Rakietny krejsier «Maskva». Fota: Ministerstva abarony RF
Rasijskija ŚMI pakul tolki apłakvajuć hibiel samoha fłahmana, u toj čas jak źviestki pra zahinułych marakoŭ zastajucca zakrytymi. Minabarony spačatku adčytvałasia pra «poŭnuju evakuacyju», potym — prosta pra «evakuacyju» kamandy, ale navat nie abmoviłasia ab achviarach.
«Novaja hazieta. Jeŭropa» parazmaŭlała z maci matrosa terminovaj słužby, pryzvanaha ŭ vojska z adnaho z rasijskich haradoŭ-miljońnikaŭ niezadoŭha da pačatku vajny va Ukrainie. Jość dakumientalnyja paćviardžeńni pryzyvu jaje syna i fota sa słužby ŭ VMF, jakija dazvalajuć ličyć jaje apoviad sapraŭdnym. Pry hetym fakt znachodžańnia matrosa na borcie «Maskvy» ŭ momant vybuchu niemahčyma paćvierdzić va ŭmovach vajny. Syn hieraini vyžyŭ i źviazaŭsia z maci 15 krasavika, na nastupny dzień paśla hibieli krejsiera.
Imiony nie raskryvajucca ź mierkavańniaŭ biaśpieki.
«Syn skazaŭ, što krejsier byŭ padbity z sušy, z ukrainskaha boku, — raspaviadaje žančyna. — Prosta tak pažar by nie adbyŭsia. Jość zahinułyja, jość paranienyja, jość źnikłyja bieź źviestak.
Syn mnie patelefanavaŭ, kali im dali telefony. U ich zastalisia dakumienty i [ich asabistyja] telefony na krejsiery. Jon mnie telefanuje i płača ad taho, što ŭbačyŭ. Heta było strašna. Zrazumieła, što nie ŭsie vyžyli. Sprabavali svaimi siłami patušyć pažar paśla taho, jak u krejsier pacelili tryma rakietami «Nieptun» (Kijeŭ kaža ab trapleńni tolki dźviuch rakiet. — Zaŭv. Red.). Ja, jak maci, navat nie viedaju, jakija słovy padabrać. Ja prosta vielmi ščaślivaja, što syn mnie patelefanavaŭ, što jon žyvy i zdarovy.
Jany davali padpisku ab nierazhałošvańni pierad tym, jak trapili na krejsier. Vy zrazumiejcie mianie taksama, mnie strašna. Heta vielmi strašna. Heta žudasna, i ja nie viedaju, jak dačakacca mnie svajho syna.
Zahinuła kala saraka čałaviek. Niekalki čałaviek prapali bieź źviestak. I vielmi šmat paranienych.
Paranienyja, u asnoŭnym, z adarvanymi kaniečnaściami, tamu što byli takija vybuchi — i toje, što zdetaniravała, i toje, što trapili rakiety.
Uvohule, kali mnie piatnaccataha čysła ŭžo syn patelefanavaŭ, jon płakaŭ. Jon kaža: «Matula, ja nikoli nie dumaŭ, što ŭ mirny, u pryncypie, čas ja traplu ŭ takoje miesiva. Ja navat nie budu tabie kazać u padrabiaznaściach, što ja bačyŭ. Heta nastolki strašna».
Ja nie viedaju, jak pieražyć, jak dačakacca syna svajho, kab jon dasłužyŭ, vy mianie zrazumiejcie pravilna. Ja jak maci… Ja prosta … Heta žudasna. I ŭ ŚMI, zrazumieła, što nie havorać usich padrabiaznaściaŭ. Čamu? Tamu što Ministerstva abarony nie choča pryznavać parazu z boku Ukrainy. Nie choča pryznavać, što taki krejsier paciarpieŭ krušeńnie».
Raniej žurnalisty prajekta «Schiemy» «Radyjo Svaboda» znajšli post u «Adnakłaśnikach», pryśviečany hibieli 41-hadovaha mičmana Ivana Vachrušava. Jon słužyŭ u bajavoj čaści numar piać — heta značyć elektramiechanikam.
Skrynšot pasta ŭ «Adnakłaśnikach», pryśviečanaha hibieli mičmana Ivana Vachrušava
Jaho žonka Varvara Vachrušava paćvierdziła vydańniu, što marak zahinuŭ u vyniku katastrofy na «Maskvie». Pavodle jaje słoŭ, pra śmierć vajennaha joj dniom 14 krasavika paviedamiła «kamandavańnie». Vachrušava taksama raspaviała, što bieź źviestak źnikli 27 členaŭ ekipaža krejsiera «Maskva».
Taksama «Radyjo Svaboda» źviartaje ŭvahu na post karystalnika Dźmitryja Škrabca ŭ sacsietcy VK.
Mužčyna raspaviadaje, što jaho syna, sałdata terminovaj słužby Jahora Škrabca pryznali źnikłym bieź źviestak paśla hibieli krejsiera «Maskva».
