Kali vy dumali, što vas heta nie tyčycca, možacie być upeŭnienym, što tyčycca. Absalutnaja bolšaść žycharoŭ našaj krainy patencyjna mohuć być apytanyja abo dapytanyja pravaachoŭnymi orhanami. Amal u kožnaha jość svajak / siabar / znajomy, jaki za apošnija 6 miesiacaŭ zatrymlivaŭsia pravaachoŭnymi orhanami. A, značyć, i ŭ vas mohuć zachacieć udakładnić niejkuju infarmacyju.
Kali łaska, pračytajcie i zapomnicie hetyja parady. Heta važna.
Parada pieršaja. Pamiatajcie, vy majecie prava na jurydyčnuju dapamohu advakata.
Vy majecie prava atrymać jurydyčnuju dapamohu advakata zaŭsiody i ŭsiudy. Tak, zusim zaŭsiody i zusim usiudy. Chto b i pry jakich abstavinach vas nie apytvaŭ / dapytvaŭ, vy majecie prava patrabavać jurydyčnuju kansultacyju advakata. Navat kali vy ŭ KDB u 3 hadziny nočy, navat kali vy na pamiežnaj zastavie za 300 km ad Minska. Artykuł 62 Kanstytucyi Respubliki Biełaruś harantuje kožnamu (!) prava karystacca jurydyčnaj dapamohaj advakata ŭ luby momant (!).
Vy možacie zajavić, što nastojvajecie na jurydyčnaj dapamozie advakata i nie budziecie ŭdzielničać u apytańni i dopycie da taho momantu, pakul nie budzie pradastaŭleny advakat.
Kali ŭ vas užo jość składzieny dahavor z advakatam, možna patrabavać, kab pryjechaŭ mienavita vaš advakat. Kali ŭ vas niama damovy z advakatam, nastojvajcie, kab vam dali mahčymaść zaklučyć damovu z advakatam, u tym liku dali mahčymaść patelefanavać svajakam i siabram, kab jany skłali damovu z advakatam u vašych intaresach.
Parada druhaja. Pamiatajcie, što vy majecie prava nie davać pakazańni suprać siabie i vašych blizkich.
Prava nie davać pakazańni suprać siabie pavinna traktavacca maksimalna šyroka. Heta nie tolki ździajśnieńnie vami jakich-niebudź supraćpraŭnych dziejańniaŭ. Heta ździajśnieńnie vami i vašymi blizkimi lubych dziejańniaŭ. Naprykład, vy majecie prava admovicca ad pytańnia pra abstaviny znajomstva z kankretnym čałaviekam, pakolki takim čynam vy budziecie davać pakazańni ŭ tym liku i pra siabie. Vy majecie prava nie adkazvać na pytańnie ab svaich słužbovych abaviazkach, pakolki heta tyčycca vas.
Vam mohuć nahadać ab kryminalnaj adkaznaści śviedki za admovu ad pakazańniaŭ i daču zahadzia iłžyvych pakazańniaŭ. Pamiatajcie, što adkaznaść za admovu ad dačy pakazańniaŭ nie tyčycca vypadkaŭ admovy ad dačy pakazańniaŭ suprać siabie i svaich blizkich.
Parada treciaja. Pamiatajcie, vy majecie prava admovicca ad udziełu ŭ apytańni.
Zaraz budzie trochi teoryi, ale jana važnaja, kab zrazumieć sutnaść vašych pravoŭ. Vas mohuć vyklikać u jakaści śviedki. Dopyt u jakaści śviedki rehulujecca KPK. Pierad dopytam vam abaviazany rastłumačyć vašy pravy mieć advakata i nie śviedčyć suprać siabie i svaich blizkich (hł. paradu pieršuju i druhuju).
Ale vielmi časta hramadzian apytvajuć nie jak śviedak i nie ŭ ramkach KPK. Tak čaściej za ŭsio robiać HUBAZiK, DFR, RUUS. Takija apytańni pravodziacca ŭ ramkach apieratyŭna-vyšukovaj dziejnaści. Zakon Ab apieratyŭna vyšukovaj dziejnaści daje prava hramadzianam admovicca ad udziełu ŭ apieratyŭna-vyšukovych mierapryjemstvach (za vyklučeńniem tajnych).
Tamu, jak tolki vas vyklikali (zabrali, pavieźli) i vyrašajuć z vami pahavaryć, udakładnicie, u jakim statusie vy znachodziciesia. Kali śviedka i budzie dopyt u ramkach KPK, to vy majecie prava nie śviedčyć suprać siabie i svaich blizkich (hł. paradu druhuju). Kali ž vy nie śviedka, a budzie pravodzicca apytańnie, to vy majecie prava naohuł ničoha nie kazać. Bolš za toje, možacie patrabavać, kab vas adpuścili, pakolki ŭdzieł u takich dziejańniach pavinien być vyklučna dobraachvotnym. Nahadaju, što paradu pieršuju (ab jurydyčnaj dapamozie advakata) nichto nie admianiaŭ — pry praviadzieńni apieratyŭna-vyšukovych mierapryjemstvaŭ vy taksama majecie prava patrabavać prysutnaści advakata.
Parada čaćviortaja. Pamiatajcie, vy majecie prava nie paviedamlać paroli ad telefonaŭ, kampjutaraŭ, elektronnaj pošty i akaŭntaŭ sacsietak.
Nasamreč heta prava niepasredna vyciakaje z prava nie davać pakazańni ŭ dačynieńni da siabie i svaich blizkich. Ja prosta jaho vyłučyŭ asobna ŭ siłu vialikaj značnaści infarmacyi, jakaja zakryta parolem. Padumajcie 10 razoŭ pierš, čym skazać parol supracoŭnikam pravaachoŭnych orhanaŭ.
