Nu, pakazać, što žyvie, što nie prybrali, jak adyhranuju kartu – heta zrazumieła. A moža niešta bolš? Pieršyja kamentary da hetaha šoŭ zvodziacca da taho, što Pucin kiepski, Janukovič – taksama, pry hetym Janukovič nichto. Nie biez taho, ale mnie adkaz padajecca niapoŭnym.
Na moj pohlad, hetaje šoŭ – namiok z boku Rasiei jaje zachodnim partneram, što jość varyjanty.
Razmaŭlać Maskva źbirajecca tolki z Zachadam, a z Kijevam – tolki praz Zachad. Nia vyklučana, što źjaŭleńnie ŭ Rastovie Janukoviča prymierkavanaje da pačatku vizytu ŭ ZŠA ŭkrainskaha premjera Arsienia Jacaniuka.
Kab zrazumieć, u čym sens rasiejskaj prapanovy, dylemy, jakuju Maskva stavić pierad Zachadam – troški historyi. Akramia banalnaha ŭvarvańnia na terytoryju inšaj dziaržavy pa pravu siły isnujuć dva idealahičnyja «soŭsy», pad jakim heta rabiłasia ŭ historyi. Adzin – lehitymiscki, druhi – nacyjanalistyčny. I jany nasamreč adroznyja.
Rasiejski car Mikałaj I uvachodziŭ sa svaim vojskam u 1848 hodzie ŭ Vuhorščynu, jakaja paŭstała, mienavita pad soŭsam lehitymizmu: buntaŭščyki, miaciežniki skinuli zakonnuju ŭładu i pazbavili jaje mahčymaści kiravać, zakonnuju ŭładu, pryncyp lehitymizmu treba adnavić, kali spatrebicca, to i siłaj. Padobnaje idealahičnaje abhruntavańnie było ŭ savieckaha ŭvarvańnia ŭ tuju ž Vuhorščynu ŭ 1956-m i ŭ Čechasłavaččynu ŭ 1968-m: lehitymnaja sacyjalistyčnaja ŭłady zrynutaja ci voś-voś budzie zrynutaja, SSSR abaraniaje sacyjalistyčny lehitymizm. Toje, što SSSR potym rasstralaŭ Imre Nadzia i adchiliŭ ad ułady Alaksandra Dubčeka – nasamreč detali, usie paznačanyja ŭvarvańni adbyvalisia pad ściaham lehitymizmu, jaki, zrazumieła, Ramanaŭ i Chruščoŭ z Brežnievym razumieli pa-roznamu.
Darečy, pad takim ža soŭsam Alaksandar Łukašenka prapanoŭvaŭ u 2010 hodzie ŭvieści vojski ADKB u Kirhizstan, dzie byŭ zrynuty prezydent Bakijeŭ. Taja ž formuła – «śviataja asoba «hosudaria», zrynutaja buntaŭščykami, «śviaty sajuz» postsavieckich aŭtarytaryjaŭ adnaŭlaje siłaj lehitymny paradak. Prynamsi, kanceptualna.
Ale… Mikałaj I zusim nie ličyŭ vuhorcaŭ bratami i nie pretendavaŭ na častku imperyi brata Franca Iosifa. I Brežnievu, paśla ŭviadzieńnia tankaŭ u Prahu, nie prychodziła ŭ hałavu, skažam, dałučyć da SSSR u vyhladzie sajuznaj respubliki słavackich «bratoŭ». U lehitymisckim varyjancie braty – heta ŭładary, pryncyp farmavańnia ŭłady.
Druhi varyjant – nacyjanalistyčny.
Najbolš jaskravy i viadomy prykład – dałučeńnie Hitleram Sudzietaŭ da «Treciaha rejchu». Darečy, prykład nie adziny: marš hienerała Žalihoŭskaha na Vilniu, rejd d'Anuncyjo ŭ Fijume – z toj ža opery: našy braty, ludzi našaj kryvi i kultury pakutujuć pad hniotam čužyncaŭ, prosiać nas ab vyzvaleńni, naš mieč abjadnaje štučna raźjadnany narod.
Rasiejskaje abhruntavańnie svajho ŭvarvańnia ŭ Krym ujaŭlaje saboj dziŭnuju sumieś abodvuch padychodaŭ.
I hibryd akazvajecca niedarečnym, słabiejšym, čym luby z «čystych» varyjantaŭ.
