«Prykładna 30 pracentaŭ ad dachodu imkniomsia adkładać»
Alina (imia źmienienaje) pastupiła ŭ Akademiju kiravańnia pry prezidencie ŭ 2018 hodzie. Dziaŭčyna abrała śpiecyjalnaść «kiravańnie infarmacyjnymi resursami».
«Razhladała jašče BDUIR, źbirałasia tudy na płatnaje. Ale sama śpiecyjalnaść u Akademii mnie bolš padabałasia», — kaža jana.
Na samym pačatku Alinu nie biantežyŭ toj fakt, što paśla vypusku joj pryjdziecca adpracoŭvać dva hady. Administracyja ŭniviersiteta zapeŭnivała, što prablem z raźmierkavańniem u pryvatnyja kampanii nie budzie. Abiacali, što bolšaść pojdzie ŭ Park vysokich technałohij.
Prablem sapraŭdy nie było da 2020-ha. Paśla ŭsio źmianiłasia. U tym liku i administracyja ŭniviersiteta.
«Jašče hod tamu niekatoryja ludzi zmahli raźmierkavacca ŭ pryvatnyja kampanii, a sioleta — nie. Ja pryniała rašeńnie vypłačvać hrošy ŭ kastryčniku 2021-ha. Tady my z baćkami stali adkładvać na vypłatu za vučobu», — dzielicca dziaŭčyna.
Fota: sajt Akademii kiravańnia pry prezidencie
Pry hetym dakładnuju sumu, jakuju vinna Alina za navučańnie, univiersitet nie nazyvaje. U minułym hodzie heta było kala 29 tysiač rubloŭ, a ciapier — 40-45.
Košt vyras paśla taho, jak Saviet ministraŭ unios źmieny ŭ pastanovu ab kampiensacyi hrašovych srodkaŭ za padrychtoŭku śpiecyjalistaŭ.
«Kali b suma była niepadjomnaj, to ja mahła b prosta nie viartacca ŭ Biełaruś, nie prychodzić na dziaržaŭny ispyt. Mianie b prosta adličyli. Naprykład, 60 tysiač my ŭžo nie zmahli b vypłacić.
Paśla źmien, jakija ŭnios Saviet ministraŭ, ciapier, kali raźličvajuć, kolki ty vinien, dadajecca stypiendyja, kapitalny ramont adukacyjnaj ustanovy. Vypłacić hetyja hrošy ja pavinna za paŭhoda», — tłumačyć dziaŭčyna.
Alina dumała pra toje, kab źjechać ź Biełarusi i nie addavać hrošy za navučańnie. Ale jana ličyć, što tady z-za jaje prablemy mohuć pačacca ŭ baćkoŭ.
«Kali ja pastupała, mnie nie było 18 hadoŭ, dakumienty padpisvała maci. My vyrašyli, što lepiej tak, tolki b nas nichto nie čapaŭ.
Z baćkami była razmova pra toje, što moža być, nie varta płacić takija hrošy, lepš niachaj pryjeduć da mianie ŭ Turcyju (ja źjechała tudy žyć) adpačyć. Ale jany mianie adhavaryli. Skazali, što treba atrymać dypłom. Raptam jon niekali spatrebicca», — kaža jana.
Rašeńnie vypłačvać hrošy Alina prymała razam z baćkami. Jany padtrymali dziaŭčynu i stali źbirać srodki.
«U kancy krasavika treba było pryjści na raźmierkavańnie. Zrabiła na maci hienieralnuju davieranaść, kab schadziła jana, tamu što ja tady źjechała žyć u Turcyju. Paprasiła abrać jaje jakoje-niebudź narmalnaje miesca na vypadak, kali my nie budziem vypłačvać. Ale davieranaść nie spracavała, skazali źjavicca asabista. U vyniku kamisija abrała sama dla mianie miesca.
Pasada — inžynier-prahramist, zarobak — 800 rubloŭ. I ciapier naša rašeńnie vypłačvać kančatkovaje.
U kampanii, u jakoj ja ŭžo pracuju, atrymlivaju ŭ niekalki razoŭ bolš. Było zrazumieła, što heta ŭsio akupicca za dva hady.
U Turcyju pajechała z-za pačatku vajny. U suviazi ź pierajezdam apošnija niekalki miesiacaŭ u mianie nie było mahčymaści adkłaści, tamu tut baćki bolš hetym zajmajucca. Ja potym budu im addavać. Zarobki ŭ ich siarednija, prykładna 30 pracentaŭ ad dachodu imkniomsia adkładvać. Pakul my naźbirali paru tysiač dalaraŭ», — padsumoŭvaje jana.
