Achova zdaroŭja va ŭsim śviecie stanovicca elektronnaj — eHealth (prystaŭka «je» jakraz heta i simvalizuje, Health z anhlijskaj — zdaroŭje). Bolš za pałovu krain śvietu namahajucca ŭ hetym kirunku. Naša Skype kraina nie vyklučeńnie. Abapirajucca ŭsie razam na mietodyku, prapanavanuju Suśvietnaj arhanizacyjaj achovy zdaroŭja i Mižnarodnym sajuzam elektrasuviazi. Što ž abiacaje ŭkaranieńnie eHealth? Naprykład, dystancyjnaje ŭzajemadziejańnie ŭrača i pacyjenta (TeleHealth) z dapamohaj sacyjalnych sietak,, kišennych kampjutaraŭ, internet-płanšetaŭ. Słovam, heta fantastyčnyja mahčymaści jak dla samich miedrabotnikaŭ, tak i dla nas, pacyjentaŭ.
Estonija zrabiła ryvok
Centralnym elemientam eHealth u mnohich krainach Jeŭropy stała intehravanaja elektronnaja miedycynskaja kartka ź infarmacyjaj u vyhladzie elektronnych miedycynskich dakumientaŭ. U ZŠA adzinaja infarmacyjnaja sistema ŭ halinie achovy zdaroŭja siońnia robić akcent na stvareńni elektronnaha pašparta zdaroŭja, infarmacyjnaj infrastruktury achovy zdaroŭja, elektronnym abmienie miedycynskimi źviestkami.
Badaj, samaj prahresiŭnaj siarod jeŭrapiejskich stała sistema eHealth Estonii. Tut stvaryli Centralnuju bazu źviestak zdaroŭja, jakaja ŭzajemadziejničaje z roznymi mabilnymi pryładami i źbiraje infarmacyju pra žycharoŭ na asnovie piersanalnych ID. Baza achoplivaje ŭsiu krainu i rehistruje historyi zachvorvańniaŭ «ad naradžeńnia da śmierci». U jaje možna dobraachvotna addavać infarmacyju z mabilnych pryład, takich jak pulsomietr, krokamier i inš.
Elektronnaja miedycyna dla estoncaŭ — heta adrazu čatyry pasłuhi: elektronnaja historyja zdaroŭja, elektronnaja rehistratura klinik, baza renthien-zdymkaŭ i elektronny recept, jaki zamianiaje recept papiarovy i absłuhoŭvajecca ŭsimi aptekami krainy.
Letaś u Rasii zaviaršyŭsia pieršy etap stvareńnia Adzinaj dziaržaŭnaj infarmacyjnaj sistemy ŭ halinie achovy zdaroŭja — tysiačy lačebnych ustanoŭ atrymali abaronienyja sietki, dostup da internetu, aŭtamatyzavanyja pracoŭnyja miescy. Byli stvorany fiederalnyja servisy (rejestr narmatyŭna-daviedačnaj infarmacyi, elektronnaja rehistratura, sistema viadzieńnia intehravanaj elektronnaj miedycynskaj kartki i h.d.).
Kampjutary ŭžo jość
U našaj krainie ŭsie ŭstanovy achovy zdaroŭja ŭ toj ci inšaj stupieni zabiaśpiečany kampjutarami. Navat FAPy i ŭračebnyja ambułatoryi. Inšaja reč, hetaj technikaj tam mohuć nie karystacca, bo… u hetym nie ŭźnikła vostraj patreby ŭ samich pacyjentaŭ.
Što zrobiš, nie zakazvaje miascovaje nasielnictva tałončyk pa internecie, nie rviecca atrymać kansultacyju pa Skype… Zrazumieła, što infarmatyzacyja najbolš aktyŭna raźvivajecca ŭ bujnych haradach, i ŭ pieršuju čarhu — u stalicy. U šerahu respublikanskich i abłasnych ustanoŭ pracujuć kompleksnyja miedycynskija aŭtamatyzavanyja sistemy, jakija achoplivajuć roznyja padraździaleńni, pačynajučy z pryjomu chvoraha ŭ stacyjanary i zakančvajučy jaho vypiskaj. Aŭtamatyzavany pracoŭnyja miescy ŭračoŭ ultrahukavoj dyjahnostyki, renthienołaha, endaskapista, urača ahulnaj praktyki i niekatorych inšych.
