3-hadovy Maksim sfatahrafavany sa svaim 16-hadovym bratam Dźmitryjem na brani padbitaha rasijskaha tanka na ŭskrainie Kijeva. 8 maja 2022 hoda. AP Photo/Emilio Morenatti
1. Krach Rasii
Vysokamatyvavanyja, dobra ŭzbrojenyja i taktyčna spraŭnyja ŭkrainskija siły skarystalisia słabymi miescami rasijskich vajskoŭcaŭ. Rasijanie vajavali pry słaboj łahistycy i kaardynacyi roznych elemientaŭ svajoj kampanii. Jany paciarpieli ad drennych zabiaśpiačeńnia i padrychtoŭki, a miescami — ad nizkaha maralnaha duchu.
Bolšaść zachodnich analizaŭ vajny pakazvajuć, što płan B Maskvy — zasiarodzić siły na ŭschodzie i paŭdniovym uschodzie dy pašyryć svoj płacdarm na Danbasie — realizujecca značna bolš pavolna, čym spadziavalisia ruskija. Vidavočny płan Maskvy pa atačeńni ŭkrainskich vojskaŭ, na dumku niekatorych, vyhladaje nievykanalnym.
Tym časam u boj taksama ŭstupili dalnabojnyja zachodnija harmaty M777 i inšaja zbroja. Pientahon kaža, što jany ŭžo mianiajuć situacyju. Lepšaje, što niekatoryja analityki mohuć skazać pra vajennyja dziejańni Maskvy na siońniašni dzień, heta toje, što ich armija nie rassypałasia.
«Možna śćviardžać, što rasijanie dastatkova dobra spravilisia sa svajoj armijaj, uličvajučy cisk, pad jakim jany znachodziacca», — skazaŭ Łoŭrens Frydman, hanarovy prafiesar vajennych daśledavańniaŭ Karaleŭskaha kaledža Łondana. Ale, dadaje jon, «armii mohuć być krochkimi».
Pradstaŭniki zachodniaj raźviedki adznačajuć mnostva admoŭ ad udziełu ŭ bajavych dziejańniach siarod rasijskich vajskoŭcaŭ. Jany taksama skazali, što rasijskija padraździaleńni, raźbityja ŭ bitvie za Kijeŭ, byli kinutyja nazad u boj, časta z drenna navučanymi navabrancami.
Raźviedka Ministerstva abarony Vialikabrytanii kaža, što vykarystańnie dapamožnych siłaŭ, takich jak bajeviki z Čačni, jašče bolš uskładniła kaardynacyju siłaŭ dla Rasii.
«Ja dumaju, što scenar, jaki, mahčyma, trochi niedaaceńvajecca, — heta mahčymaść realnaha kałapsu Rasii», — skazaŭ Elijot Koen z daśledčaj hrupy Centr stratehičnych i mižnarodnych daśledavańniaŭ u Vašynhtonie.
Pa słovach Koena, navat inšyja vyniki, vierahodna, buduć mieć nastupstvy dla Maskvy.
«Ja dumaju, što na niejkim fundamientalnym uzroŭni Pucin užo prajhraŭ, — skazaŭ jon. — Mnie asabista ciažka ŭjavić, što jon pratrymajecca va ŭładzie na praciahu vielmi doŭhaha pieryjadu času».
2. Krach Ukrainy
Ciažkija straty, naniesienyja ŭkraincami rasijskim vojskam, dobra zadakumientavanyja, ale jość mienš źviestak adnosna taho, nakolki paciarpieli ŭkrainskija siły. Ahulnadastupnaja infarmacyja kaža pra toje, što straty i paškodžańni ryštunku byli značnymi, ale zachodnija acenki miarkujuć, što straty składajuć tolki nievialikuju častku ad tych, jakim padvierhlisia rasijanie, u jakich, pavodle acenak NATA, da kanca sakavika było zabita, paraniena abo ŭziata pałon 40 tysiač vajskoŭcaŭ.
Uziaćcie Maryupala było doŭhačakanaj pieramohaj Rasii, paśla taho jak ukraincy, jakija amal try miesiacy znachodzilisia ŭ abłozie na mietałurhičnym zavodzie, skłali zbroju. Uzbrojenyja siły Maskvy taksama akazvajuć na Ukrainu intensiŭny cisk vakoł Sievieradaniecka i Limana na Danbasie, miarkujuć analityki.
Nie majučy dakładnych acenak strataŭ ludziej i techniki, analitykam davodzicca šukać inšyja źviestki pra stan ukrainskich vajskoŭcaŭ. Adzin z kryteryjaŭ, jakija vykarystoŭvajuć analityki — toje, jak paśpiachova jany zmahajucca. Efiektyŭnaść ukrainskich siłaŭ pavysić i zachodniaja technika, jakaja pastaŭlajecca ŭ krainu.