Alina ličyć, što kali b jana pajšła adpracoŭvać u dziaržaŭnuju strukturu, to na dva hady «vypała b z prafiesii», paśla pryjšłosia b pačynać vučycca znoŭ.
Na pytańnie, jak pastupili ŭ takoj situacyi adnakurśniki, dziaŭčyna adkazvaje, što ŭ mnohich ź ich niama mahčymaści vypłacić hrošy, a niekatoryja adličylisia.
«U mianie, naprykład, siabroŭka pajšła na paŭstaŭki ŭ dziaržaŭnuju strukturu, a na druhuju pałovu jana pracuje dystancyjna ŭ pryvatnaj IT-kampanii. I takim čynam budzie staracca adpracavać chacia b niejkuju častku.
Jość niekalki ludziej z kursa, jakija taksama źbirajucca vypłačvać. A dźvie znajomyja prosta źjechali ŭ Hruziju i adličylisia. Jašče adna znajomaja budzie adpracoŭvać stolki, kolki vycierpić, a astatniaje vypłačvać. Roznyja mierkavańni.
Va ŭniviersitecie na raźmierkavańni prasili ludziej, jakija źbirajucca vypłačvać, nie zajmać dobryja miescy», — raskazvaje jana.
Ciapier dziaŭčyna razam z maładym čałaviekam žyvie ŭ Ałańji. Chłopiec vučyŭsia razam ź joj, a paśla vyrašyŭ adličycca i źjechać, kab nie iści ŭ armiju. Jon taksama pracuje ŭ IT-kampanii.
U Biełaruś Alina pryjedzie tolki na dziaržaŭny ispyt i abaronu dypłoma.
«Vybirali pamiž Hruzijaj i Turcyjaj. U Polšču nie vielmi chaciełasia. Chłopiec pajechaŭ u Turcyju razam sa svaim dyrektaram i raspracoŭščykam. Jany pabyli tam miesiac i skazali, što žyć možna. Nam padabajecca, narmalnyja ceny. U Hruzii jany ciapier kaśmičnyja, asabliva na žytło.
Atrymali tut vidy na žycharstva, ale, na žal, tolki na try miesiacy. Paśla budziem dumać, što rabić dalej — zastavacca ci pajechać u Aziju. Chočam u Tajłand ci na Šry-Łanku. Tam z našymi vysokimi zarobkami vielmi kamfortna žyć», — razvažaje jana.
«Płacić takija vialikija hrošy dziaržavie ciapier nielha. Ich na patrebnaje nie puściać»
Kryścina (imia źmienienaje) u 2021-m skončyła fakultet žurnalistyki BDU. Hod, u jaki dziaŭčynu raźmiarkoŭvali, byŭ niaprosty. Mienavita tady ŭsich vypusknikoŭ pačali nakiroŭvać tolki ŭ dziaržaŭnyja ŚMI.
Kryścina znajšła sabie miesca, dzie mahła adpracoŭvać raźmierkavańnie, ale ŭ apošni momant hetaje miedyja nie zachacieła jaje brać.
«Pryjšłosia terminova šukać, kudy ŭładkavacca. Pryčym vielmi chaciełasia nie ŭ «palityzavanaje» miesca. Znajšła, adpracavała tam 6 miesiacaŭ.
Mnie pašancavała, tam było kamfortna, z ulikam taho, što heta raźmierkavańnie. Taki astravok adekvatnaści, nijak maju volu tam nie łamali», — raskazvaje jana.
Kryścina chacieła zabrać dakumienty z univiersiteta jašče da dnia raźmierkavańnia. Ale tady jaje napałochali, što joj nibyta pryjdziecca płacić za ŭsio navučańnie.
Potym skłałasia tak, što chłopcu dziaŭčyny pryjšłosia terminova źjechać ź Minska ŭ Kijeŭ. Kryścina vyrašyła, što budzie pierajazdžać da jaho.
«Nie pieradać słovami, kolki ŭsiaho pryjšłosia pieražyć, kab prosta daviedacca prybliznuju sumu, jakuju ja vinnaja. Niekalki dzion chadziła ŭ dekanat, mnie tam u vyniku dali kantakty ludziej, jakija musili hetym zajmacca. Nie zmahła da ich datelefanavacca. Viarnułasia znoŭ nazad.
