Фота з праекта Шуры Піліповіч-Сушчыц «Скрадзеныя людзі»
2020-ы быў годам вялікай надзеі. 2021-ы стаў годам бясконцага гора, невычэрпных слёзаў, разбураных сем’яў, паламаных лёсаў, бясконцай фрустрацыі і апантанага чакання.
Сістэма не шкадуе ні жанчын, ні дзяцей, ні нават дзяцей з разумовымі адхіленнямі. І дзяцей яна шантажуе затрыманымі матулямі.
Амаль тысяча палітвязняў. Гэта толькі тыя, каго прызналі такімі праваабаронцы. Але ахвяр, зламаных лёсаў — дзясяткі, сотні тысяч. Дзеці без бацькоў. Бацькі без дзяцей. Самотная 83-гадовая Алена Міронаўна Ашурак: адзін сын у магіле, другі — у выгнанні. Маштаб новай нацыянальнай трагедыі мы яшчэ не ў стане ахапіць.
Улада хоча, каб народ маўчаў. І каб баяўся. І каб ніякай салідарнасці з тымі, каго збілі, растапталі, нават забілі. Праўладныя Telegram-каналы рагочуць з прыніжаных, пабітых, запужаных людзей. Міліцыянты, вайскоўцы, памежнікі закалыхваюць сваё сумленне: «Часам не да законаў».
За словы даюць тэрміны, якія не даюць за забойства з расчлянёнкай. Судзяць закрытымі судамі, са схаванымі сведкамі, адвакаты — пад падпіскай аб неразгалошванні.
Баранавіцкаму блогеру Ігару Лосіку за яго папулярны блог «Беларусь галаўнога мозга» далі 15 год калоніі ўзмоцненага рэжыму.
Лосіка абвінавацілі ў арганізацыі масавых беспарадкаў і распальванні сацыяльнай варажнечы. Затрымалі ж яго 25 чэрвеня 2020 года — яшчэ да масавых пратэстаў.
«Я абяцала Ігару быць побач»
Суд над Ігарам пачаўся 24 чэрвеня 2021 года, ён праходзіў у Гомельскім СІЗА ў закрытым рэжыме. Гэта быў доўгі працэс, што вымотваў.
Дар’я жыве ў Баранавічах. Да Гомеля — больш за 400 км, пяць гадзін на машыне. Але амаль кожны дзень працэсу яна стаяла пад сценамі СІЗА, дзе судзілі яе мужа. На пытанні журналістаў, навошта гэта, яна адказвала: бо я абяцала Ігару быць побач.
Гісторыя неверагоднага кахання, самаадданасці, найвышэйшага паклікання, звышчалавечага, неверагоднага.
Паўгода ў СІЗА Ігар трываў здзекі і катаванні. Катаваннем сталі ўжо самі абсурдныя абвінавачанні. Разуменне, што ты ў кафкіянскім сне і нічога не можаш з гэтым зрабіць, бясконцае бяспраўе, немагчымасць змагацца за сваю чалавечую годнасць і свабоду, падказвалі адчайныя рашэнні. Бо вельмі абмежаваны набор інструментаў у свеце, дзе «не да законаў».
«Я раскажу вам, што такое каханне»
Ігар трымаў галадоўку больш за 40 дзён. Дар’я далучылася.
— Мой муж галадае, чаму я павінна працягваць жыццё ў нармальным рэчышчы, калі яму жахліва дрэнна? — тлумачыла яна журналістам.
— Такім чынам вы зможаце дагрукацца? — пыталіся ў яе.
— Я не ведаю. Засталося занадта мала спосабаў, якія можна спрабаваць, таму цяпер я спрабую ўсё магчымае.
На пытанне, ці не страшна ёй, Дар’я адказала, што за сябе не страшна.
Страшна ёй было, калі Ігар парэзаў сабе рукі ў прысутнасці следчага, бо яму дадалі новае абвінавачванне. Пасля гэтага ён абвясціў ужо сухую галадоўку.
Дар’я запісвае відэазварот.
«Мяне завуць Дарʼя Лосік. Я жонка палітвязня Ігара Лосіка», — гэтыя словы пачуў увесь свет.
Дар’я не сядзіць на самоце ў слязах. Яна дзейнічае. Усё, што ў яе ёсць, — словы.
«Свайго адзінага каханага я вам забраць не дазволю. Я гатовая змагацца за Ігара да канца», — кажа яна і прапануе Лукашэнку сустрэцца.
«За маёй спінай няма сотняў тысяч сілавікоў. Ёсць толькі мой муж, разбітае сэрца і абсалютна чыстае сумленне. Дык давайце ж сустрэнемся, і я раскажу вам, што такое каханне».
Лукашэнка не захацеў пра гэта слухаць.
Асобы 2021 года
Дар’я не маўчыць, яна б’ецца за жыццё і свабоду мужа. Сваёй мужнасцю і самаадданасцю яна выклікае захапленне.
Перад прысудам яна запісвае новы зварот. Зноў звяртаецца да Лукашэнкі: «Дакажыце, што вы не баязлівец», і абяцае, што не будзе збягаць і хавацца за мяжою.
Дар’я Лосік — адна з тысяч родных палітвязняў. Яны нясуць цяжар душэўнага болю, матэрыяльных цяжкасцяў, побытавых праблем, выпрабоўваюцца пакутамі адчаю, надзеі і чакання. Яны павінны быць моцнымі на мяжы чалавечых магчымасцяў. Яны ўсе — Асобы 2021 года.
Слова, салідарнасць і каханне — іх зброя.
