Abutkovy chołdynh «Marka» atrymlivaje biudžetny kredyt pamieram 200 miljardaŭ rubloŭ pad… 3% hadavych. Pry ciapierašnim kursie dalara heta kala $10,5 miljona ŭ ekvivalencie.
Haspadar chołdynha — biznesoviec Mikałaj Martynaŭ. Jon — adzin z doŭhažycharoŭ savieta respubliki, abirajecca tudy treci raz zapar. Jon ža siarod lidaraŭ krainy pa kolkaści pryvatyzavanych pradpryjemstvaŭ.
Dubrovienski rajon — samy biedny
Martynavy pachodziać ź vioski Hudava-Ziamianskaje Dubrovienskaha rajona Viciebskaj vobłaści. Vioska nie była vialikaj i za savieckimi časami, a ciapier kančatkova vymiraje — na zimoŭku zastajucca tolki niekalki starych.
«U Savieckim Sajuzie samaj biednaj była Biełaruś. U Biełarusi samaja biednaja — Viciebskaja vobłaść. Nu a na Viciebščynie samy žabracki — Dubrovienski rajon», — śmiajecca Antanina Zajcava, siastra miljaniera, jakaja žyvie ŭ susiedniaj vioscy. Kaža, što bačyła dabrabyt bałtyjskich krain.
Baćka siamji, Vasil Martynaŭ, byŭ najlepšym na ŭsiu akruhu šapavałam. «Letam staviŭ u chatach vokny, nu a zimoj valonkami zajmaŭsia. I pry hetym jašče buchhałtaram byŭ, — raskazvaje dačka. — Materyjał na valonki byŭ svoj, bo ŭsia vioska trymała aviečak».
Popyt na samarobny abutak byŭ vysokim. Viaskoŭcy kuplali skurany abutak tolki na śviaty, a ŭ štodzionnym žyćci karystalisia valonkami.
Mikałaju Martynavu, jaki staŭ abutkovym mahnatam, hrech nie ličyć baćku pačynalnikam dynastyi.
Maci ŭsio žyćcio pracavała ŭ kałhasie. «Dzieda pa matčynaj linii raskułačyli i vysłali. Tamu možna ŭhledzieć dziedavu rysu», — raskazvaje biznesoviec pra karani svajoj pradprymalnaści.
U siamji Martynavych było piaciora dziaciej. Spačatku adna za adnoj naradzilisia try siastry, a paśla dvoje bratoŭ.
Małodšy, Viktar, pracavaŭ mieniedžaram u biznes-impieryi «Marka», ciapier u jaho svoj biznes. Jon byŭ deputatam u Viciebskim harsaviecie.
Baćkoŭ užo niama ŭ žyvych. Mikałaj adramantavaŭ chatu i vykarystoŭvaje jaje ŭ jakaści lecišča.
Palitołah ź instytuta kampartyi
Bazavuju škołu Mikałaj Martynaŭ skončyŭ u rodnym Hudavie-Ziamianskim, siarednija kłasy vučyŭsia ŭ Sipiščavie. U vojska jon nie trapiŭ pa stanie zdaroŭja i paśla zakančeńnia škoły pastupiŭ u viciebski technikum.
Advučyŭšysia, u 1978 hodzie staŭ pamočnikam majstra na viciebskaj trykatažnaj fabrycy «KIM». Pavodle aficyjnaj bijahrafii, za nastupnaje dziesiacihodździe nijakich źmienaŭ u jahonym pracoŭnym žyćci nie adbyvałasia.
Žonka Martynava pachodzić z Tałačynskaha rajona. Znajomyja siamji kažuć, što jaje baćki istotna dapamahli Mikałaju stać na nohi.
U kancy 1980-ch razam ź siamjoj jon jeździŭ pa jeŭrapiejskaj častcy Savieckaha Sajuza — ad Bałtyjskaha da Azoŭskaha mora. Padarožničaŭ na ŭłasnych «Žyhulach».
Z žonkaj i dziećmi.
Vyšejšuju adukacyju Martynaŭ atrymaŭ tolki ŭ 32 hady. U 1991 hodzie, kali razvalvaŭsia Saviecki Sajuz, jon davučyŭsia na palitołaha ŭ Instytucie palitałohii i sacyjalnaha kiravańnia KPB, pryčym na dzionnym adździaleńni. Zrešty, pracavać vykładčykam tak i nie daviałosia.
Cikava, što ŭ bijahrafii biznesoŭca ŭzhadvajecca jašče i «pačesny» status — «člena-karespandenta Mižnarodnaj akademii infarmacyjnych technałohij». Heta nienavukovaja hramadskaja arhanizacyja, siabry jakoj razdajuć adzin adnamu fiktyŭnaja zvańni. U hetaj ža ŭstanovie «akademikam» ŭ svoj čas byŭ ministr justycyi Viktar Hałavanaŭ.
