Uviečary 14 listapada ŭ pasolstvie Ukrainy ŭ Minsku prajšła sustreča ź piśmieńnicaj Śviatłanaj Aleksijevič.
Padčas imprezy — maderataram jakoj vystupiła mastactvaznaŭca Julija Čarniaŭskaja — kožny achvotny moh pacikavicca mierkavańniem piśmieńnicy nakont taho abo inšaha pytańnia.
Asnoŭnaje pytańnie viečara — fienomien «čyrvonaha čałavieka».
«Uvieś śviet doŭha cikaviŭsia, što atrymajecca ŭ budaŭnikoŭ sacyjalizmu.
Atrymałasia, jak kazaŭ Vałošyn, mora kryvi i tablica množańnia trupaŭ.
Adnak, cikavaść da hetaj krainy i da hetych ludziej tryvałasia doŭha, zachoŭvajecca jana navat i ciapier», — skazała piśmieńnica, adkazvajučy na pytańnie ab papularnaści jaje tvoraŭ.
Dźvie nastupnyja knihi buduć pryznačany davoli nietypovym dla jaje tvorčaści temam: u adnoj razmova pojdzie pra kachańnie, a ŭ druhoj – pra staraść i śmierć.
«Ja chaču iści dalej, uhłyb. Dla mianie siońnia Kosmas - heta sam čałaviek. A čałaviek — heta niešta bolšaje za historyju. Ale heta nie značyć, što ja admoŭlusia ad viečnaha pytańnia, jakoje nie daje mnie spakoju, — čamu našyja pakuty nie kanviertujucca ŭ svabodu? Ja ŭvieś času budu šukać adkaz na hetaje pytańnie».
«U čałavieku vielmi šmat ad žyvioły i tonki słoj kultury, jaki źlataje imhnienna. Tamu stracić unutry siabie čałavieka vielmi lohka - možna stać achviaraj nacyjanalizmu, spažyviectva, pryhožaj idei…», — paviedamiła piśmieńnica.
Prysutnych taksama cikaviła, što, na dumku piśmieńnicy, siońnia pradstaŭlaje saboj Rasija.
«Usie vielmi niaprosta. Nielha skazać, što Rasija – heta voś takaja sucelnaja «Impieryja zła».
Kali ja prajechała pa Rasii, ja była vielmi ździŭlena tym, nakolki ludzi ŭzłavanyja. Ale nielha skazać, što ruskija — heta niejkija źviary. Tam šmat dobrych ludziej, — skazała Aleksijevič. — Adnak jany zaraz maŭčać, a vierch uziała niejkaja piena, jak heta byvaje ŭ takija časy. I šmat u kaho kaša ŭ hałavie. I mnohija sapraŭdy žyvuć marami ab impieryi.
Ale taja Rasija, jakuju ja viedaju i lublu, jana nie takaja strašnaja, jana inšaja».
Piśmieńnica padkreśliła: nielha ŭvieś čas dzialić ludziej na svaich i čužych, i heta tyčycca nie tolki Rasii. Heta zakryvaje čałavieka ad śvietu. Luby nacyjanalizm — heta vielmi strašna. Lubaja zakrytaść potym adpomścić, pryviadzie ŭ niejkaje bałota, papiaredziła Aleksijevič.
Što da sprečak, jakija vyklikaje kožnaja jaje novaja kniha, to Śviatłana Alaksandraŭna prakamientavała ich nastupnym čynam: «Dla suśvietnaj kultury žanr, u jakim ja pracuju, daŭno zvykły. Mastactva nie paśpiavaje za realnaściu, tamu i šukajucca novyja formy tvorčaści, pryčym nie tolki ŭ litaratury. Ale ŭ nas heta jašče vyklikaje takija miestačkovyja sprečki».
Što da biełaruskich realij, to, na dumku piśmieńnicy, my, akazaŭšysia pa-za ruskaj movaj, apynulisia va ŭłasnym soku, my nie možam vyrvacca. «Ja liču, što taja našaja kultura, jakuju zaŭsiody pryhniatali, i jakaja nie maje zaraz siły ździejśnić niejkija mocnyja praryvy, sama siabie abmiažoŭvaje.
Va ŭłasnym hurtku ludzi adčuvajuć siabie kamfortna. A kali adkrycca śvietu, to, kaniečnie, strašnavata. Mnie zdajecca, sprava ŭ hetym – strašna ŭ vialikim nieznajemym śviecie».
Na raźvitańnie Aleksijevič pažadała ŭsim mužnaści i idealizmu.
«Bo heta ž naša adzinaje žyćcio, ab čym mnohim nie varta było b zabyvać, — skazała jana. — Ja ž i sama nie aŭtamat dla pierapracoŭki kašmaraŭ.
Ja pišu hetyja žudasnyja knihi, kab razabracca, kudy mianie zakinuła maja DNK, dzie ja i chto ja, i jak pražyć hetyja 70 ci 80 hadoŭ, jakija nam adpuščany, i atrymać radaść ad hetaha».
