Na arhanizataraŭ maršu nacyjanalistaŭ u Hajnaŭcy padali skarhu ŭ prakuraturu Varšavy. U anonsie niadzielnaha šeścia ŭtrymlivajucca zakliki da nianaviści, ličać aŭtary pazovu, piša Radyjo Svaboda.
Marš nacyjanalistaŭ u Hajnaŭcy adbudziecca piaty raz. Jaho ŭdzielniki ŭšanoŭvajuć paślavajennych žaŭnieraŭ antykamunistyčnaha padpolla ŭ Polščy — «Vyklatych žaŭnieraŭ». Adzin z centralnych hierojaŭ šeścia — Ramuald Rajs «Bury». Jaho atrad adkazny za zabojstva 79 biełarusaŭ Padlašša.
Raniejšyja šeści prachodzili ŭ atmasfery skandałaŭ. Miascovyja ŭłady maršy zabaraniali, ale ŭłady Padlaskaha vajavodztva zabaronu kasavali. Pieršyja tłumačyli, što pravodzić šeście ŭ miescy, dzie žyvuć achviary bojniaŭ «Buraha» — niemaralna. Druhija spasyłalisia na svabodu słova i schodaŭ. U dzień maršu ŭ Hajnaŭku pryjaždžali aktyvisty polskaj arhanizacyi «Hramadzianie Respubliki Polšča» i namahalisia pieraškodzić nacyjanalistam.
«Žycharoŭ Hajnaŭki nazvali kamunistami i źviazali heta z nacyjanalnaściu»
Sioleta praciŭnikaŭ maršu aburyŭ anons mierapryjemstva, raźmieščany na Fejsbuk-staroncy nacyjanalistyčnaj inicyjatyvy «Padlaski nacyjanalny ahlad».
Pradstaŭnik arhanizacyi «Hramadzianie RP» Ihar Isajeŭ padaŭ na hetym tydni pazoŭ u varšaŭskuju prakuraturu. Jon prosić prakuraturu pravieryć, ci hetym dopisam nie byli parušanyja polskija zakony.
«U dopisach na svaich profilach arhanizatary maršu pisali pra nacyjanalnaje pachodžańnie žycharoŭ Hajnaŭki, nazyvali ich rusinami i stavili pad sumnieŭ ich lajalnaść da polskaj dziaržavy. Ich nazyvali kamunistami i źviazvali heta z nacyjanalnaściu. Tam naŭprost havorycca, što z hetym treba zmahacca», — raspavioŭ u interviju Svabodzie Ihar Isajeŭ.
«Pryjšoŭ i naš čas — čas palakaŭ»
Pra što pišuć arhanizatary maršu ŭ svaim anonsie? Aŭtary hučnaha dopisu nazyvajuć Hajnaŭku adzinym horadam u Polščy, dzie hańbicca «dobraje imia žaŭnieraŭ niezaležnickaha padpolla». I dzie «polskich hierojaŭ nazyvajuć bandytami i złačyncami». «Mienavita tam ludziej sudziać za lozunh «Preč kamunistaŭ!» abo za mierkavany aktyŭny napad na supracoŭnika palicyi.
Mienavita tam da apošniaha momantu nie vyviešvajuć polskich ściahoŭ na dziaržaŭnyja ŭračystaści. Mienavita ŭ hetaj Hajnaŭcy adbyvalisia šeści na 1 traŭnia, zamiest uračystaściaŭ, źviazanych z nacyjanalnym dniom pamiaci «Vyklatych žaŭnieraŭ». [Sama nazva «vyklatyja žaŭniery» ŭžyvajecca pačynajučy z 1993 hoda, kali jano było vykarystana ŭ naźvie vystavy, pryśviečanaj antykamunistyčnamu paślavajennamu padpolnamu ruchu ŭ PNR.] I mienavita tam šmat žycharoŭ nazyvaje siabie rusinami, a hetyja ziemli, pavodle ich, akupavanyja. Hajnaŭka źjaŭlajecca častkaj polskaj dziaržavy. Tamu naš maralny abaviazak — kab narešcie na hetaj čyrvonaj (kamunistyčnaj — RS) ziamli pieramahła polskaja ideja».
Dalej ŭ dopisie havorycca: «Usio maje svoj pačatak i kaniec. Tamu ciapier pryjšoŭ čas na nas — palakaŭ. Rašučych ludziej, jakija chočuć zrynuć apošni bastyjon kamunizmu ŭ Polščy. Pastupova, krok za krokam. Kab źnieści hety beton patrebny kožny z vas. Vaša prysutnaść u hety dzień u Hajnaŭcy pakaža čyrvonym uładam i ich prychilnikam, što ich pohlady i čas biezzvarotna minuli».
