«Hetaja kanfierencyja prachodziła ŭžo treci hod zapar. U joj uziali ŭdzieł jak viadomyja ŭkrainskija historyki — takija, jak Uładzimir Viatrovič, dyrektar Instytuta nacyjanalnaj pamiaci, pradstaŭniki Lvoŭskaha i Kijeŭskaha nacyjanalnych univiersitetaŭ — tak i hości ź Litvy. Ahułam — bolš za sto čałaviek. Samo mierapryjemstva prachodziła ŭ pamiaškańni Lvoŭskaj abłasnoj administracyi (heta jak u nas abłvykankam), a ŭdzielnikaŭ vitaŭ hałava abłasnoj Rady Piatro Kałodzij», — raspaviała Babina.
Padčas kanfierencyi vučonyja vystupali z dakładami: naprykład, ab farmiravańni palityki nacyjanalnaj pamiaci ŭ sučasnaj Ukrainie havaryŭ toj ža Uładzimir Viatrovič.
Byŭ dakład daśledčyka, jaki vyvučaje «kryiŭki». I jon detalna raskazvaŭ pra jaje: jak jana funkcyjanavała, što tam było i dla čaho vykarystoŭvałasia.
«Mnie padałosia, što kali paraŭnać abjom histaryčnaj pracy ukrainskich historykaŭ i biełaruskich, to tam hetym daśledavańniam najnoŭšaha času nadzialajecca vielmi vialikaja ŭvaha», — padkreśliła Babina.
Adnoj z prablem, jakija abmiarkoŭvalisia ŭ kułuarach kanfierencyi, była adsutnaść haściej z Polščy.
U časie Druhoj suśvietnaj na zachadzie Ukrainy išła łakalnaja polska-ŭkrainskaja vajna. Tamu, kaža piśmieńnica, adna z zadač ukrainskich historykaŭ — abhavorvać hetyja prablemy i spryjać tamu, kab pamiž dvuma narodami narešcie adbyłosia prymireńnie i hetyja trahičnyja staronki historyi byli praanalizavany i pakinuty ŭ minułym.
«Akramia samoj kanfierencyi, mnie było cikava pakantaktavać z roznymi ludźmi, kab pahladzieć, čym zaraz žyvie Ukrajina.
I tut, kaniečnie, u mianie ŭražańni supiarečlivyja.
Kraina žyvie niaprosta, ludziam ciažka. Uzrovień žyćcia prostych ludziej nievysoki. Ale byŭ vypadak, jaki vydatna padniaŭ mnie nastroj. Ja była na aŭtobusnaj ekskursii pa horadzie, i naš ekskursavod, Andrej, raskazvaŭ nam pra asablivaści lvoŭskaj havorki. I kali ja źviarnułasia da jaho, i skazała, što ŭ Biełarusi taksama havorać vielmi padobna, jen ustrapianuŭsia i pierajšoŭ sa mnoj na biełaruskuju movu. I skazaŭ, što jen vyvučyŭ śpiecyjalna biełaruskuju movu, kab było bolš jaje nośbitaŭ u śviecie. I navat pračytaŭ vierš Anatola Viarcinskaha «Abrastajem», jaki, jak pryznaŭsia Andrej, vielmi jamu padabajecca. Heta było cudoŭna, — raspaviała Natałka Babina.
«Raniej biełarusy pryjazdžali ŭ Lvoŭ cełymi ekskursijami, a ciapier takich aŭtobusaŭ našmat mienš, i mnie zdajecca, što heta kiepska. Tam ciapier spakojna, tanna i tudy treba jeździć chacia b dziela taho, kab rublem padtrymać bratoŭ-ukraincaŭ», — kaža Babina.
