U 2013 hodzie ŭ vydaviectvie «Mastackaja litaratura» vyjšaŭ novy raman Mikałaja Čarhinca «Opieracija «Krov»».
Niahledziačy na śćviardžeńnie aŭtara, što «proiźviedienije napisano na dokumientalnoj osnovie – faktach užasnych priestuplenij okkupantov v Biełarusi», mnohija z «faktaŭ», padadzienych u tvory, nie adpaviadajuć rečaisnaści.
Pierš za ŭsio heta datyčyć dziciačaha doma ŭ vioscy Siomkava pad Minskam, jakaja ŭ hady vajny znachodziłasia pad akupacyjaj. Aŭtar u svaim ramanie robić ź dziciačaha doma sapraŭdny łahier śmierci, donarski centr, dzie ŭ dziaciej biazbožna vykačvajuć apošniuju kroŭ. Mikałaj Čarhiniec raspaviadaje, jak u hety łahier adpraŭlali dziaciej ź jaŭrejskaha hieta ŭ Minsku.
U najlepšych tradycyjach savieckaha pierabolšvańnia i hieraizacyi dziciačy dom pad Minskam u ramanie Čarhinca nabyvaje status sakretnaha abjekta, kudy kožny tydzień adpraŭlajuć niaščasnych dziaciej.
Naturalna, hety stratehičny abjekt maje značnuju achovu: jak piša aŭtar, «dvojnoje provołočnoje ohraždienije, vyški po pierimietru, nieskolko pulemiotnych dzotov» i h.d. U čytača stvarajecca ŭražańnie, što pad Minskam sapraŭdy moh isnavać padobny sakretny centr.
Nasamreč terytoryja dziciačaha kompleksa padobnym čynam nie achoŭvałasia. Dzieci mahli volna vychodzić i viartacca ŭ dziciačy dom. Mnohija ź ich časta vychodzili za terytoryju internata ŭ pošukach bulby, burakoŭ i inšaj ježy ŭ miascovych žycharoŭ.
Ale takaja volnaść nie stasujecca z kanvoj vostraha siužetu. I tamu apisańnie sakretnaj łabaratoryi pa zabirańni kryvi nabyvaje jašče bolš sakretny razmach, značnaść achovy dziciačaha doma paprostu ŭražvaje. Aproč inšaha, tudy ž, zhodna z Čarhincom, byŭ prykamandziravany zvodny łatvijska-litoŭski atrad palicejskich. Takaja achova niemcaŭ pavinna była supraćstajać mahčymym dziejańniam partyzan, a bolš dakładna – partyzanskaj bryhadzie «Šturmavaja».
Jak adznačali paśla ŭdzielniki tych padziej, udzień u dziciačym domie mahli źjavicca niemcy, a ŭnačy – partyzany. Mała taho, miascovy piersanał navat supracoŭničaŭ z partyzanami, za što napiaredadni vyzvaleńnia Biełarusi byŭ aryštavany niemcami, u vyniku čaho dzieci zastalisia faktyčna biez nahladu. Tady ž partyzany bryhady «Šturmavaja» i prymajuć rašeńnie vyratavać dziaciej.
Zamiest vyzvaleńnia dziaciej bieź nivodnaha strełu, jak heta nasamreč i było (što, miž inšym, źjaŭlajecca ŭnikalnaj apieracyjaj u historyi partyzanskaha ruchu), aŭtar ramana prydumlaje bojku partyzanaŭ ź niamieckim harnizonam. U bojcy za vyzvaleńnie dziaciej jość paranienyja i zabityja, pałac, u jakim byŭ dziciačy dom, zahareŭsia «v chodie boja». Nasamreč ža pałac – pomnik architektury – byŭ spaleny partyzanami paśla taho, jak vyzvalili dziaciej.
Nie treba ździŭlacca tamu, što ličba vyviezienych dziaciej u Čarhinca zavyšana amal udvaja (zamiest 274 pryvodzicca 519) i h.d.
Zrazumieła, što napisanaje Mikałajem Čarhincom – heta pieradusim mastacki tvor. Vierahodna, aŭtar hetym i stanie apraŭdvać svoj raman. Tym nie mienš, u hetym tvory šmat detalaŭ, jakija nijakim čynam nie adpaviadajuć rečaisnaści. Mastacki tvor na takuju važnuju i balučuju temu pavinien choć u niečym supadać z aryhinalnaj historyjaj. U dadzienym vypadku supadajuć tolki fakty zabirańnia kryvi ŭ dziaciej i vyzvaleńnie ich partyzanskaj bryhadaj «Šturmavaja».
Svaim tvoram Čarhiniec stvaraje čarhovy mif, jakich było niamała ŭ savieckaj historyi. Heta padobna da takich prykładaŭ ideałahičnaj mifatvorčaści, kali davodzili pra toje, što niadaŭna adnoŭleny kompleks «Linija Stalina» ŭ vajnu adyhrała važnuju rolu ŭ supracivie vorahu.
Usio pryviedzienaje ŭ ramanie maje za metu pakazać, kažučy słovami hałoŭnaha admoŭnaha piersanaža tvora, jaŭreja-zdradnika Lipkoviča, što «tam pod vyvieskoj dietskoho intiernata sozdan donorskij cientr».
Na heta spadaru Čarhincu chočacca skazać, što sapraŭdnaja historyja zaŭždy bolš važnaja, cikavaja i, u rešcie rešt, bolš pavučalnaja za luby mif. Tym bolš, što ź ciaham času luby mif raśsiejvajecca, rana ci pozna źniapraŭdžvajecca.
Sioleta spaŭniajecca 70 hadoŭ z dnia vyzvaleńnia dziaciej dziciačaha doma ŭ Siomkavie. Vielmi chočacca, kab naščadki zachavali histaryčnuju pamiać pra hetyja padziei, kab sapraŭdnaja historyja była ŭšanavanaja naležnym čynam. A roznyja vydumanyja historyi zastalisia ŭ minułym.
