Słavoj Žyžek. Fota: Simon Plestenjak/flickr.com
Dla mianie chit Džona Lenana Imagine («Ujavi») zaŭsiody byŭ pieśniaj, papularnaj pa niapravilnych pryčynach. Ujavić, što «śviet budzie žyć jak adno cełaje» — heta najlepšy sposab patrapić u piekła.
Tyja, chto kaža pra pacyfizm pierad tvaram napadu Rasii na Ukrainu, traplajuć u pastku ŭłasnaj viersii «ŭjaŭleńnia». Ujavicie sabie śviet, u jakim napružanaść bolš nie vyrašajecca z dapamohaj uzbrojenych kanfliktaŭ…
Jeŭropa zachrasła ŭ hetym nieisnujučym śviecie, ihnarujučy žorstkuju rečaisnaść za miežami Jeŭropy. Ciapier pryjšoŭ čas abudzicca.
Letucieńnie pra chutkuju pieramohu Ukrainy, jakoje tolki paŭtarała pieršapačatkovaje letucieńnie pra chutkuju pieramohu Rasii, źnikła. Heta ciapier vyhladaje jak zaciahnutaja patavaja situacyja, u jakoj Rasija pavolna ruchajecca napierad, i jaje kančatkovaja meta vyrazna sfarmulavanaja.
Bolš nie treba čytać pamiž radkoŭ, kali Pucin paraŭnoŭvaje siabie ź Piatrom I: «Na pieršy pohlad, jon vajavaŭ sa Šviecyjaj, adryvajučy ad jaje niešta… Jon ničoha nie adryvaŭ, jon viartaŭ… Jon viartaŭ i ŭzmacniaŭ, voś što jon rabiŭ… Vidavočna, što na našu dolu vypała taksama viartać i ŭzmacniać».
Mitynh na 23 lutaha ŭ Maskvie. Fota: Associated Press
Zamiest taho, kab zasiarodzicca na kankretnych pytańniach da Pucina (ci sapraŭdy Rasija prosta «viartaje» i dziela čaho?), my pavinny ŭvažliva pračytać ahulnaje abhruntavańnie jahonych pretenzijaŭ: «kab pretendavać na niejkaje lidarstva — ja navat nie kažu pra hłabalnaje lidarstva, ja maju na ŭvazie lidarstva ŭ luboj halinie — u luboj krainie, luby narod, lubaja etničnaja hrupa pavinny zabiaśpiečyć svoj suvierenitet. Bo niama pramiežkavaha, pierachodnaha stanu: albo kraina źjaŭlajecca suvierennaj, albo heta kałonija, niezaležna ad taho, jak nazyvajuć kałonii».
Sens hetych radkoŭ, jak vykazaŭsia adzin kamientatar, jasny — jość dva vidy dziaržavaŭ: «Suvierennyja i zavajavanyja. Ź impierskaha punktu hledžańnia Pucina, Ukraina pavinna trapić u apošniuju katehoryju».
Nie mienš jasna z aficyjnych zajavaŭ Rasii za apošnija miesiacy, što Bośnija i Hiercahavina, Kosava, Finlandyja, krainy Bałtyi, i, u vyniku, usia Jeŭropa «traplaje u apošniuju katehoryju».
Akupavanaja Ukraina. Sałdaty SS na vulicach Maryupala. Fota: Associated Press
Ciapier my viedajem, što aznačaje zaklik dazvolić Pucinu «zachavać tvar». Heta aznačaje pryniać nie niaznačny terytaryjalny kampramis na Danbasie, a impierskija ambicyi Pucina. Pryčyna, pa jakoj heta imknieńnie pavinna być biezumoŭna adchilenaje, u tym, što ŭ siońniašnim hłabalnym śviecie, u jakim nas usich pieraśledujuć adny i tyja ž katastrofy, my ŭsie znachodzimsia pamiž imi, u pramiežkavym stanie, nie źjaŭlajučysia ni suvierennaj krainaj, ni zavajavanaj.
