Rasijski rubiel znoŭ abnaviŭ minimum: učora kurs dachodziŭ da 80 rubloŭ za diałar, a naprykancy dnia «ŭstakaniŭsia» na pakaźniku 72. Razam z padzieńniem koštu na naftu da ŭzroŭniu ŭ 55 dalaraŭ heta stała jašče adnym surjoznym udaram pa rasijskaj ekanomicy. «Naša Niva» analizuje, što na hety kont dumajuć zamiežnyja ekśpierty, jakija sposaby vyrašeńnia situacyi jany bačać i jak prahnazujuć dalejšaje raźvićcio padziej.
«Žach achapiŭ usich»
Natali Kitrof i Džo Vajzental z Bloomberg Businessweek ličać dziejańni Rasii adnym z katalizataraŭ ciapierašniaj situacyi: «Pryčynaj bied rasijskaj ekanomiki źjaŭlajucca dźvie vialikich rečy: padzieńnie koštaŭ na naftu i ekanamičnyja sankcyi (pamiatajecie Krym?). Naftavaja i hazavaja pramysłovaść prynosić kala pałovy dachodaŭ Rasii, tak što, kali spałučeńnie «słancavaha bumu» ŭ ZŠA i źnižeńnie popytu va ŭsim śviecie šturchnuła košt na naftu ad $110 za barel u pačatku hetaha hoda da $60 ciapier, Rasija mocna paciarpieła. Sankcyi, uviedzienyja Jeŭropaj i ZŠA, nakiravanyja na pakarańnie rasijskich kampanij za dziejańni prezidenta Uładzimira Pucina va Ukrainie taksama nanieśli svoj udar».
«Ale čamu heta adbyvajecca prama ciapier? Što źmianiłasia ŭ paniadziełak? – zadajucca pytańniem ekśpierty. — Toje, što my bačym u apošnija dni, nahadvaje vialikuju paniku. U hetym niama ničoha novaha. Na siońnia heta psichałahičny momant: žach achapiŭ usich, i ciapier vidavočnyja paśpiešlivyja ruchi z boku trejdaraŭ i inviestaraŭ, nakiravanyja na toje, kab chutčej vyvieści svaje hrošy z rasijskich aktyvaŭ. My bačym ucioki z usioj krainy».
Takaja nie samaja aptymistyčnaja acenka ciapierašnich padziej u Rasii supravadžajecca padobnym pa rytorycy prahnozam na budučyniu. Ekśpierty Bloomberg Businessweek pryvodziać varyjant raźvićcia padziej, pry jakim rasijskaja ekanomika zdoleje choć niejak ačuniać: «U idealnym varyjancie Pucin budzie bačyć, što jaho ekanomika razburajecca (pasłableńnie valuty i rost pracentnych stavak pahražajuć śmiarotnym spałučeńniem ekanamičnaha spadu i niastrymnaj inflacyi), i prymie miery, jakija b pierakanali Jeŭropu i ZŠA, što možna palehčyć sankcyi. Hetaha, vierahodna, budzie dastatkova, kab spynić paniku, a taksama mieć realnuju ekanamičnuju vyhadu».
U toj ža momant Kitrof i Vajzentalu nie vierycca, što hety varyjant spracuje: «Ale kab zrabić heta, jamu [Pucinu] pryjdziecca rezka adstupić ad svajoj dziejnaści va Ukrainie, i, ščyra kažučy, vielmi małavierahodna, što heta adbudziecca. Avantura Pucina va Ukrainie vielmi papularnaja ŭ Rasii, i heta adna reč, na jakaja jaho padtrymlivaje».
«My nie viedajem, što budzie dalej»
Michael Birnbaum, kiraŭnik maskoŭskaha adździaleńnia haziety The Washington Post nadaje značeńnie ŭ ciapierašniaj situacyi nie tolki sankcyjam z boku Zachadu, ale taksama i ahulnamu imidžu Rasii, jaki skłaŭsia ŭ apošni čas: «Sankcyi majuć značeńnie, ale ciažka skazać, što hałoŭnaje. Tyja, uviedzienyja ŭ sakaviku, kali Rasija dałučyła Krym, nie byli nakiravanyja na stvareńnie paškodžańniaŭ ekanomicy ŭ cełym, tolki kašalkam ludziej, blizkich da Pucina. Bolš mocnyja abmiežavańni byli ŭviedzienyja ŭ lipieni paśla taho, jak samalot Malaysia Airlines MH17 byŭ źbity nad ŭschodniaj Ukrainaj. Najbujniejšyja rasijskija banki ciapier majuć značnyja ciažkaści ŭ zapazyčańni dalaraŭ, što robić žyćcio dla astatniaj častki rasijskaj ekanomiki taksama vielmi žorstkim. Ale mnohija inviestary stajać u baku ad Rasii nie tolki z-za sankcyj, ale z-za ahulnaha palityčnaha stanovišča, jakoje ŭvohule niepradkazalna.
