Fota: depositphotos.com
1. Rebeka Doner «Usie biedy našych dzion: praŭdzivaja historyja amierykanki ŭ sercy niamieckaha supracivu Hitleru» / All the Frequent Troubles of Our Days: The True Story of the American Woman at the Heart of the German Resistance to Hitler
Miłdred Charnak ź Miłuoki vykładała amierykanistyku ŭ Bierlinie, kali da ŭłady pryjšoŭ Hitler. Ciapier jaje ŭnučataja plamieńnica, skrupuloznaja daśledčyca i majstra intryhoŭnaha apoviedu, raskazvaje, jak Charnak adkryta supraciŭlałasia nacyzmu, sabraŭšy vakoł siabie koła advažnych, ale asudžanych na parazu, paplečnikaŭ. Jaje zabiła hiestapa. Heta histaryčnaja bijahrafija, ale jana čytajecca jak litaraturny tryler.
2. Sjuzan Simard «U pošukach dreva-maci: adkryvajučy mudraść lesu» / Finding the Mother Tree: Discovering the Wisdom of the Forest
Sjuzan źmianiła naša ahulnaje ŭjaŭleńnie pra les: zrazumieŭšy, jak pracujuć hrybnyja sietki pad lasnym pokryvam, daśledčyca paraŭnała ich z kabielnaj pravodkaj internetu (Wood Wide Web). Kniha zrabiła revalucyju ŭ tradycyjnaj batanicy. Aniahož, Simard raskazvaje ŭ joj, jak drevy pieradajuć elektrasihnały karniavoj sistemie susiednich drevaŭ, kali na ich napadajuć žuki, a tyja ŭ svaju čarhu vyłučajuć rečyvy, jakija zmohuć adpudzić škodnikaŭ. Navukovyja adkryćci ŭ knizie pieraplecienyja ź liryčnymi adstupleńniami.
Vystup Sjuzan Simard pra mudraść lesu možna pasłuchać na TED-talk.
3. Džoj Uiljams «Tryvoha» / Harrow
Apakaliptyčnaje fentezi — adzin z samych źbitych i śpisanych žanraŭ sučasnaj litaratury — atrymlivaje novaje dychańnie ŭ nievierahodna śmiešnym ramanie, chaj sabie humar u im čorny. Staryja ekaterarysty, zabłytany ŭ žyćci kvazi-miesija, dzicia-sudździa, jaki cytuje Kafku, tatalitarny režym, jakomu ŭsio da lampački: usio heta stvaraje mazaičnuju karcinu ekałahičnaj katastrofy, dzie nihilizm miažuje z duchoŭnym rostam.
4. Judzit Šałanski «Pieraličvajučy zhublenaje» / The Inventory of Losses
«Pisańniem ničoha niemahčyma viarnuć», — kaža Judzit Šałanski ŭ hetaj miedytatyŭnaj, prasiaknutaj nadziejaj padborcy ese. «Ale, pišučy, usio možna pieražyć nanoŭ».
U 12 ese aŭtarka razvažaje pra źnikłyja astravy Cichaha akijana, žyvioł, što vymierli, ruiny i prahały ŭ staražytna-hreckich rukapisach, jakija tak šmat u sabie chavajuć.
Tuha pa źnikłym, mahčyma, stała ŭžo niepapularnaj temaj, ale ŭ hetaj knizie aŭtarka ŭhladajecca ŭ temu amal relihijna. Tak, što adčuvaješ, jak źnikłaje viartajecca.
5. Džon Edhar Uajdmen «Tolki pačni mianie šukać, i ja ŭciaku» / Look for Me and I'll Be Gone
Heta zbornik apaviadańniaŭ, u jakim historyja pieraplatajecca z asabistymi trahiedyjami i ŭ jakim 80-hadovy aŭtar stvaraje partret-kałaž žyćcia afraamierykancaŭ. U knizie dosyć pafasnych momantaŭ, aŭtar vahajecca, ci maje sens raskazvać heta, ale niepachisny ŭ svajoj technicy — zanatoŭvać «doŭhija, ščylna zapoŭnienyja płyni času ŭ kožnym imhnieńni».
