U lipieni 2001 hoda siarod inšych navin paśla śviatkavańnia Dnia niezaležnaści vyłučałasia nastupnaja: «Padčas zabiehu ŭ Alaksandra Łukašenku kinuli niejkim ciažkim, vostrym pradmietam. U vyniku incydentu jon atrymaŭ nievialikaje paškodžańnie — drapinu na nazie. Paśla kidka milicyja ačapiła mierkavanaje miesca złačynstva i zatrymała niekalki čałaviek».
Siarod zatrymanych apynuŭsia i toj, kaho šukali, — były deputat Minharsavieta Siarhiej Łapcieŭ. Praŭda, paźniej vyśvietliłasia, što kidaŭsia jon nijakim nie vostrym pradmietam, a pamidoram.
Praz amal 20 hadoŭ «Naša Niva» adšukała hetaha «pamidoravaha Robin Huda» — mienavita tak nazyvali Siarhieja milicyjaniery, — kab daviedacca, jak skłałasia jaho žyćcio.
«Bili, pryhavorčajučy: «Kab ruku nie padymaŭ na prezidenta»
Pry sustrečy Siarhiej prosić pra toje, kab zastacca maksimalna niepaznavalnym: pieražyvaje, što fanaty Łukašenki mohuć i siońnia zachacieć adpomścić jamu na vulicy.
Bo navat u 2001-m, kali situacyja ŭ krainie jašče była bolš libieralnaj, praz dva tydni paśla kidka pamidora Siarhieja źbili z pasyłam: «Kab ruku nie padymaŭ na prezidenta».
Siarhiej Łapcieŭ. U 2001 hodzie mužčynu było 45 hod, ciapier — 66.
«Ja tady byŭ u składzie inicyjatyŭnaj hrupy kandydata Uładzimira Hančaryka, źbiraŭ podpisy na pikiecie. Da mianie padyšli čaćviora paholenych mužčyn. Skazali, što taksama chočuć padpisacca za Hančaryka, praŭda, pašpartoŭ u ich z saboj niama — pakinuli ŭ internacie pobač. Ja pahadziŭsia schadzić ź imi ŭ internat, ale tudy my nie dajšli. Mianie pieraviali praz darohu ŭ niejki dvor. Adzin za adnu ruku schapiŭ, druhi — za druhuju, ab dreva hałavoj udaryli. Ja tolki paśpieŭ adviarnuć hałavu, kab nos nie złamali», — raskazvaje Łapcieŭ.
Mužčyna padavaŭ zajavu ŭ milicyju, ale atrad pomsty tak i nie znajšli.
Udzieł u palityčnym žyćci krainy zaŭsiody byŭ naturalnaj častkaj žyćcia Siarhieja. Akramia taho, što mužčyna pracavaŭ inžynieram na «Haryzoncie», a paśla na «Intehrale», u 1994-m jon źbiraŭ podpisy za Zianona Paźniaka, byŭ deputatam Minharsavieta, kudy vyłučaŭsia ad BNF, dapamahaŭ Hienadziu Hrušavomu ź dziejnaściu fondu «Dzieciam Čarnobyla».
«U deputaty ŭ 1990-m mianie padšturchnuŭ iści jakraz Hienadź, jaki sam uvajšoŭ u lik deputataŭ Viarchoŭnaha Savieta BSSR 12-ha sklikańnia — pieršaha parłamienta ŭ historyi niezaležnaj Biełarusi. Čym ja zajmaŭsia tady? U asnoŭnym pracavaŭ z zajavami vybarščykaŭ. Byŭ u kamisii pa ekałohii, pravodzili daśledavańnie stanu zdaroŭja dziaciej u roznych rajonach Minska».
«Spartsmieny nie mahli nahnać Łukašenku, a moj pamidor nahnaŭ»
Palityčnym vykazvańniem dla jaho staŭ i kidok pamidora. Dzień Ch zdaryŭsia 3 lipienia. Siarhiej zhadvaje, što na vulicy tady było duža soniečnaje nadvorje. Šmat biełarusaŭ pryjšli panazirać za spartovaj estafietaj, jakaja prachodziła na siońniašnim praśpiekcie Niezaležnaści (u tyja časy — Francyska Skaryny).
«Ja stajaŭ nasuprać KDB, dzie ciapier kaviarnia «Vałoški». Tam tady razharnuli vynosny handal ź ježaj i napojami. Pierad tym, jak na rolikavych łyžach pavinien byŭ prajechać Łukašenka, tam i mašyny-palivałački prajšli, i sa ščotačkami technika, uzdoŭž bardziuraŭ ludzi ź vienikami staranna źbirali niedakurki. I voś dyktar anansavaŭ: «Nabližajecca prezident!» Usie spartsmieny, kaniečnie, nahnać jaho nie mahli na trasie. Tolki moj pamidor nahnaŭ. Ja zahadzia zakupiŭ paračku ŭ pradaŭca taho samaha vynosnaha handlu, i, kali Łukašenka prabiahaŭ mima, kinuŭ adzin u jaho bok», — zhadvaje Siarhiej.
Miesca tych samych padziej
Mužčyna chacieŭ padyści bližej da darohi i dakładna ŭbačyć, kudy palacieŭ jaho «snarad», ale i tak zrazumieŭ, što napatkaŭ metu, bo jaho sa słovami «Što vy narabili?!» jaho pad ruku rezka ŭziaŭ mužčyna (jak paśla zrazumieŭ Siarhiej — pradstaŭnik słužby biaśpieki). Toj pačaŭ pieradavać kamuści: «Vyklikaj milicyju, vyklikaj». Siarhieja adrazu ž dastavili ŭ adździaleńnie milicyi Leninskaha rajona.