«Užo čatyry hady na hetym šeści hučać zakliki da nianaviści»
Heta zaklik da varožaści pavodle nacyjanalnaj prykmiety, ličyć Isajeŭ i pieraličvaje try artykuły Kryminalnaha kodeksu Polščy, jakija mohuć być parušanyja ŭ tekście padlaskich nacyjanalistaŭ — 119, 256 i 257.
«Na našu dumku, aŭtary hetych dopisaŭ pahražajuć žycharam Hajnaŭki. Brać pad uvahu varta i kantekst minułych maršaŭ. Arhanizatary šeścia abzyvajuć žycharoŭ horadu «kamuniakami». Padčas maršu nieadnojčy paŭtarajecca lozunh «Na drevach zamiest liścia visieć buduć kamunisty». Arhanizatary naŭprost nia kažuć pra biełarusaŭ, bo viedajuć, što im za heta daviadziecca adkazvać. Jany nibyta dalikatna pieravodziać strełki. I ich lozunhi pra kamunistaŭ, jakija buduć visieć na drevach, — heta zaklik da złačynstva», — pierakanany Ihar Isajeŭ.
Jon dadaje, što pozva ŭ varšaŭskuju prakuraturu, a nie ŭ biełastockuju, była nakiravanaja nievypadkova. U «Hramadzianaŭ RP» niama davieru da tamtejšaj prakuratury. Jany ličać, što prakuratura ŭ Biełastoku vykonvaje zamovy ŭładaŭ.
Heta nie adziny zvarot praciŭnikaŭ šeścia. Jany źviarnulisia i da burmistra Hajnaŭki, a taksama miascovaj palicyi z zaklikam aznajomicca z tekstam arhanizataraŭ u sacyjalnych sietkach i, uličyŭšy jaho, zabaranić šeście:
«Užo čatyry hady na hetym šeści hučać zakliki da nianaviści. I tut niama havorki pra svabodu słova. Eŭrapiejskija i polskija zakony naŭprost kažuć, što svaboda słova nie raspaŭsiudžvajecca na zakliki da nianaśvici».
«My kirujemsia luboŭju, a nie nianaviściu i chočam śviatkavać polskija śviaty»
Svaboda skantaktavałasia z asobaj, jakaja viadzie profil «Padlaskaha nacyjanalnaha ahladu». Padčas telefonnaj razmovy spadar Daryjuš zapeŭniŭ, što arhanizatary niadzielnaha šeścia nie kirujucca nacyjanalnaj prykmietaj.
— Kožny maje prava na svajo mierkavańnie. My kirujemsia luboŭju, a nie nianaviściu. My havorym pra składanuju historyju hetych miaścin i ŭšanoŭvajem svaich hierojaŭ. Šmat hadoŭ u Hajnaŭcy heta dazvalałasia rabić. Ja bačyŭ videa na jutubie, dzie niechta kaža, što heta Ruś, što hetyja ziemli znachodziacca pad polskaj akupacyjaj. Tak nielha. My pravodzim hetyja maršy piać hadoŭ. Nikoha za hety čas my nie pabili i nie paviesili. Ale praŭda takaja, što tut dahetul jašče žyvuć asoby, jakija z nadziejaj hladiaziać na Ŭschod.
— Ci ličycie vy, što Hajnaŭka, dzie žyvuć siemji zabitych, heta adpaviednaje miesca dla takoha maršu?
— Hetych ludziej nichto nie zabivaŭ. Hetyja ludzi zahinuli padčas pažaraŭ.
— Jość šmat śviedčańniaŭ, što ludziej pytalisia pra nacyjanalnaść, i kali adkazam było «biełarus», to jaho zabivali.
— Babka skazała, babka bačyła. Raptam nieviadoma adkul źjaviłasia šmat śviedak. Heta byŭ čas vajny. Kožny adkazvaje pierad Boham. Heta składanaja historyja. Hajnaŭka — heta Polšča. Tam pavinny adznačacca polskija śviaty. A nam nie dajuć hetaha rabić. Chtości choča zarabić na hetym palityčny kapitał.
MZS Biełarusi vykazvaje rasčaravańnie
MZS Polščy paviedamiŭ, što atrymaŭ list ad źniešniepalityčnaha viedamstva Biełarusi ŭ spravie niadzielnaha maršu ŭ Hajnaŭcy. «Biełaruski bok vykazaŭ rasčaravańnie z nahody dazvołu šeścia miascovymi ŭładami Hajnaŭki, zajaviŭšy, što budzie sačyć za chadoju hetaj padziei», — havorycca ŭ kamentary polskaha MZS.
Aktyvisty arhanizacyi «Hramadzianie Polščy» źbirajucca ŭ niadzielu ŭ Hajnaŭku, kab nazirać za šeściem nacyjanalistaŭ. Jany zajaŭlajuć, što kali ŭłady horadu i palicyja nia buduć reahavać na lozunhi i plakaty, jakija ŭtrymlivajuć zakliki da nianaviści, to praciŭniki šeścia buduć jaho blakavać.