6. Džošua Koen «Nietańjachu: apovied pra vielmi niaznačny epizod u historyi vielmi znakamitaj siamji» / The Netanyahus: An Account of a Minor and Ultimately Even Negligible Episode in the History of a Very Famous Family
Džošua Koena daŭno chvalili za vydatnaje vałodańnie movaj, ale ŭ hetym ramanie jon davodzić movu da stylistyčnaj daskanałaści. Padziei ŭ ramanie adbyvajucca ŭ 1960-ja hady va ŭniviersiteckim haradku, ale za imi chavajecca hłabalnaje daśledavańnie palityčnaj temy. Razvažajučy pra žyćcio ŭniviersiteckaha haradka i fienomien habrejska-amierykanskaha ramana, Koen stvaraje prypavieść pra nieadnaznačnaść sijanizmu.
7. Alen Hielca «Robert E. Li: Žyćcio» / Robert E. Lee: A Life
Robert E. Li tak i nie pryžyŭsia ŭ svajoj krainie. Ni ŭ adnoj ź dźviuch. Alen Hielca pakazvaje hienierała paŭstancaŭ arystakratam z Poŭdnia, čyje vybitnyja dasiahnieńni na palach bitvaŭ byli pierakreślenyja jaho pahardaj da rucinnych palityčnych spraŭ Kanfiederacyi. Nie zanurvajučysia ŭ dyskusiju vakoł kultury vajny, aŭtar uvažliva raźbirajecca, ci vinavaty Li ŭ zdradzie, abaronie rabaŭładalnickaha ładu i niazdolnaści raspačać praces mižrasavaha prymireńnia ŭ paślavajenny čas.
8. Ełbrydž A. Kołbi «Stratehija admaŭleńnia: amierykanskaja abarona ŭ epochu kanfliktu Vialikich Sił» / The Strategy of Denial: American Defense in an Age of Great Power Conflict
Kitaj užo nie strymać. Jaho ŭžo nie supakoić. Tamu jamu treba admović u jaho najbližejšych hieapalityčnych metach i zadačach i pierapynić jaho doŭhaterminovyja płany ekanamičnaha, vajskovaha i ideałahičnaha daminavańnia ŭ tak zvanuju «kitajskuju eru», jakaja nieminuča nasoŭvajecca. Ełbrydž Kołbi, adzin z hałoŭnych aŭtaraŭ nacyjanalnaj stratehii abarony 2018 hoda, tłumačyć ŭ knizie, prostaj movaj, jasna i kankretna, jak Vašynhton musić rašuča dziejničać, kab spynić rost kitajskaj siły i ambicyj.
9. Robert Hros «Transcendentalisty i ich śviet» / The Transcendentalists and Their World
Kankord, štat Masačusets, byŭ centram pieršaha amierykanskaha kulturnaha abudžeńnia. Emiersan, Taro dy inšyja tvorcy zakłali tut asnovy fiłasofii i litaratury. Heta było nievialikaje miastečka Novaj Anhlii, dzie pražyvała ŭsiaho 2000 čałaviek u siaredzinie 19 stahodździa. Robert Hros pa-majstersku apisvaje žyćcio miastečka, carkoŭny prychod, sacyjalnyja paradki, noravy ludziej u tuju epochu i ŭ tym krai, dzie zakładalisia asnovy budučaj nacyi.
10. Nikałas Tomas «Vandroŭniki: Pasialeńnie ŭ Cichim akijanie» / Voyagers: The Settlement of the Pacific
Kala 3500 hod tamu nazad maraki z Azii vypravilisia ŭ padarožža ŭ adkrytych kanoe, kab zasnavać budučaje pavucińnie kultur na astravach paŭdniovaha Cichaha akijana. Kultury buduć abjadnanyja movaj i handlem i buduć mieć ahulnuju nazvu: paliniezijskija i miełaniezijskija kultury. Jak i čamu tyja pieršyja vandroŭniki vypravilisia ŭ nieviadomaje? U knizie antrapołah Nikałas Tomas, rodam z Aŭstralii, zaprašaje čytača va ŭjaŭnaje padarožža śledam za pieršymi vandroŭnikami pa Cichim akijanie.
«Našy klikańni, što heta fašyzm, što budzie kiepska, nichto nie słuchaŭ». Hutarym ź piśmieńnicaj Śviatłanaj Kurs, pieramožcaj premii Hiedrojca