«Moj syn, Škrabiec Jahor Dźmitryjevič, byŭ pryzvany na terminovuju vajskovuju słužbu z horada Jałta 2 lipienia 2021 hoda. Byŭ raźmierkavany ŭ h. Sievastopal, i paśla kursu maładoha bajca pastupiŭ na słužbu na fłahman ČF rakietny krejsier «Maskva». Pastupiŭ na pasadu «karabielny kok», słužba zabieśpiačeńnia. U noč z 13.04 na 14.04 adbyłasia trahiedyja < … > paviedamili što ŭvieś ekipaž evakujavany. Heta chłuśnia! Nachabnaja i cyničnaja chłuśnia! Moj syn terminovaj słužby, jak mnie paviedamili niepasrednyja kamandziry krejsiera «Maskva», siarod zahinułych i paranienych nie ličycca i ŭniesieny ŭ śpis źnikłych bieź źviestak. Sałdat terminovaj słužby, jaki nie pavinien byŭ brać udzieł u bajavych dziejańniach, ličycca źnikłym bieź źviestak», — piša mužčyna (ciapier post užo vydaleny).
Źnikły bieź źviestak sałdat terinovaj słužby Jahor Škrabiec. Fota: sacsietki
U śniežni 2021 hoda hazieta Bałtyjskaha fłotu «Vartavy Bałtyki» sapraŭdy pisała pra karabielnaha koka na krejsiery «Maskva» Jahora Škrabca, jaki vučyŭsia na kuchara ŭ Jałcie.
Ułady Ukrainy 13 krasavika zajavili ab naniasieńni ŭdaru rakietami «Nieptun» pa rakietnym krejsiery «Maskva» — fłahmanie Čarnamorskaha fłotu RF. Daradca kiraŭnika Ofisa prezidenta Ukrainy Alaksiej Arastovič skazaŭ, što rasijski karabiel prykryvaŭ z pavietra chiersonskuju hrupoŭku svaich vojskaŭ.
Da ranicy rasijskaje Ministerstva abarony paćvierdziła vybuch na krejsiery, zajaviŭšy, što heta «z pryčyny pažaru» zdetanavaŭ bojezapas. U viedamstvie śćviardžali, što «Maskva» «zachoŭvaje płavučaść», a ekipaž evakujavali na karabli Čarnamorskaha fłotu, jakija znachodziacca ŭ rajonie.
Uviečary 14 krasavika Minabarony RF paviedamiła, što krejsier «Maskva» zatanuŭ. Pa viersii viedamstva, heta zdaryłasia pry buksiroŭcy sudna ŭ port pryznačeńnia va ŭmovach štormu z-za paškodžańniaŭ korpusa, «atrymanych u chodzie pažaru ad detanacyi bojezapasu». Ci zahinuŭ niechta ŭ vyniku incydentu, rasijskija ŭłady nie ŭdakładnili.
U piatnicu ŭ Sievastopali adbyłasia cyrymonija raźvitańnia z krejsieram «Maskva», prynieśli žałobny vianok z nadpisam «karablu i marakam», źviarnuli ŭvahu žurnalisty «Bi-bi-si».
Vianok z nadpisam «karablu i marakam» na cyrymonii raźvitańnia z krejsieram «Maskva» ŭ Sievastopali, 15 krasavika 2022 hoda. Fota: sacsietki
16 krasavika Ministerstva abarony taksama apublikavała rolik z kamandaj krejsiera «Maskva» na placy. Na pieršych kadrach videa źjaŭlajecca kamandzir krejsiera Anton Kupryn. Na videa z ekipažam taksama sustrakajecca hałoŭnakamandujučy VMF Mikałaj Jaŭmienaŭ. Jon zajaviŭ, što «asabisty skład krejsiera «Maskva» znachodzicca ŭ asnoŭnym punkcie bazavańnia — horadzie-hieroi Sievastopal», a sałdaty terminovaj słužby z asabistaha składu buduć zvolnienyja ŭ pieryjad z maja pa lipień.
Pry hetym jašče ŭ 2017 hodzie Minabarony RF vyrašyła admovicca ad vykarystańnia sałdat terminovaj słužby na karablach, pakinuŭšy ich tolki dla tyłavoha zabieśpiačeńnia, bo «razabracca ŭ składanych elektronnych sistemach sałdatu terminovaj słužby, jaki ŭ vojska pryjšoŭ usiaho na adzin hod, budzie prablematyčna», pisała «Rośsijskaja hazieta».
Na apublikavanym Minabarony RF videa pierad admirałam Jaŭmienavym stajać kala 100-150 marakoŭ.
Siarod ich jość mičmany i starejšyja aficery, adnak istotnaja častka — zvyčajnyja matrosy z pustymi pahonami, vierahodna, sałdaty terminovaj słužby.
Jakaja častka ź ich na samoj spravie ŭvachodzić u ekipaž — nieviadoma. U roznyja hady kolkaść kamandy krejsiera «Maskva» składała 416-510 čałaviek. Čamu ŭ šerahach niama astatnich čalcoŭ ekipaža — rasijskija ŭłady nijak nie tłumačać.
Ekipaž krejsiera «Maskva» ŭ Sievastopali. Skrynšot: videa Ministerstva abarony RF
Bolš za toje, pieršaja častka videa z marakami «Maskvy» apublikavanaja naohuł biez huku. Možna vykazać zdahadku, što kamandziry padraździaleńniaŭ u hety momant dakładvajuć danyja ab kolkaści sałdat u strai i vybyłych.