Momant toj spartovaj estafiety na praśpiekcie. Krynica: lenta.ru
«U adździaleńni mianie pasadzili ŭ kletku razam ź vidavočnymi zaŭsiodnikami tych miaścin. Spačatku nie davali telefanavać žoncy, arhumientujučy tym, što tut nie ZŠA, ale paśla dazvolili paviedamić siamji pra zatrymańnie. U toj ža dzień da mianie zajšli dvoje mužčyn u halštukach. Pačali raspytvać, chto ja i navošta toje zrabiŭ.
Ja raspavioŭ jak maje być: heta było majo palityčnaje vykazvańnie. Akcyja. Drennych akcioraŭ u teatry było pryniata sustrakać tuchłymi jajkami, a ja sustreŭ prezidenta pamidoram. Ja navat patłumačyŭ, čamu liču Łukašenku drennym akcioram: rodnaja mova ŭ zaniapadzie, ekanomika — taksama, ipešnikaŭ cisnuć…
Mužčyny tyja syšli, i ja zastaŭsia ŭ kamiery da suda. Nijakaha hvałtu, pahroz nie było. Stavilisia da mianie vielmi łajalna».
Sud nad Łapcievym ciahnuŭsia chvilin 10. U jaho spytali, ci nie dumaŭ jon, što moža patrapić u dziaciej, na što toj adkazaŭ, što celiŭsia ŭ peŭnuju kropku. Pakarać mužčynu za pravinnaść sudździa Źmicier Ždanok vyrašyŭ siamiu sutkami (drobnaje chulihanstva — artykuł 17.1 KaAP). Uviečary Siarhiej čakaŭ momantu, kali jaho adkanvajujuć ź milicyi na Akreścina, ale dalej padziei raźvivalisia niečakanym čynam.
Jak raskazvaje surazmoŭca, u kamieru da jaho zajšoŭ dziažurny lejtenant:
— Tak, pamidorakidalnik, vychodź da načalnika!
«Było niedzie kala 18-j hadziny, sonca śviaciła vielmi jarka. Načalnik siadzieŭ u svaim kabiniecie za stałom. Ustaŭ i praciahnuŭ mnie ruku, kab jaje pacisnuć. Ja ačmureŭ. Ën skazaŭ mnie, što naš prezident — dobry čałaviek i što nibyta jon źlitavaŭsia nada mnoj. Nie viedaju, jak było nasamreč, ale mianie adpuścili — biez pratakoła, biez pastanovy suda. Viarnuli moj piejdžar, šnurki i skazali iści dadomu. Ja paśla razvažaŭ: moža, načalniku spadabaŭsia moj učynak, tamu jon siabie tak pavioŭ? Ale, mnie zdajecca, tut zaviazany ŭsio ž Ryhoravič. Ën — hałoŭny nad usimi zakonami, pa adnym zvanku moža vyrašyć luboje pytańnie».
Pra dalejšy los Łukašenki paśla ataki pamidoram ŚMI tady pisali: «Heta niepryjemnaść nie pieraškodziła prezidentu Biełarusi prabiehčy estafietu daŭžynioj 2 km 800 m i ździejśnić jašče adzin zabieh, ale ŭžo nie na łyžach-rolerach, a na rolikavych kańkach. U hutarcy z žurnalistami paśla zabiehu na pytańnie, ci źjaŭlajecca heta vychadka nieviadomaha terarystyčnym aktam, Łukašenka adkazaŭ: «Nie dačakajeciesia».
Fakt taho, što Łukašenka mieŭ dačynieńnie da vyzvaleńnia pamidorakidalnika, pres-słužba tady źniapraŭdžvała. Chacia vielmi šmat ekśpiertaŭ źviazali takuju dabryniu (usio ž spačatku ŭčynak chacieli kvalifikavać pa kryminalnym artykule jak publičnuju abrazu prezidenta) z žadańniem nie chistać pieradvybarčy imidž i śviatočny nastroj hramadzian na dzień niezaležnaści.
«Siońnia za takoje sutkami b nichto nie adkaraskaŭsia»
Užo šeść hod Siarhiej na piensii, na jakuju vyjšaŭ sa svajoj apošniaj pracy — kniharaspaŭsiudnika. Kaža, što zajmajecca vychavańniem treciaha syna, jakomu ciapier vosiem hadoŭ (usiaho ŭ mužčyny troje dziaciej, jość i ŭnuki). Ad palityki adyšoŭ.
Svajaki i pa siońnia zhadvajuć akcyju Siarhieja ŭ 2001 hodzie z uśmieškaj. Nie škaduje pra svoj učynak i sam hieroj. Praŭda, dadaje, što ŭ siońniašnich umovach na jaho b nie rašyŭsia:
«Dumaju, za taki samy ŭčynak siońnia sutkami b užo nichto nie adbiŭsia. Serca balić ad taho, što adbyvajecca ŭ Biełarusi ciapier. Mianie vielmi cikavić, što dumajuć prakurory i sudździ, jakija robiać sud niespraviadlivym. Łukašenka sydzie, chaj nie ŭ hetym hodzie, ale dakładna sydzie. I ŭsim abaviazkova pryjdziecca adkazać za svaje ŭčynki. Jak usie śviadomyja ludzi, ja dumaŭ, što choć apošnija vybary buduć vybarami, a ŭ nas atrymaŭsia niejki fars. Ja ciapier u raźjušanych pačućciach…»