Abutkovaja stalica Biełarusi
U 1980-ja na terytoryi Biełarusi prabivalisia pieršyja parastki pryvatnaha biznesu. Adnoj z prajavaŭ kaapieracyi savieckaj płanavaj ekanomiki i zachodniaha kapitalizmu stała adkryćcio «Biełviesta». Zasnavalnikami stali viciebskaja abutkovaja fabryka «Čyrvony kastryčnik» (55% akcyj) i niamieckaja kampanija «Sałamandar» (45%).
U 1990 hodzie Martynaŭ staŭ ekśpiertam kamiercyjnaha adździeła «Biełviesta». Heta byŭ jahony pieršy dośvied pracy z abutkovym rynkam, kali nie ŭličvać dapamohu baćku.
«Dumka pačać svaju spravu pryjšła na adpačynku ŭ Abchazii. Pajechali dzikunami ź dziećmi i, jak mnohija, ličyli kožnuju kapiejku. Heta byli 1990-ja hady, kali pačali stvaracca kaapieratyvy. My handlavali cukram, vyrablali pledy. Minimalnaja apracoŭka futra davała 200—300% rentabielnaści. Hrech było hetym nie zajmacca», — uzhadvaŭ Martynaŭ.
U vyniku ŭ Viciebsku źjaviłasia jašče adno abutkovaje pradpryjemstva. 1991 hod paznačany jak data stvareńnia kampanii «ŁM+MK» (paźniej pierajmienavana ŭ «Marka»), dyrektaram jakoj staŭ Martynaŭ. Heta byŭ biełaruska-niamiecki biznes, sumiesny ź niamieckaj kampanijaj «Evimieks».
U adnym ź intervju Martynaŭ pryznaŭsia, što na pačatku 1990-ch paśpieŭ pazajmacca i naftapraduktami. Heta śfiera, u jakuju aby-chto prabicca nie moh. «U 1990-ja, kali my pačynali, maje dachody nie dazvalali karmić siamju, nie kažučy ŭžo pra adpačynak raz na hod», — pierakonvaje biznesoviec.
Skačok u lidary rynku
Ź ciaham času «Marka» (nazva — skarot ad «MARtynaŭ i KAmpanija») abahnała na biełaruskim rynku ŭsich kankurentaŭ. U skład chołdynha ciapier uvachodziać try pradpryjemstvy. Asnoŭnaja roźnica miž imi ŭ sposabie vyrabu abutku.
«Marka» śpiecyjalizujecca na žanočym abutku klejavoha mietadu i mužčynskim lićciovym abutku.
Na «San-Marka» robiać dziciačy i klejavy mužčynski abutak.
A ŭklučany ŭ skład chołdynha «Čyrvony kastryčnik» zajmajecca chatnim abutkam i abutkam mietadu pramoha prylivu.
Na pačatku vytvorčaści bolšaść syraviny była impartnaj, adnak našmat vyhadniej było vypuskać jaje samomu. Kampanija «Vikop-Fabus» robić kałodki dla abutku, a «Vitma» — sumki i hałantarejnyja vyraby.
Ahułam Martynaŭ štohod vypuskaje 4 miljony par abutku. Heta najbolšaja ličba siarod vytvorcaŭ u krainach SND! Amal pałova pradukcyi idzie na ekspart, pieravažna ŭ Rasiju.
Dziaržaŭna-pryvatny chołdynh
«Marka» — pryvatny biznes. Adnak u biełaruskich realijach pry takich abjomach vytvorčaści isnavać adasoblena ad dziaržavy Martynavu było b składana. Dyj i nie fakt, što chaciełasia. Siabie Martynaŭ nazyvaje «dziaržaŭnym čałaviekam». Niezdarma ž try razy zapar biznesoviec traplaŭ u saviet respubliki.
Zabieśpiačeńnie nasielnictva adzieńniem i abutkam — stratehična važnyja śfiery ekanomiki. Vialikaja dola impartnych tavaraŭ na rynku vymyvała z krainy valutu. Było vyrašana ŭzbujniać «Marka» i stvarać na jaho bazie vytvorčy chołdynh poŭnaha łancužka vytvorčaści.
Ukaz ab stvareńni chołdynha ŭstupiŭ u siłu ŭ kancy 2013 hoda. Chto byŭ inicyjataram? «Heta byŭ sustrečny ruch našych pradpryjemstvaŭ i dziaržavy», — kamientuje Martynaŭ.
