Praŭda, pra tajamnicy pryvatnaha žyćcia asabliva nie raskazvajuć, tamu niekatoryja časam hadajuć: dyk Kamockija — heta brat i siastra? Ci prosta majuć adno i toje ž proźvišča? Ci, moža, muž i žonka? A kali tak, dyk čamu ich redka pabačyš razam i čamu jany nie dajuć sumiesnych vystupaŭ, choć pracujuć u adnoj i toj ža muzyčnaj płyni? A kali raźvialisia, to, znoŭ ža, čamu proźvišča adno i toje ž? Praŭdu viedajuć tolki nabližanyja siabry Kamockich. A praŭda ŭ tym, što jany sapraŭdy žyli razam jak muž i žonka, ale volaju losu razyšlisia. Upieršyniu Aleś i Kasia pahadzilisia raskazać na publiku svaju historyju.
U pačatku 80-ch pamiž studentami BDU Kaciaj i Sašam zaviazałasia znajomstva, jakoje vielmi chutka pierarasło ŭ niešta bolšaje. Jon tolki što adsłužyŭ u vojsku i pastupiŭ na adździaleńnie fiłasofii histaryčnaha fakulteta, a jana vučyłasia na histfaku. Kankretnaha dnia znajomstva ciapier ni Kasia, ni Aleś pryhadać nie mohuć.
«My niejak paralelna tusavalisia — u internacie, da niekaha dadomu prychodzili, na leśvicach va ŭniviery. Ja śpiavaŭ i jana śpiavała, tak i syšlisia. Dumali razam śpiavać, ale nie pajšło niešta. Ale znajomstva zaviazałasia. Ad momantu znajomstva da viasiella, musić, i hoda nie prajšło. Dziakujučy Kaci — jana šustraja, a ja cialpo, miadlak», — zhadvaje Aleś Kamocki.
Šlubam jany pabralisia 30 krasavika 1982 u haradskim ZAHSie, što na Kamunistyčnaj. Aleś tady mieŭ 24 hady, a Kasi jašče nie było i 19-ci.
Toj dzień vydatna zapomniŭsia abaim. Šmat u čym dziakujučy prapanovie Kamockaha.
«Viasiella jak takoha ŭ nas, možna skazać, i nie było. My raśpisalisia i praktyčna adrazu pajechali ŭ aeraport. Abrali zahadzia dla vandroŭki Picier dy ŭsich pra heta papiaredzili. Nie viedaju, moža, treba było Vilniu, ale palacieli ŭ Leninhrad. Tady heta byŭ taki horad rok-n-rołu, dzie byŭ najlepšy na ŭvieś Sajuz rok-kłub. My patusavalisia la «Sajhona», pakatalisia na račnym tramvajčyku, tydzień prabadzialisia tam. A hości hulali na našym viasielli biez nas, nichto pakryŭdžany nie byŭ, rodnyja pastavilisia z razumieńniem. Adznačali na kvatery ŭ mianie, na Čarviakova. Śviata ŭdałosia, navat unitaz pabili», — zhadvaje Kasia Kamockaja.
Kamockija pasialalisia ŭ domie na vulicy Janki Kupały, jaki nasuprać cyrka: tam na pieršym paviersie restaracyja «Uźbiekiston», a ich kvatera była na apošnim. Dastałasia jana ad Kasinaj babuli, supracoŭnicy dziaržaŭnaha radyjo. Dom byŭ zaŭždy poŭny haściej. Havaryli miž saboj užo tady pa-biełarusku.
«U 19 hadoŭ mieć svaju chatu, dzie možna było prymać haściej, — heta było sapraŭdnaje ščaście! Da nas zavitvali Siaržuk Sokałaŭ-Vojuš, Vincuk Viačorka, Aleś Suša, Maksim Žbankoŭ, Ihar Babkoŭ, Siarhiej Navumčyk, usich nie pieraličyć. Viesieła było! Plonny i tvorčy čas, tady ŭsio było na ŭzdymie, nie toje, što ciapier», — kaža Kasia.
«Biełaruskuju movu my lubili i šanavali ŭžo kali sustrelisia. Pieršyja vieršy ŭ vojsku ja staŭ pisać jašče.
Pieśni pa-biełarusku składaŭ užo na pieršych kursach univiera, a pacany havaryli: «Nachiera tabie heta, ty narmalna śpiavaj». A mnie chaciełasia. Škoła movu nie pryvivała, baćka tolki. Paśla tyja ludzi ŭ pačatku 90-ch pačali sami razmaŭlać pa-biełarusku, jeździć pa Amierykach usiakich, a potym adyšła hetaja chvala — i ŭsio. A ja praciahvaju rabić toje, što chaču», — kaža Aleś.
Sproby naładzić siamiejny duet skončylisia ničym. Aleś i Kasia hrali paasobku. Kamocki svoj pieršy albom zapisaŭ u 1986 hodzie, jon zvaŭsia «Pieršy sšytak», jon taksama hraŭ na saksafonie ŭ hurcie Zartipo. A Kasia svoj pieršy zapis zrabiła paźniej — razam z hitarystam Lavonam Šyrynym, jakoha, darečy, paraiŭ Aleś, jana zapisała na radyjo debiutny albom hurta «Novaje nieba» — «Dzieci čornaha horada» ŭ 1991. Abiedźvie pracy ličacca kłasikaj biełaruskaj nacyjanalnaj pieśni.