Va ŭstanovach achovy zdaroŭja Minska zaviaršyŭsia etap aŭtamatyzacyi pracesu viadzieńnia źviestak (źviestki pašparta, anamniez) ab pacyjentach, atrymańnia i apracoŭki nieabchodnych statystyčnych danych. Heta stanie asnovaj aŭtamatyzavanaj elektronnaj miedycynskaj kartki ambułatornaha pacyjenta i stacyjanarnaha chvoraha.
— Elektronnaja achova zdaroŭja — heta taja niepaźbiežnaść, da jakoj my kročym śviadoma i pastupova, — kaža namieśnik načalnika hałoŭnaha ŭpraŭleńnia arhanizacyi miedycynskaj dapamohi Ministerstva achovy zdaroŭja Biełarusi Ludmiła Žylevič. — Ciapier idzie rabota pa farmiravańni elektronnaj ambułatornaj kartki, jakaja dazvolić roznym śpiecyjalistam atrymlivać usiu nieabchodnuju infarmacyju. Dostup da takoj infarmacyi ŭ luby čas atrymaje i sam pacyjent. Heta i budzie elektronny pašpart zdaroŭja — z paznačeńniem pieraniesienych zachvorvańniaŭ, zroblenych daśledavańniaŭ i h.d. Dalej nieabchodna zabiaśpiečyć suviaź usich arhanizacyj achovy zdaroŭja pamiž saboj. Elemienty hetaj suviazi sfarmiravany ŭ mnohich rehijonach. Jašče my havorym pra telemiedycynskija technałohii, jakija robiać mahčymymi kansultacyi ŭ addalenym dostupie.
U nas jość mahčymaści dla dystancyjnaha kansultavańnia arhanizacyj achovy zdaroŭja rajonnaha i abłasnoha ŭzroŭniu ŭ viadučych śpiecyjalistaŭ abłasnych i respublikanskich miedarhanizacyj pa renthienałahičnych, ultrahukavych i cytałahičnych daśledavańniach, a taksama pa pytańniach pastanoŭki dyjahnazu pacyjentam u składanych vypadkach. Adpracavanaja technałohija addalenaha kansultavańnia elektrakardyjahram.
Padčas adnaho piłotnaha prajekta ŭračy ahulnaj praktyki Astravieckaha rajona atrymali mahčymaść kansultacyi na ŭzroŭni prafiesarska-vykładčyckaha składu Biełaruskaj miedycynskaj akademii paśladypłomnaj adukacyi. Akramia taho, uračy rajona atrymali mahčymaść dystancyjnaha navučańnia padčas praviadzieńnia akademijaj prafiesijnych sieminaraŭ.
Što za pasłuhi?
Jakija važnyja pasłuhi mohuć prapanoŭvacca ŭ elektronnym vyhladzie? Vydača licenzij (na ažyćciaŭleńnie miedycynskaj i farmaceŭtyčnaj dziejnaści); rehistracyja lekavych srodkaŭ; telemiedycynskija kansultacyi; zapis na pryjom da ŭrača; dostup pacyjenta da svajoj miedycynskaj infarmacyi (vyniki analizaŭ i daśledavańniaŭ, dyjahnazy i zaklučeńni ŭračoŭ, vypiski z ambułatornaj kartki); nahadvańnie pacyjentu ab čarhovym dyspansiernym ahladzie (praz asabistuju staronku pacyjenta na infarmacyjnym partale miedustanovy, pa elektronnaj pošcie, praz rassyłku SMS-paviedamleńniaŭ i inš.); vypiska elektronnych receptaŭ.
Čamu infarmatyzacyja prasoŭvajecca nie tak chutka, jak chaciełasia b? U pieršuju čarhu, z-za abmiežavanych finansavych mahčymaściaŭ dla nabyćcia vyličalnaj techniki i prahramnaha zabieśpiačeńnia, stvareńnia łakalnych vyličalnych sietak i ich padklučeńnia da nadziejnych chutkasnych kanałaŭ suviazi, niedachop kadraŭ IT-śpiecyjalistaŭ u arhanizacyjach achovy zdaroŭja.