Pavodle ŭkaza, u skład «Marka» uvajšoŭ Viciebski futravy kambinat. Jon kaštavaŭ biznesoŭcu simvaličnuju adnu bazavuju vieličyniu.
Dziaržava paabiacała Martynavu padtrymku dla realizacyi inviestycyjnaha prajekta. Za try hady na pradpryjemstvie musili naładzić štohadovuju pierapracoŭku 300 tysiač škur aŭčyny i 250 tysiač škur pušnoj syraviny, što dazvoliła b u pierśpiektyvie źmienšyć impartny składnik pry vytvorčaści abutku z 64% da 31%. Paśla realizacyi prajekta dziaržava atrymała b dolu akcyj, praparcyjnuju ŭkładzienym hrošam.
Ukaz praduhledžvaŭ, što banki vydaduć Martynavu kredyty na $50 miljonaŭ na lhotnych umovach (u biełaruskich rublach pad staŭku refinansavańnia + 3% albo ŭ valucie pad uziaty za miažoj kredyt +2%). Adnak banki praihnaravali pažadańnie. Inviestycyjny prajekt akazaŭsia pad pahrozaj. Tady Martynaŭ prałabiravaŭ pryniaćcie jašče adnaho ŭkaza — jak było zhadana na pačatku tekstu, hrošy pojduć naŭprost ź biudžetu.
Tym časam «Marka» vykupiła častku akcyj biełaruska-ispanskaj kampanii «Biełkielmie» ź Biełaaziorska.
Pałova pradukcyi «Marka», vyrablenaj dla biełaruskaha rynku, pradajecca praź firmovyja kramy. Ich naličvajecca ŭžo paŭsotni.
«Marka» — adna ź niamnohich biełaruskich kampanij, jakaja aktyŭna pravodzić akcyi i rasprodažy na jeŭrapiejski ŭzor. Dapamahaje biznesu i ŭviedzienaja siertyfikacyja abutku, što vykinuła z rynku mnohich handlaroŭ. Martynaŭ padtrymlivaŭ hetuju reformu.
Dla ekanomii častka pradukcyi «Marka» vyrablajecca ŭ Kitai i Indyi.
Ratavańnie za 1 bazavuju
Martynaŭ pryvatyzavaŭ nie tolki «Čyrvony kastryčnik» i Viciebski futravy kambinat. Byŭ jašče i Viciebski piŭny zavod. «Była prośba ŭładaŭ inviestavać u pradpryjemstva, jakoje akazałasia na miažy bankructva», — uzhadvaje Martynaŭ. Praŭda, zaŭvažnym hulcom na rynku «Dźvinski brovar» tak i nie staŭ.
Na hetuju situacyju možna hladzieć dvajaka. Z adnaho boku, pradpryjemstvy dastalisia jamu za biascenak. Ź inšaha — z dapamohaj Martynava dziaržava sprabavała pakinuć tapielcaŭ na płavie.
Vidny miecenat
Vulica Tałstoha znachodzicca ŭ histaryčnym centry Viciebska. Jana pačynajecca ad Rynkavaj płoščy, na jakoj stajać Ratuša, adbudavanaja Śviata-Uvaskrasienskaja carkva i pomnik Alhierdu, viadzie da Uśpienskaha sabora sa Śviata-Duchaŭskim žanočym manastyrom i ŭrešcie spuskajecca da Dźviny.
Martynaŭ dapamahaŭ pry adnaŭleńni Śviata-Uvaskrasienskaj carkvy, adliŭšy za svaje hrošy ź dziasiatak zvanoŭ, za jaho košt byli rekanstrujavanyja i dva histaryčnyja damy na vulicy Tałstoha. Za heta adzin z budynkaŭ udałosia zabrać sabie. Na pieršym paviersie tut adkrytaja krama «Marka», a nad joj — niekalki apartamientaŭ.
Piacipakajovaja kvatera płoščaj pad 250 m2 dastałasia Mikałaju Martynavu, a čatyrochpakajoŭki — jahonamu bratu Viktaru i ich partnioru Mikałaju Kavalkovu.
Nasuprać doma — chutarok «Mikałajeŭski». Nieskładana zdahadacca, kamu jon naležyć. Pierad chutarkom padkazka — skulptura śviatoha Kryśpina, zastupnika ŭsich šaŭcoŭ i harbaroŭ.
Piramida Martynava
Jak i bolšaść bujnych biełaruskich biznesoŭcaŭ, ź ciaham času Martynaŭ vyrašyŭ zaniacca handlovymi centrami. Jahony honar — vaśmipaviarchovy «Marka-Sici» ŭ centry Viciebska pobač z ahromnistym novym budynkam abłasnoha ŭpraŭleńnia KDB.