Majkł Kłark, były dyrektar Karaleŭskaha instytuta abjadnanych słužbaŭ, łondanskaha analityčnaha centra pa pytańniach biaśpieki, skazaŭ, što prośba prezidenta Bajdena da Kanhresa ab doŭhaterminovaj vajennaj dapamozie ŭ pamiery 33 miljardy dalaraŭ źjaŭlajecca sihnałam taho, što jon «zrobić usio mahčymaje, kab Ukraina nie była pieramožanaja». Heta značna źnižaje vierahodnaść taho, što «Ukraina moža być pieramožanaj».
«Ja nie dumaju, što ŭkrainski kałaps źjaŭlajecca vierahodnym. Ja b amal vyklučyŭ heta, — skazaŭ Frydman z Karaleŭskaha kaledža Łondana. — Va ŭkraincaŭ jość matyvacyja i impulsy zmahacca».
3. Tupik
Vojny časta zachodziać u tupik, u jakim ni adzin z bakoŭ nie moža vyjhrać ci prajhrać. Zachodnija čynoŭniki papiaredžvajuć, što kanflikt moža praciahvacca ŭ nastupnym hodzie, ci navat dalej.
«Vajna časta źjaŭlajecca abo moža być pracesam kankurentnaha kałapsu, kali pieramoha idzie na bok, jaki ŭsio jašče staić, choć abodva vielmi cierpiać. Heta, biezumoŭna, było toje, što adbyłosia ŭ 1918 hodzie», — skazaŭ Koen, kažučy pra zakančeńnie Pieršaj suśvietnaj vajny.
Pavodle jaho słoŭ, «možna ŭjavić tupikovuju situacyju, kali vy sapraŭdy dumajecie, što ruskija dobra ŭmacavanyja i ciahavityja, i zmohuć adnavić davoli žudasnyja straty, jakija jany panieśli».
Ale jon skazaŭ, što ličyć taki scenar nie vielmi vierahodnym. Pa jahonych słovach, bolš vierahodny scenar zaklučajecca ŭ tym, što ŭkraincy vykarystoŭvajuć svaju mabilnaść i taktyčnuju pieravahu, kab vybirać miesca dla napadu.
Niekalki analitykaŭ zajavili, što jany čakajuć, što kali Ukraina zmoža supraćstajać ciapierašniamu nastupu Rasii na Danbasie, to ŭkraincy aktyvizujuć svajo kontrnastupleńnie ŭ najbližejšyja niekalki tydniaŭ, pačaŭšy krytyčnuju fazu vajny. Kłark skazaŭ, što rasijskaja armija zanadta małaja, kab dasiahnuć navat abmiežavanych metaŭ va Ukrainie.
Klučavoj doŭhaterminovaj pierśpiektyvaj dla Maskvy źjaŭlajecca toje, ci pryniasuć vyniki mahčymyja mabilizacyjnyja namahańni i ci možna ŭvieści ŭ rasijskuju armiju jašče ad 150 000 da 180 000 vajskoŭcaŭ.
Uličvajučy nieabchodnaść navučańnia, navabrancy nie prybuduć na pole boju da kanca hoda. «Ale kali ŭ nastupnym hodzie rasijanie zmohuć mieć mabilizavanyja bujnyja siły, tady my zojdziem u tupik», — skazaŭ Kłark.
4. Nastup Ukrainy
Paśla pieranakiravańnia svaich siłaŭ na ŭschod i paŭdniovy ŭschod rasijanie, padobna, kinulisia vieści paetapnaje nastupleńnie, časam vykarystoŭvajučy vojski, adkinutyja ad Kijeva, zamiest taho, kab vyčakać čas i sabrać bujnamaštabnyja siły.
U niejki momant rasijanie pierastanuć ruchacca napierad. Na hetym etapie zachodniaje ŭzbrajeńnie źjaŭlajecca nadzvyčaj važnym, ličać analityki. Vialikaja dalokaść stralby amierykanskich haŭbic dazvalaje ŭkraincam atakavać rasijskija vojski, nie traplajučy ŭ zonu ahniu. Ukraina taksama atrymlivaje inšaje zachodniaje abstalavańnie, u pryvatnaści drony Switchblade i Phoenix Ghost.
Kali ŭkraincy ŭsio-taki rušać napierad, nastupnaje pytańnie — dzie jany spyniacca. Minimalnaja meta dla Ukrainy — heta kantrolnyja linii na 23 lutaha, za dzień da rasijskaha ŭvarvańnia. Heta dazvoliła b Maskvie kantralavać dva ankłavy na Danbasie i Krymie, jakija jana anieksavała ŭ 2014 hodzie.
