць што хочуць у экспертызе, а далей іншыя будуць вырашаць, што з іх заключэннем рабіць. У мяне ж КАСКА няма, я разумею, што грошы за шкло мне ніхто не верне. Сэнс мне трапляць на 1500 рублёў? Прычым днямі, ужо пасля паездкі на «экспертызу», нам прыйшло паведамленне, што падазраванага па гэтай крымінальнай справе затрымалі яшчэ 24 сакавіка, праз некалькі дзён пасля абстрэлу нашай машыны.
Марына:
— У мяне ёсць здагадка, што чалавек, якога затрымалі, выйшаў на Першамайскае РУУС, каб мужа выклікалі на размову і ўгаварылі забраць заяву.
Андрэй:
— Але наогул мы не дзівімся такім здарэнням у гэтым раёне. Мы нават чакалі большага, думалі, што і камянямі будуць кідацца.
У Новай Баравой мы жывём з 2016 года. Калі куплялі тут кватэру, ведалі, што гэта раён для айцішнікаў, але да мінулага года яны сябе ніяк у палітычных адносінах не праяўлялі, хоць агрэсіўна сябе паводзілі і раней. Наш двор, дзе гуляюць дзеці, абгароджаны плотам, брамка ў ім павінна замыкацца, але раней яе пакідалі адкрытай. Таму доўгі час у двор заходзілі староннія людзі, п'янствавалі на дзіцячай пляцоўцы, а спраўлялі патрэбы проста перад нашай тэрасай за туямі. Мы некалькі разоў выклікалі міліцыю, адсылалі фатаграфіі гэтых п'яніц у дамавы чат, але ўсё было бессэнсоўна.
Суседзі пачалі на нас «наязджаць», што мы не маем рацыі, што заходзіць у двор можа хто захоча. Нейкіх сур'ёзных аргументаў у іх не было, яны проста былі настроены супраць таго, каб не было так, як павінна быць па правілах, па законе. Тады мы паступілі па-іншаму: звязаліся з забудоўшчыкам і дамагліся закрыцця брамак. Мы ж куплялі кватэру з тым разлікам, што будзем жыць на першым нізкім паверсе і тут не будзе прахаднога двара.
Пры ўсім пры тым мы спачатку выносілі ў двор сталы, ладзілі чаяванні з суседзямі, і ў нас былі нармальныя адносіны. Але ў далейшым іх негатыўны настрой забіў усякае жаданне мець зносіны з імі. А акрамя нас чамусьці ніхто такіх мерапрыемстваў не праводзіць.
Марына:
— Палітычная актыўнасць у Новай Баравой пачалася ў 2020 годзе. У канцы вясны або ў пачатку лета нехта стварыў чат «Новая Баравая 97%», аб'ява аб якім з'явілася ў нашым дамавым чаце. Мы мяркуем, што стваральнік — наш сусед.
Андрэй:
— Калі гэты сусед склікаў людзей на Бангалор, ён пісаў у чаце, што трэба сабраць каманду, але ісці не ў цэнтр плошчы, а стаяць па баках, для масоўкі. А ў выпадку хапуну ўцякаць адтуль першымі.
Марына:
— Пасля выбараў ён некалькі разоў сядзеў на сутках, а потым у пачатку сакавіка з'ехаў за мяжу. Але мы мяркуем, што ён адтуль працягвае кіраваць і чатам, і дзейнасцю групы мясцовых актывістаў. Чат, дарэчы, перайменавалі ў «Новая Баравая 98%», каб праваахоўнікі яго не знайшлі і не заблакавалі.
З дамавых чатаў нас выдалілі ў лютым, пасля наведвання Палаца Незалежнасці. Адмін тады напісала, што наша знаходжанне ў чаце небяспечна для суседзяў па палітычных матывах.
Андрэй:
— Калі паступіў загад займацца актыўна нашым домам пасля дэанона ў інтэрнэце нашай сям'і і абстрэлу машыны, праваахоўнікі пачалі прыходзіць да суседзяў, забіраць камп'ютары, тэлефоны, і знайшлі ў іх вельмі шмат цікавага. Калі б гэтая акцыя была яшчэ месяцы тры таму, наш сусед-актывіст не ляжаў бы цяпер на пляжы. І многія ж змаглі з'ехаць за мяжу, пазбегнуўшы пакарання. Таму на наступныя выбары яны будуць самыя вялікія нават не куратары, а ворагі, яны будуць цалкам кіраваць пратэстам, сувязі ж з мясцовай сеткай актывістаў засталіся.
Андрэй:
— Да нас у госці неяк прыехаў адзін з аўтапрабегу. А тут у 21:00, як звычайна, суседзі пачалі гарлапаніць: «Жыве Беларусь!». Ён як пачуў, адразу сказаў, што з гэтым трэба нешта рабіць.
Я ўзяў машыну ў аднаго, загрузіў у яе калонку, а самі мы надзелі маскі — гэта такая канспірацыя была. Мы заехалі да нас у двор і чакалі, калі суседзі пачнуць крычаць з вокнаў. І калі зноў пачаўся крык «Жыве Беларусь!», мы ім далі паслухаць «Саню». Тут ужо выйшлі суседзі, пачаўся канфлікт. Я тады сказаў ім, што гэта бязладдзе трэба спыніць, мы просім цішыні. Калі не згодныя, будзеце слухаць «Саня застанецца з намі».
Паколькі, нягледзячы на нашу канспірацыю, суседзі нас усё ж пазналі, мы вырашылі: трэба адкрыта паказваць, што мы не баімся. Таму на наступны дзень мы выставілі калонку ўжо на нашай тэрасе ў чаканні вячэрняй пераклічкі бэчэбэшнікаў. Але як толькі яны па камерах убачылі, што мы паставілі калонку, выбеглі з кватэр і сталі закідваць нас снегам.
Марына:
— А адна суседка стала публічна нават пагражаць мне, што, маўляў, мае дзеці заўтра пойдуць у школу і не вернуцца.
Андрэй:
— Праз некалькі дзён, 1 сакавіка, я падняў наш сцяг на тэрасе — пара было ўжо пазначыць сябе. Я сказаў: калі ёсць каму што сказаць — вось, бачыце куды ісці, падыходзіце, напішыце на аркушы і пакіньце на століку. Давайце гаварыць і дамаўляцца.
Зараз перад сном выходзім на тэрасу — сцяг на месцы, раніцай таксама правяраем. І хлопцы з АМАПа, якія кожны дзень дзяжураць у Новай Баравой, калі заступаюць на службу, адразу правяраюць наш сцяг.
Андрэй:
— Чаму мы за Лукашэнку? Ён за народ і думае аб сваіх людзях. Ніхто іншы не будзе трымаць столькі людзей на працоўных месцах дзеля дабра народа, усе думаюць толькі пра свае кішэні, таму ў нас і заводы не закрываюцца. Акрамя таго, хто хоча жыць лепш — у кожнага ёсць для гэтага магчымасць. Я прыехаў сюды амаль без нічога: была машына, нейкія грошы на першы час і рэчы, я не ведаў мовы і пачынаў працаваць з грузчыка. А цяпер мы жывём не горш за іншых. Тут дзяржава дае магчымасць зарабляць больш: займайся, працуй і зарабляй, жыві лепш. І калі многія беларусы кажуць мне, што ў гэтай краіне немагчыма зарабляць, я магу паспрачацца.