«Razam z Kamockim hrać było niemahčyma, nie prymaŭ jon šmat čaho. Heta jon ciapier spakojny, a tady ciažka było ź im. Kali sprabavali niešta rabić razam, kazaŭ, što ja falšyva śpiavaju, karaciej, nie vyjšła.
Ja da Alesievych piesień nadzvyčaj dobra staŭlusia. Jaho pieršy mahnitalbom 1986-ha hoda pierasłuchoŭvaju i siońnia.
Jon byŭ zapisany na bytavy mahnitafon, zapis prosta žachlivaj jakaści, ale tam hučać vydatnyja pieśni na Karatkieviča, Žyłku, Bahdanoviča. Chočacca, kab jon byŭ pierazapisany i pieravydadzieny, bo škada tych piesień», — apaviadaje Kasia.
Padobna da taho, što Aleś ź ciaham času svajo mierkavańnie pra Kasiu jak śpiavačku źmianiŭ.
Siońnia jon kaža tak: «Mnie padabajecca, kali naohuł niechta niešta robić, a tym bolš tak. Ulubionych piesień u Kasi nie nazavu, bo ŭ mianie ŭ pryncypie niama ŭlubionych piesień. Usia muzyka dla mianie — adna vialikaja pieśnia. Usio, što rabiła Kasia, uklučna z «Novym niebam», vyhladała niakiepska. Asabliva ŭžyvuju».
U 1986 u Kamockich naradziłasia dačka, jakuju nazvali Kasiaj. Kasia-starejšaja niejak zhadvała ŭ adnym ź intervju, što imia vybirali vielmi doŭha, ź miesiac, ale tak i nie parazumielisia kančatkova z mužam. Tady ŭžo syšlisia na kampramisnym varyjancie, bo treba było terminova vyznačacca.
Šlub Kamockich tryvaŭ da lipienia 1991. Paśla było vyrašana razyścisia.
Kasia zhadvaje: «My zrazumieli, što roznyja ludzi. Kaniečnie, nie adrazu heta adbyłosia: padumali, ustali dy pajšli. Heta byŭ doŭhi praces. Paśla daviałosia žyć peŭny čas žyć u adnoj kvatery. Byli niervy spačatku, składana być adrazu ŭ pryjaznych adnosinach. Ale ciapier heta padajecca drobiaźziu».
Aleś kaža, što zusim nie škaduje ni pra što, a na pytańnie, ci byŭ jon ščaślivy ŭ hetym šlubie, adkazvaje: «Usialakaje było, vialiki kavałak naohuł kłasny byŭ. Hałoŭnaje kroŭ adno adnamu nie pić. Kali nie składajecca, dyk lepiej nie być razam. Byli ŭ nas niejkija ciorki, troški razdražniała situacyja, złavała, ale potym adnosiny stali narmalnymi, biez kryŭdaŭ. Možna ich nazvać siabroŭskimi. Kali treba — ja pabiahu, budu dapamahać joj. Kali mnie treba budzie, dumaju, jany prybiahuć».
«Jany» — heta Kasia i jaje druhi muž, riežysior-dakumientalist Viktar Korzun, ź jakim rok-kniazioŭna pabrałasia šlubam u 2000 hodzie. Tady jana i adkryła dla siabie, što z Kamockim jana… nie raźviedzienaja. Zrešty, i proźvišča pieršaha muža Kamockaja (u dziavoctvie Čalej) tak i nie źmianiła.
«Vyjaviłasia, što aficyjna ja praciahvała ličycca ŭ šlubie z Alesiem, bo nie mieła na rukach paśviedčańnia ab skasavańni šlubu.
Jaho ž treba było atrymlivać asabista. Aleś, moža, jaho i atrymaŭ, a ja nie pakłapaciłasia tady. A proźvišča zachavała śviadoma. Na heta było dźvie pryčyny: pa-pieršaje, jano ŭžo stała na toj čas peŭnym brendam. A pa-druhoje, nie chaciełasia pieraafarmlać usie papiery i dakumienty na dziavočaje proźvišča. Mianie heta nie mučyła. Nie viedaju jak Alesia».
Aleś adžartoŭvajecca na hety kont: «Kasia mnie budzie vinnaja za takoje proźvišča». Ciapier jany sapraŭdy siabrujuć. Kasia navat kaža, što Aleś bolš siabruje nie ź joj, a ź jaje mužam Viktaram, jany vielmi časta stelefanoŭvajucca. Aboje Kamockija jasna razumiejuć, što jany ludzi rodnyja. U ich ahulnaje minułaje, dačka, a ciapier jašče i ŭnuk Saŭka.
22 sakavika budzie histaryčnaja padzieja. Aleś i Kasia vystupiać upieršyniu ŭ sumiesnym kancercie.
Niešta padobnaje jany ŭžo chacieli zrabić raniej — dumali takim čynam adznačyć hadavinu viasiella, potym jubilej Kamockaha, ale nijak nie vypadała. Dueta nie budzie, zatoje Kasia vykanaje niekalki piesień Alesia. Adnu ź ich jana prezientuje na Tuzin.fm. Śpieŭ zaviecca «Jak skanaju — duša zastaniecca», muzyka Kamockaha, słovy Karatkieviča. U vykanańni Alesia jon uvajšoŭ u albom «Pieršy sšytak» (1986), a ŭ vykanańni Kasi prahučaŭ u filmie Viktara Korzuna, jaki tak i zaviecca — «Jak skanaju — duša zastaniecca» (2011). Aŭdyjozapis publikujecca ŭpieršyniu.