Ekśpiert kanstatuje najaŭnaść peŭnych reziervaŭ u rasijskaha prezidenta, ale vykazvaje dumku, što tamu ŭsio ž pryjdziecca «zdać nazad»: «Niajasna, što heta značyć dla Pucina, choć i padzieńnie rubla, viadoma, dla jaho nie vielmi dobra. Rasijanie vytrymlivali horšaje — u 1998 hodzie źbieražeńni mnohich ludziej byli źniščanyja. A ŭ apošnija hady isnavańnia Savieckaha Sajuza, časam navat takija bazavyja rečy, jak tualetnaja papiera, byli ŭ deficycie. Takim čynam, ludzi pryvykli žyć z bolem, asabliva, kali im mahutnaje dziaržaŭnaje rasijskaje telebačańnie kaža pra toje, što heta ŭsio dla baraćby z Zachadam. Rejtynh Pucina pa-raniejšamu blizki da rekordnaha maksimumu. Ale jamu, mahčyma, pryjdziecca prychavać svaje ambicyi ŭ adnosinach da Ukrainy, bo jon maje ŭžo mienš naftavych hrošaŭ, jakimi možna raskidvacca».
«Ci aznačaje heta, što Pucin pavinien adstupić va Ukrainie? – sprabuje dać kankretny adkaz Birnbaum. — Pucin nikoli adkryta nie zajaŭlaŭ ab svaich metach va Ukrainie, - i jon admaŭlaje adpraŭku vojskaŭ na ŭschod Ukrainy, choć zachodnija žurnalisty bačyli ich tam». Ale ŭsio ž prahnazavać atrymlivajecca nie tak i prosta. «Takim čynam, my nie viedajem, što budzie dalej. Niekatoryja analityki ličać, jon budzie vymušany adstupić. Krochkaje i karotkaje spynieńnie ahniu, jakoje, zdajecca, trymajecca va Uschodniaj Ukrainie, moža być pieršaj prykmietaj prymireńnia. Ale NATA i Ukraina śviedčać, što Rasija apošnim časam umacavała svaje pazicyi tam. Da taho ž niekatoryja analityki i dypłamaty kažuć, što Kreml moža zaniać jašče bolš žorstkuju pazicyju za miažoj, kali heta nieabchodna, kab padtrymać svaje rejtynhi ŭnutry krainy», – kanstatuje ekśpiert.
«U rasijskich palitykaŭ ciapier tolki drennyja varyjanty»
Dženifier Rankin, supracoŭnica The Guardian, źviartaje ŭvahu na dziejańnie sankcyj, ale i kanstatuje vialikuju rolu padzieńnia koštu nafty ŭ ciapierašnim «rublovym kryzisie»: «Sankcyi źjaŭlajucca tolki častkaj usioj historyi. Tak, kiraŭnik Centralnaha banka RF Elvira Nabiulina u aŭtorak abvinavaciła padzieńnie koštaŭ na naftu i zachodnija sankcyi ŭ cisku na valutu. Ceny na naftu ŭpali nižej za $60 za barel, što źjaŭlajecca vielizarnaj prablemaj dla Rasii, dzie dachody ad nafty i hazu zabiaśpiečvali bolš za pałovu dziaržaŭnaha biudžetu. Rasijskija ŭłady raźličvali na ceny na naftu ŭ $100 za barel u 2015 hodzie, tamu prahnazujecca rezki spad u ekanomicy, kali košty zastanucca na biahučych uzroŭniach. U toj ža čas dziejnaść rasijskich bankaŭ zamarožanaja na zachodnich rynkach kapitału ŭ vyniku sankcyj ES i ZŠA u adkaz na dziejańni Rasii va Ukrainie. U vyniku, banki źviartajucca ŭ centralny bank, kab jon dapamoh im refinansavać svaje daŭhi, mabilizujučy svaje resursy».
Ekśpiert The Guardian taksama nie bačyć nahody dla aptymizmu ŭ ciapierašnim stanoviščy rasijskaj ekanomiki: «Jakija varyjanty jość ciapier u rasijskich palitykaŭ? Tolki drennyja. Centralny bank moža praciahvać abaraniać rubiel, vydatkavaŭšy svaje valutnyja reziervy dla padtrymki nacyjanalnaj valuty. Choć Rasija siadzić na adnych z najbujniejšych valutnych reziervaŭ u śviecie z-za svaich naftavych i hazavych dachodaŭ, jaje zapasy hrošaj chutka skaračajucca. U 2014 hodzie Rasija vydatkavała $80 miljardaŭ na padtrymku rubla, kala adnoj piataj častki ŭsich svaich finansavych zapasaŭ».
«Bank moža pavysić staŭki jašče raz, ale zrabić heta budzie nialohka dla pazyčalnikaŭ, što pryviadzie da jašče bolšaha ekanamičnaha spadu ŭ krainie. Inšy varyjant zaklučajecca ŭ valutnym kantroli — spynieńni ludziej ad vyvazu hrošaj z krainy. Ale heta moža pieratvaryć kryzis u poŭnamaštabnuju paniku», – kanstatuje spadarynia Rankin.
Apošni varyjant raźvićcia padziej nie vyklučajuć i inšyja analityki. Tak, Nił Šyrynh z Capital Economics ličyć, što raście vierahodnaść bolš rašučych dziejańniaŭ z boku rasijskich finansavych uład: «Prychilniki žorstkaj linii ŭ Kramli, chutčej za ŭsio, buduć sprabavać ustalavać poŭny kantrol za rucham kapitału. Ale my padazrajom, što strohija formy kantrolu za rucham kapitału, vierahodna, zastanucca mieraj na krajni vypadak», — skazaŭ jon. Ale vidavočna, što hetakija vidy kantrolu nie źjaŭlajucca asabliva papularnymi na Zachadzie: «Jany kančatkova źniščać uvieś davier da Rasii, jaki zastaŭsia na siońniašni momant», – zaklučyŭ ekśpiert.