Asabliva heta było bačna na presavaj kanferencyi Pucina: u Kijevie pieravarot, Janukovič – lehitymny prezydent, chacia my sami razumiejem, što palityčna jon nichto, chočam abaranić «našych ludziej» u Krymie, a mo i na Ŭschodzie Ŭkrainy, bałazie i Janukovič za (a byŭ by suprać, to što?), i naahuł našych vojskaŭ tam niama. Zrazumiej, chto moža…
Mahčyma, ciapier pazycyja stała bolš uciamnaj, što i abaznačajecca paŭtornaj demanstracyjaj Janukoviča. Dakładniej, Zachadu vykładzienyja na stoł dva «čystyja» scenary – lehitymiscki i nacyjanalistyčny. U pieršym Zachad pahadžajecca na toje, što Janukovič (vy budziecie śmiajacca) viartajecca ŭ Kijeŭ chacia b časovym prezydentam, farmujecca ŭrad z roznych palityčnych siłaŭ (z udziełam, skažam, lidera danieckich antymajdanaŭskich pratestoŭcaŭ Hubarava i prarasiejskaha premjera Kryma Aksionava), Ukraina nie padpisvaje pahadnieńnie ab asacyjacyi z EZ. Słovam, jak rasiejcy zajaŭlali i raniej, u niejkim sensie adbyvajecca viartańnie da damovy pamiž prezydentam Janukovičam i liderami apazycyi 22 lutaha. U hetym varyjancie Rasieja aktyŭna, navat instytucyjna ŭdzielničaje ŭ farmavańni ŭkrainskaj ułady, naŭprost upłyvaje na jaje źniešniepalityčny kurs. Ale kraina zastajecca adzinaj, krymski referendum ab dałučeńni da Rasiei «rassmoktvajecca». Sucelny lehitymizm, jak i było skazana.
Ci ŭstupaje ŭ dziejańnie nacyjanalistyčny varyjant, dla jakoha ŭsio padrychtavana: u niadzielu – referendum u Krymie, 21 sakavika – rašeńnie Federalnaha schodu Rasiei ab «ŭźjadnańni spradviečna ruskich ziemlaŭ», Krym (prynamsi, Krym) – rasiejskaja terytoryja. Tak, nikim, akramia samoj Rasiei, niepryznanaja jurydyčna. Ale chto, jak i kali zmoža viarnuć jaje Ŭkrainie faktyčna?
Zrazumieła, mahčyma, što na Rasieju paŭździejničaje dyplamatyčny cisk, mižnarodnaja izalacyja, sankcyi, jakija ŭviedzienyja ŭžo i mohuć być uviedzienyja ŭ budučyni, i jana vyviedzie svaich «zialonych čałaviečkaŭ» z Krymu, daść Janukoviču cichi prytułak, jak Łukašenka Bakijevu, nia budzie siłaj i šantažom sprabavać upłyvać na skład ukrainskaj ułady. Mahčyma. A mahčyma i nie.
A mahčyma, u hety stan sytuacyju moža ŭvieści tolki «apošni arhument karaloŭ», jak nazyvali ŭzbrojenuju siłu raniej.
Darečy, kali b nia jadziernaja zbroja, upeŭnieny – druhaja Krymskaja vajna pamiž Zachadam i Rasiejaj užo b išła. Pieršaja, darečy, pačałasia ź nia bolš značnaj i ŭ niečym padobnaj pryčyny: pretenzii cara być apiekunom pravasłaŭnych u Asmanskaj imperyi, akupacyja Małdavii – nu i vajna.
Ale jadziernaja zbroja jość.
Dobra być upeŭnienym, što Pucin jaje nie ŭžyvie, prynamsi, u tych abstavinach, jakija mohuć uźniknuć ad pramoha vajennaha sutyknieńnia siłaŭ NATO i Rasiei vakoł Krymu. A moža i niadobra być u hetym upeŭnienym. Ale ŭ lubym vypadku pałymianamu karystalniku sacyjalnych sietak upeŭnienym u hetym być lahčej, čym Abamu, naprykład. Apošniamu pamyłka moža doraha kaštavać.
Tak što varyjanty «na stale». Ukrainskim uładam nie padabajucca abodva. Jany mohuć praduchilić pieršy, ale tady samastojna nia ŭ stanie praduchilić druhi. Ministar abarony Ŭkrainy Ihar Cieniuch siońnia patłumačyŭ heta deputatam Viarchoŭnaj Rady «na palcach». Słova za Zachadam.