Parada piataja. Nie śpiašajciesia z adkazami na pytańni, adkazvajcie vyrazna.
Kali vy vyrašyli davać pakazańni — nie śpiašajciesia adkazvać na pytańnie. Paŭtarycie pytańnie ŭ hałavie, sfarmulujcie ŭ hałavie adkaz na pytańnie, i tolki paśla hetaha ahučcie jaho. Adkaz na pytańnie pavinien źmiaščać tolki tuju infarmacyju, jakuju ŭ vas prasili. Nie varta raspaviadać niešta padrabiazna (kali tolki vy śviadoma nie śviedčycie suproć svajho zmoŭščyka). Byvali vypadki, kali padrabiaznyja adkazy na pytańni i razvahi na ahulnyja temy davali pravaachoŭnym orhanam tuju infarmacyju, jakuju jany naohuł nie płanavali atrymać u ramkach apytańnia / dopytu.
Parada šostaja. Uvažliva čytajcie dakumienty, vypraŭlajcie niedakładnaści i rabicie zaŭvahi.
Usie vašyja pakazańni pavinny być dakładna, karektna i pravilna zafiksavanyja. Pa mahčymaści dasłoŭna. Kali niešta zafiksavana niedakładna — vypraŭlajcie. Kali niejkija vašy słovy nie adlustravany ŭ pratakole — patrabujcie dapaŭnieńnia pratakołu. Vam mohuć skazać, što heta ŭsio roŭna, vam mohuć skazać, što tut zapisana pravilnaj movaj i h.d., ale heta nasamreč važna i pavinna być zafiksavana mienavita tymi słovami, jakija vy kazali. Nastojvajcie! Kali hetyja vašy frazy nie źjavilisia ŭ pratakole abo adlustravany niedakładna — vypraŭlajcie i dapisvajcie ich sami i zaśviedčvajcie svaim podpisam.
Kali vy padpisvajecie niejki dakumient — možacie zrabić lubyja zaŭvahi, jakija ŭ vas byli ŭvieś hety čas. Vy prasili advakata, a vam jaho nie dali — zaznačcie heta. Vy prasili šklanku vady, ale vam nie dali — zafiksujcie. Vam treba było patelefanavać rodnym, ale vam skazali, što vy nie majecie prava na zvanok — pišycie. U vas baleła hałava, žyvot, vy pieražyvali za svaju sabaku — rabicie adznaku ŭ pratakole. Vy navat nie razumiejecie, jak heta moža być važna. Prosta paviercie i nie bojciesia rabić zaŭvahi, vypraŭleńni i pamietki ŭ dakumientach pierš čym ich padpisać.
Parada siomaja. Zapaminajcie vid pracesualnaha dziejańnia, pasadu i proźvišča, imia supracoŭnikaŭ.
Ja viedaju, što heta składana. Ale heta taksama i vielmi važna. Zapomnicie jak minimum nazvu dakumienta, jaki vy padpisvajecie i nazvu orhana, jaki pravodziŭ dziejańnie. Spytajcie arkuš papiery i ručku, kab zapisać. Vy majecie na heta prava. Taksama, jak majecie prava rabić lubyja pamietki padčas pracesualnych dziejańniaŭ. Kali vam nie dali papiery i ručki, kali vam zabaraniajuć rabić paznaki — zaznačajcie heta ŭ pratakole pierš, čym pastavić svoj podpis.
Parada vośmaja. Adklučycie emocyi, uklučycie hałavu.
Heta, mabyć, składaniej za ŭsio. Vy apyniaciesia ŭ asiarodździ, u jakim nie byvali raniej. Vam budzie strašna z-za niavyznačanaści. Ludzi, jakija vas buduć atačać u hety momant, buduć rabić usio, kab hety stan zachoŭvaŭsia ŭ vas maksimalna doŭha.
Jany buduć prychodzić i sychodzić. Jany buduć kazać šmat niezrazumiełych słoŭ. Jany buduć nazyvać numary artykułaŭ i terminy. Niekatoryja mohuć cisnuć, niekatoryja mohuć pahražać, inšyja buduć uśmichacca. Jany buduć kazać, što chočuć dapamahčy vam.
Pamiatajcie, hetyja ludzi nie mohuć być vašymi siabrami. U vas ź imi dakładna roznyja mety. Ja viedaju kuču prykładaŭ, kali ŭ abmien na patrebnyja pakazańni supracoŭniki pravaachoŭnych orhanaŭ abiacali adrazu adpuścić i nie pravodzić pieratrus u domie ŭ sastarełych baćkoŭ, a pa vyniku paśla atrymańnia hetych pakazańniaŭ adrazu vieźli na pieratrus i «zakryvali» na 72 hadziny.
Tamu pasprabujcie adklučyć emocyi. Pasprabujcie dumać hałavoj. Prasicie šklanku vady. Supakojciesia. Kali pobač jość advakat — pahavorycie ź im jašče raz. Jon adziny, chto sapraŭdy hulaje ŭ vašaj kamandzie. Kali advakata niama — patrabujcie prysutnaści advakata (hł. paradu pieršuju).
Pamiatajcie, što b vam ni kazali — za ścienami i varotami hetaj ustanovy abaviazkova jość vašy blizkija, znajomyja i siabry. Jany lubiać vas i pieražyvajuć za vas. Jany hatovyja zrabić usio, kab vam dapamahčy. I jany abaviazkova vam dapamohuć. Vaša zadača zachoŭvać samavałodańnie, vytrymku, dumać hałavoj, i nie kiravacca emocyjami.