Pa słovach analitykaŭ, kali ŭkraincy dasiahnuć pośpiechu, spynieńnie vojskaŭ stanie palityčnym vyklikam dla prezidenta Ukrainy Uładzimira Zialenskaha. Budzie spakusa adšturchnuć ruskich jašče dalej. A nastupalnyja apieracyi składaniejšyja, čym abarončyja. Prasoŭvańnie ž praz zony, dzie rasijanie ŭžo daŭno zamacavalisia, budzie vielmi ambicyjnaj zadačaj dla Ukrainy.
Źniešni cisk na Zialenskaha, asabliva z boku jeŭrapiejcaŭ, kab abmiežavać nastupleńnie, vierahodna, uzraście. «U toj momant, kali zachodnija sajuźniki razychodziacca adnosna taho, sprabujem my vyjhrać vajnu ci spynić jaje… ukraincam ciažej iści pa šlachu, pa jakim jany išli», — skazaŭ Kłark.
5. Eskałacyja
Niekatoryja analityki ciapier niepakojacca adnosna taho, kab nie zahnać rasijskaha lidara ŭ kut, kab jon nie zavastryŭ kanflikt, naprykład, užyŭšy taktyčnuju jadziernuju abo chimičnuju zbroju na poli boju.
Zachodnija analityki kažuć, što heta mahčyma, ale małavierahodna. Navat kali b na poli boju była vykarystanaja jadziernaja zbroja, kanflikt aŭtamatyčna nie pieraraście ŭ abmien mižkantynientalnymi balistyčnymi rakietami pamiž Rasijaj i Zachadam.
Vykarystańnie jadziernaj zbroi Rasijaj parušyć tabu na jaje vykarystańnie ŭ vajnie, jakoje dziejničaje z 1945 hoda. Reakcyja była b adpaviednaj, skazaŭ Koen: «Ja miarkuju, što kali b Pucin sapraŭdy zajšoŭ tak daloka, jon sutyknuŭsia b z tym, što jaho zahady paźbiahali b vykonvać jahonyja niepasrednyja padnačalenyja».
Vykarystańnie takoj zbroi vyklikała b šyrokaje mižnarodnaje asudžeńnie i, vierahodna, dalejšuju izalacyju rasijskaj ekanomiki, u tym liku šlacham patencyjnaha ŭviadzieńnia tak zvanych druhasnych sankcyj, nakiravanych nie tolki na rasijskija pradpryjemstvy, ale i na lubuju kampaniju, jakaja viadzie biznes u Rasii.
Asnoŭnym faktaram suprać vykarystańnia takoj zbroi, pa słovach analitykaŭ, źjaŭlajecca toje, što jana nie daść pieravahaŭ u bajavych dziejańniach, kali abodva baki znachodziacca blizka adzin ad adnaho i kali niama bujnamaštabnaj kancentracyi ŭkrainskich siłaŭ.
«Adna jadziernaja zbroja na pole boju ničoha nie daść dla vas. Vialikaja kolkaść jadziernaj zbroi na pole boju, vierahodna, źniščyć i častku vašych ułasnych ludziej», — skazaŭ Frydman.
Chimičnaj zbrojaj ciažka kiroŭvać, jana ryzykoŭnaja i dla ŭłasnych vojskaŭ, što robić jaje jašče bolš nieefiektyŭnaj. Dvuma inšymi matyvami ich vykarystańnia, u tym liku ŭdalečyni ad paloŭ bitvaŭ, było b teraryzavać krainu, sprabujučy paŭpłyvać na tych, chto prymaje rašeńni ŭ Kijevie, abo zaachvočvać zachodnija ŭrady cisnuć na Ukrainu, kab jana imknułasia da miru.
Abodva šlachi hipatetyčna praŭdapadobnyja, ale małavierahodnyja, miarkujuć analityki. Luboje vykarystańnie hetaj zbroi, vierahodna, uciahnie Zachad hłybiej u kanflikt. Pa słovach analitykaŭ, jadzierny adkaz zachodnich dziaržaŭ budzie małavierahodnym, ale zvyčajny vajenny adkaz vierahodny.
Ciapierašnija čyrvonyja linii, jakija pieraškadžajuć zachodnim siłam pravodzić pavietranyja apieracyi va Ukrainie, vierahodna, adpaduć, i stanie mahčymym stvareńnie zabaronienaj dla palotaŭ zony. Koen skazaŭ, što patencyjnaj metaj Zachadu moža stać rasijski Čarnamorski fłot. Uličvajučy baraćbu rasijskich VPS suprać Ukrainy, racyjanalnamu hulcu ŭ Maskvie chaciełasia b paźbiahać pramych sutyknieńniaŭ z VPS ZŠA i inšymi zachodnimi krainami.
Adsiul uźnikaje pytańnie, ci źjaŭlajecca Pucin racyjanalnym hulcom. «Kali Pucin choča zrabić niešta absalutna iracyjanalnaje, jon moža heta zrabić, ale heta nie značyć, što ŭ nas niama racyjanalnaha sposabu spynić jaho», — skazaŭ Frydman.