U dekanacie nie viedali, kudy mianie adpraŭlać. U vyniku ja dajšła da hałoŭnaj buchhałteryi BDU, dzie mnie vielmi pryblizna paličyli sumu. Jana składała 16 tysiač rubloŭ z ulikam taho, što častku raźmierkavańnia ja adpracavała», — raskazvaje dziaŭčyna.
U redakcyi jana patłumačyła situacyju, u jakoj apynułasia, i paprasiła dać joj miesiac adpačynku i jašče adzin za svoj košt.
«Pa-pieršaje, kab było mienš płacić. Pa-druhoje, kab ja mahła źjeździć pahladzieć, ci spadabajecca mnie ŭ Kijevie, — dzielicca jana. — Tady jany pahadzilisia. Paśla musiŭ być zapuščany praces vypłaty. Ja navat znajšła na svajo miesca ŭ redakcyi zamienu.
U apošni dzień hałoŭny redaktar chołdynha nie padpisaŭ mnie vodpusk. Jon vielmi doŭha tłumačyŭ, čamu, ale ź jaho słoŭ ničoha nie było zrazumieła. Razmaŭlaŭ, jak čynoŭnik», — kaža jana.
Kryścina źjechała ŭ Kijeŭ, a potym pačałasia vajna. Stała zrazumieła, što ŭ Biełaruś jana nie vierniecca.
Joj napisali z pracy, pacikavilisia, ci ŭsio ź joj dobra, i ŭdakładnili, ci mohuć jaje zvalniać.
«Ja pahadziłasia. Prajšło bolš za miesiac, pakul dakumienty dajšli da ŭniviersiteta. Mamie dasłali list z sumaj. Usiaho 43 tysiačy rubloŭ, z ulikam adpracavanaha termina — bolš za 29 tysiač.
Ja prakansultavałasia ź jurystkaj. Jana skazała, što ŭ padlikach jość pamyłka. Jany paličyli nie pa tym hodzie, u jakim ja vypuskałasia. I ciapier ja budu zapytvać pieraraźlik», — tłumačyć Kryścina.
Dakumient z sumaj, jakuju pavinna vypłacić Kryścina, biez uliku adpracavanaha času. Fota: asabisty archiŭ
Ci vypłačvać hrošy, dziaŭčyna rašeńnie jašče nie pryniała. Takoj sumy ŭ jaje niama.
«Maja maci pieražyvaje z-za hetaha, joj nie chočacca, kab ja nie viartałasia ŭ Biełaruś. Akład u ŚMI, u jakim ja pačynała adpracoŭvać, byŭ 400 rubloŭ. Usio astatniaje — hanarary za publikacyi. Adkul u mianie mohuć być hrošy?
Mama mianie imkniecca padtrymlivać. Nikoli nie paprakała za toje, što ja tak zrabiła. Kaniečnie, kali b suma była 16 tysiač, dumaju, što my zmahli b vypłacić. U nas byŭ prapisany «biznes-płan», jak my budziem źbirać hrošy. Ale kančatkovaja suma niepadjomnaja. Płacić takija vialikija hrošy dziaržavie ciapier nielha. Ich na patrebnaje nie puściać», — ličyć jana.
Kryścina taksama prakansultavałasia ź jurystkaj nakont taho, ci mohuć hetuju sumu spahnać ź jaje maci. Na momant pastupleńnia dziaŭčyna była niepaŭnaletniaj i padpisvać damovu na navučańnie nie mahła.
«Pa zakonie nie mohuć. Tam niama, jak, naprykład, u kredytnaj historyi, daručalnictva. I suma ŭ dahavory pry pastupleńni — kala 11 tysiač rubloŭ. Brać pavinny ź mianie, a nie z baćkoŭ. Mohuć zabrać maju majomaść, ale na mianie ničoha nie zapisana», — kaža jana.
Ciapier dziaŭčyna žyvie ŭ Varšavie. Tudy paśla pačatku vajny jana źjechała razam sa svaim chłopcam.
«Šukaju pracu. Pakul źbirajusia rabić niekalki prajektaŭ pra biełaruskuju muzyku, a potym pahladzim. Nie chaču pakul pracavać na kahości. Zajmajusia fryłansam», — padsumoŭvaje jana.
Čytajcie taksama:
«Hrodna dla Biełarusi — heta jak Lvoŭ dla Ukrainy». Što z turystami ŭ Hrodnie paśla adkryćcia miežaŭ
97-hadovy prafiesar Ivan Daniłaŭ: «Ja vajavaŭ za Biełaruś i vieru, što Pucinu nie ŭdasca ŭciahnuć nas u zładžanuju im bojniu…»