«Marka-Sici» paśpieŭ stać novaj słavutaściu horada praz ahromnistuju piramidu pasiarod płoščy. Padobnaja kanstrukcyja, tolki mienšaja, ustalavanaja na ŭvachodzie ŭ Łuŭr, stała simvałam Paryža. Mierkavańni viciebčukoŭ nakont piramidy kateharyčna padzialilisia. Mnohija ličać zbudavańnie vyrodlivym. A sam Martynaŭ byŭ ad jaho ŭ zachapleńni i vyrašyŭ abstalavać na viersie piramidy svoj kabiniet.
Inšy profil biznesu — hramadskaje charčavańnie. Adkryćcio baraŭ i restaranaŭ Martynava supravadžałasia skandałami. «Hałoŭnym upryhožvańniem interjeru źjaŭlajucca hipsavyja biusty Lenina i Stalina. Paŭmietrovy Iosif Visaryjonavič, pychkajučy lulkaj, horda ŭzvyšajecca ŭ centry nad barnaj stojkaj. A ŭ kucie, padpioršy hałavu rukoj, Uładzimir Iljič razhladaje publiku», — apisvalisia interjery bara «Dźvinski brovar». A ŭ restaranie «Załaty leŭ», jaki pracuje ŭ histaryčnym budynku XIX stahodździa, adnu z załaŭ nazvali… «Stalinskim pakojem».
«Baćki žyli pry sacyjali-styčnym ładzie, jaki zžyvaŭ inicyjatyvu. Bolš za toje, u hady zastoju adbyłasia peŭnaja dehradacyja hramadstva, spustošvańnie ŭsiakaj samastojnaj dumki», — pry hetym razvažaje Martynaŭ.
Siarod inšych niaprofilnych aktyvaŭ «Marka» — baza adpačynku «Chodcy» na voziery Saro ŭ Sieńnienskim rajonie.
Martynaŭ — zaŭziaty palaŭničy.
Pierajemnaść siamiejnaha biznesu
U siamji Martynava dvoje dziaciej, i aboje pracujuć u siamiejnym biznesie. Syn Pavieł uznačalvaje «San-Marka». Jon skončyŭ Viciebski dziaržaŭny technałahičny ŭniviersitet, pavučyŭsia i ŭ Italii. U jaho dvoje dziaciej.
Na adkryćci piramidy «Marka-sici» Martynaŭ pryjšoŭ z synam i ŭnukami
Dačka Raisa skončyła toj samy ŭniviersitet. U «Marka» jana pracuje namieśnicaj baćki. Jaje śpiecyjalizacyja — zamiežnaekanamičnaja dziejnaść. Raisa zajmajecca pastaŭkami impartnych materyjałaŭ, a niekalki hadoŭ tamu prapanavała asvojvać rynak Jeŭrasajuza. Tak «Marka» stała pradavacca ŭ Łatvii. Raisa haduje troch dziaciej.
Niekalki hadoŭ tamu ŭ kamiercyjnym adździele pracavała i žonka Martynava.
Ščaślivy leŭ
Znajomyja Mikałaja Martynava adznačajuć jahonuju ŭvahu da drobnych simvałaŭ. Pa znaku zadyjaka jon leŭ. I mienavita hety źvier staŭ jahonym talismanam.
Leŭ raźmieščany na emblemie «Marka», trapiŭ jon i ŭ nazvu restarana Martynava.
Simvałam viciebskaha zaaparku doŭhi čas byŭ leŭ Ryhus. Paśla jaho śmierci Mikałaj Martynaŭ apłaciŭ kuplu novaha lvianiaci, jakoha pryvieźli z Kalininhrada. Maleńkaha lva nazvali Markam u honar abutkovaj kampanii. Voś tolki nieŭzabavie rabotniki zaaparku zrazumieli, što zamiest ilva im dastałasia… lvica. Daviałosia źmianić imia na Markušu.
***
Mikałaj Martynaŭ
Naradziŭsia 1 žniŭnia 1957 u vioscy Hudava-Ziamianskaje Dubrovienskaha rajona Viciebskaj vobłaści. Skončyŭ Instutyt palitałohii i sacyjalnaha kiravańnia KPB (1991).
Haspadar chołdynha «Biełaruskaja harbarna-abutkovaja kampanija «Marka», bujny ŭłaśnik nieruchomaści na Viciebščynie («Marka-Sici»).
Zajmaje 15-je miesca ŭ rejtynhu samych upłyvovych i paśpiachovych biznesoŭcaŭ Biełarusi, 1-je miesca na Viciebščynie.
Člen savieta respubliki z 2004 hoda. Siabra Rady pa raźvićci pradprymalnictva.
Žanaty, maje dvuch dziaciej.