Praktyčna nie vyrašany pytańni infarmacyjnaj biaśpieki. Siońnia jość tolki dźvie infarmacyjnyja sistemy, jakija atrymali atestat pa infarmacyjnaj biaśpiecy: infarmacyjnaja sistema RNPC nieŭrałohii i niejrachirurhii i respublikanskaja infarmacyjna-analityčnaja sistema pa miedekśpiertyzie i reabilitacyi invalidaŭ Respubliki Biełaruś.
— Kožnaja arhanizacyja achovy zdaroŭja maje svoj płan, prahramu infarmatyzacyi, — tłumačyć zahadčyk adździaleńnia RNPC miedycynskich technałohij, infarmatyzacyi, upraŭleńnia i ekanomiki achovy zdaroŭja Siamion Palakoŭ. — U bližejšy čas pavinna całkam zaviaršycca infarmatyzacyja pieršasnaha źviana. Z pracoŭnymi miescami ŭračoŭ ahulnaj praktyki sprava vyrašana na 100 pracentaŭ, čaho nie skažaš ab pracoŭnych miescach vuzkich śpiecyjalistaŭ. Na siońnia miedycynskija infarmacyjnyja sistemy raspracavany dla ŭsich typaŭ ustanoŭ — paliklinik, dyspansieraŭ i h.d.
Treba razumieć, što kožnaje aŭtamatyzavanaje miesca patrabuje svajho elektronnaha zabieśpiačeńnia. Sotni kampjutaraŭ niekatorych bujnych klinik nieabchodna abjadnać u łakalnuju sietku z mahutnym siervieram. Adna z samych važnych zadač — intehracyja miedabstalavańnia ŭ infarmacyjnuju sistemu, aŭtamatyzavanaja apracoŭka ŭsich danych na łakalnym uzroŭni. Usio heta vielmi ciesna źviazana ŭ cełym z pracesam raźvićcia infarmatyzacyi ŭ krainie.
Mara, a nie paliklinika
Hałoŭny ŭrač 29-j haradskoj palikliniki h. Minska Raisa Zvaniec:
— Naša paliklinika absłuhoŭvaje kala 36 tysiač čałaviek. U nas aŭtamatyzavana pracoŭnaje miesca kožnaha ŭrača. Pačynać, viadoma, daviałosia z rehistratury, kab adrazu vyrašyć prablemu raźmierkavańnia tałonaŭ, nahruzki na ŭračoŭ, farmiravańnia ahulnaj bazy źviestak ab pacyjentach — chto ŭ nas ilhotnik i h.d.
Siońnia navat tyja śpiecyjalisty, asabliva bolš stałaha ŭzrostu, jakija kazali, što nikoli nie siaduć za kampjutar, čuć nie žadajuć ab papiarovych nośbitach, kartkach. Choć my ad apošnich nie admovilisia, bo jość jašče pakul u ich vytvorčaja nieabchodnaść.
U nas jość ciapier elektronny dziońnik urača — pratakoł ahladu pacyjenta, elektronnaja kartka pacyjenta, kudy traplajuć vyniki tych ža analizaŭ. Jość i elektronny recept, jaki paśla zapaŭnieńnia razdrukoŭvajecca pacyjentu. Vypiski z kartki, kantrol za jakaściu lačeńnia — usio heta stała našmat zručniej.
Hałoŭny ŭrač 34-j centralnaj rajonnaj kliničnaj palikliniki Natalla Dziarhač:
— U nas jość Skype-kansultavańnie pa tych pytańniach, jakija chvalujuć pacyjentaŭ, pavodle vyznačanaha dla ŭračoŭ hrafika. Paliklinika pravodzić, naprykład, skryninh pa raku małočnaj załozy. Usie mamahramy zachoŭvajucca ŭ elektronnym varyjancie i ŭ nas, i ŭ haradskim ankadyspansiery, kudy my nakiroŭvajem dyjahnastyčnyja źviestki. Pa žadańni pacyjentaŭ možam pieradać im pa elektronnaj pošcie, naprykład, vyniki analizaŭ abo infarmacyju ab zdarovym ładzie žyćcia, ab reabilitacyjnych mierapryjemstvach.
