Nn.by
U Lapisaŭ novy albom i novy vobraz – prazorcaŭ, a ź im – čarhovaja karekcyja aŭdytoryi. Na hety raz zapišycie j mianie. Dźvie pieśni, składzienyja, nibyta, jašče da ŭsich majdanaŭ, tym nia mienš, stali dakładnym tłumačeńniem siońniašnich padziej – na Majdanie, u Krymie, va Ŭkrainie, u Rasiei, u nas, u hałovach…
Jak heta zaŭsiody byvaje, raby padzialilisia na tych, što zmahajucca za svaju volu, i tych, što baroniać svajo rabstva. Voiny śviatła palać šyny i supraćstajać drapiežnamu berkutu, ź imi Chrystos i Haharyn – heta z adnaho boku. Z druhoha – ašaleły varjat Lenin ź siakieraj i biazdumnaj prahaj revanšu, matroški-urki i matroški-šachidki, matroški-veterany NKVD i matroški-cituški… U Lapisaŭ jany tak i pradstaŭlenyja ŭ dźviuch pieśniach, u dvuch klipach, jakija možna hladzieć zamiest kamentaroŭ adpaviedna na kanałach «Hromadśkie» i «Rośsija24».
Coj, jaki źjaŭlajecca ŭ «Voinach śviatła» niedvuchsensoŭna pakazvaje, što hetaja pieśnia – «Pieramien-2» – praz 25 hadoŭ, a toje, što my nazirajem navokał – praces daraspadu SSSR, darazłažeńnia saŭka i revanšu kamunizmu.
Było ŭ minułym stahodździ dźvie biady – fašyzm i kamunizm. I spaborničali jany mižsobku ŭ tym, chto bolej narodu zahonić u mahiłu.
Pad jakimi lozunhami – nia tak i važna, kali maješ vynik – miljony trupaŭ. Ale potym sčapilisia jany adno z adnym i kamunizm pieramoh. Nad fašyzmam byŭ sud, Niurnberh, čałaviectva asudziła zabojcaŭ. A kamunizm tym časam zastaŭsia žyć da staraści. Kali razvalvaŭsia SSSR, šmat było razmovaŭ pra toje, što kamunizm ničym nia lepšy za fašyzm i tamu treba pravieści sud nad kamunizmam. Ale na toje nie chapiła ni voli, ni rašučaści novaj rasiejskaj ułady. I samaje hałoŭnaje, akazałasia, što kamunizm (ci fašyzm – ciapier heta ŭžo daŭno nia važna), jak abudžeńnie nizkich instynktaŭ natoŭpu – heta adziny sposab utrymać ad dalejšaha raspadu ŭžo nie SSSR, a Rasieju – vializnuju i biazładnuju, ničym tołkam nie abjadnanuju nie krainu navat, a šostuju ci siomuju častku ŭsioj Ziamli.
Słovam, sudu nie było. Jašče mnohich spyniała šmatabličnaść kamunizmu, toje, što hetym słovam nazyvali jak čornaje, tak i biełaje.
A jak sudzić chipi ŭ majcy z partretam Mao? Ci – dabradušnaha fanata Če? Nam kazali, što kamunizm – heta luboŭ, heta dla ŭsich, heta amal toj samy chryścijanski dekaloh.
Fašyzm sudzić było praściej, bo jon nikoli nie apranaŭsia ŭ maski lubovi, svabody, pluralizmu… Kamunizm byccam sam naradžaŭ svaich «voinaŭ śviatła» – Paŭku Karčahina, Mikołku-paravoza i maładahvardziejcaŭ. Ich sudzić niama jak. Ale što rabić z «Čornaj knihaj kamunizmu» – 100 miljonaŭ achviaraŭ pa ŭsim śviecie?
Ciapier heta hučyć dziŭna, ale kali Pucin tolki pryjšoŭ da ŭłady, jon skazaŭ adnojčy, što hałoŭnaja zadača Rasiei – pazbavicca ad imperskaści. U pryncypie heta i moh być sud nad kamunizmam – pastavić NKVD na miesca, pravieści lustracyju, i vyklikać usienarodny soram za miljony achviaraŭ, danosaŭ i ŭsiaho taho paskudztva, jakoje rabiła savieckaja Raša. Heta j było b pazbaŭleńniem ad imperskaści.
Ale adnačasova heta było b i kancom imperyi, kancom Rasiei, jakaja jana jość. A na takuju reformu ŭ Pucina pry ŭsim žadańni, kali takoje j było, nie chapiła ni charaktaru, ni fantazii.
Sudu nad kamunizmam nie adbyłosia, jon zastaŭsia pry ŭładzie, pryznany śvietam i jak by navat uvieś taki bieły i pušysty, zusim jak by j nia złodziej (bo sudu ž nie było), a tamu jak by jašče j pakryŭdžany hetymi adniatymi terytoryjami i zvužanymi ŭpłyvami. Nu prosta bieź viny pakarany. Tak nie hadzicca! My, panimaješ, śviet ad fašyzmu ŭratavali, a zamiest padziaki nam – hvałt nad ruskamoŭnymi…
Zaŭvažcie, jak mova raptam akazałasia pryčynaj usich pryčyn. I nie akazałasia, a zaŭždy była.
I što nam usio žyćcio viešali łokšyny na vušy, maŭlaŭ, mova nie hałoŭnaje, śpiarša ekanomika, kaŭbasu davaj – čaho vartaja hetaja prapahanda, kali novaja kroŭ praliłasia nie za ekanomiku i navat nie za terytoryju, a za movu, jakaja z adnaho boku ŭvasablaje svabodu i voinaŭ śviatła, a z druhoha – rabstva i matrošku.
Zdavałasia b, hłupstva ŭ naš čas kazać pra kamunizm i pra Lenina. Ale ž mienavita pomnik Leninu zavalili ŭ Kijevie voiny śviatła. I mienavita pomnik Leninu vyjšli ŭ Daniecku baranić matroški-cituški. Tvorčy rozum dapytliva šukaje novych, adpaviednych času vobrazaŭ i słovaŭ, u jakich siońnia chavajecca revanš kamunizmu, rabstva i rusifikacyi. Nazvać saŭkom tych, chto taksama siadzić u fejsbuku, byccam by nieadekvatna, choć pa sutnaści jano toje samaje. Ukraina namacała hetaje słova – cituška. Lapis padklučyŭ da Ŭkrainy ŭsiu vialikuju Rašu i atrymałasia – matroška.
Paśla raspadu SSSR minuła amal čverć stahodździa i my ciapier bačym novuju fazu hetaha raspadu, jakaja abjektyŭna musić zavieršycca rasiejskim Niurnberham.
Sutnaść pracesu ŭ hetym – musić być złoŭleny šalony Lenin ź siakieraj, złačyniec musić być addadzieny sudu.
Tak, jak heta adbyłosia ŭ Niamieččynie, što paśla sudu stała ahulnapryznanaj u śviecie najlepšaj krainaj dla žyćcia.
Z ukrainskich padziej pačałosia histaryčnaje 21-je stahodździe. I tak, jak my žyli dahetul, my ŭžo nikoli žyć nia budziem. I kožny dzień budzie prynosić usio bolš niečakanyja naviny, jakija racyjanalnym rozumam pradbačyć niemahčyma. Chiba što heta buduć pradkazańni tvorcaŭ, jakija sami robiacca ŭdzielnikami i inśpiratarami padziej, taho samaha Lapisa, jaki nieŭzabavie vypravicca z kancertami ŭ Charkaŭ, Danieck i Sievastopal.