Nastojvać na poŭnym suvierenitecie pierad abliččam hłabalnaha paciapleńnia — čystaje varjactva, bo samo naša vyžyvańnie zaležyć ad ščylnaha hłabalnaha supracoŭnictva.
Ale Rasija nie prosta ihnaruje hłabalnaje paciapleńnie — bo čamu jana tak razzłavałasia na skandynaŭskija krainy, kali jany zajavili ab svaim namiery ŭstupić u NATA? Va ŭmovach hłabalnaha paciapleńnia na kartu pastaŭleny kantrol nad arktyčnymi šlachami (voś čamu Tramp chacieŭ kupić Hrenłandyju ŭ Danii). Z-za vybuchovaha raźvićcia Kitaja, Japonii i Paŭdniovaj Karei asnoŭny transpartny maršrut budzie prachodzić na poŭnač ad Rasii i Skandynavii.
Stratehičny płan Rasii składajecca ŭ tym, kab atrymać vyhadu z hłabalnaha paciapleńnia: kantralavać hałoŭny transpartny maršrut u śviecie, raźvivać Sibir i kantralavać Ukrainu. Takim čynam, Rasija budzie daminavać u vytvorčaści praduktaŭ charčavańnia nastolki, što zmoža šantažavać uvieś śviet. Heta kančatkovaja ekanamičnaja realnaść, jakaja lažyć u asnovie impierskaj mary Pucina.
Tyja, chto vystupaje za mienšuju padtrymku Ukrainy i bolšy cisk na jaje z metaj pieramovaŭ, uklučajučy pryniaćcie balučych terytaryjalnych sastupak, lubiać paŭtarać, što Ukraina prosta nie moža vyjhrać vajnu suprać Rasii. Tak, ale mienavita ŭ hetym ja baču vielič ukrainskaha supracivu: jany ryzyknuli niemahčymym, hrebujučy prahmatyčnymi raźlikami, i samaje mienšaje, što my im pavinny, — heta poŭnaja padtrymka, a dla hetaha nam treba bolš mocnaje NATA, ale nie jak praciah palityki ZŠA.
Ukrainski sałdat kala Charkava, 26 sakavika 2022 hoda. Fota: Associated Press.
Stratehija ZŠA ŭ supraćdziejańni praź Jeŭropu daloka nie vidavočnaja: nie tolki Ukraina, ale i sama Jeŭropa stanovicca miescam apasrodkavanaj vajny pamiž nami i Rasijaj, jakaja całkam moža skončycca kampramisam pamiž ZŠA i Rasijaj za košt Jeŭropy.
U Jeŭropy jość tolki dva šlachi, kab vyjści z hetaha stanovišča: hulać u niejtralitet, što jość samy karotki šlach da katastrofy, abo dbać pra svaje intaresy.
I prosta padumajcie, jak moža źmianicca situacyja, kali Tramp pieramoža na nastupnych vybarach u ZŠA.
Niekatoryja levyja śćviardžajuć, što vajna adpaviadaje intaresam vajenna-pramysłovaha kompleksu NATA, jaki vykarystoŭvaje patrebu ŭ novych uzbrajeńniach, kab paźbiehnuć kryzisu i atrymać novyja prybytki. Ale ich sapraŭdnaje pasłańnie Ukrainie takoje: dobra, vy achviary žorstkaj ahresii, ale nie spadziavajciesia na našu zbroju, bo tak vy hulajecie na ruku vajenna-pramysłovamu kompleksu…
Dezaryjentacyja, vyklikanaja vajnoj na Ukrainie, sparadziła dziŭnych partnioraŭ, takich jak Hienry Kisindžer i Noam Chomski, jakija «pachodziać z procilehłych kancoŭ palityčnaha śpiektru — Kisindžer zajmaŭ pasadu dziaržsakratara pry prezidentach-respublikancach, a Chomski byŭ adnym ź viadučych levych intelektuałaŭ u Złučanych Štatach — i jany časta kanfliktavali. Ale kali sprava dachodzić da rasijskaha ŭvarvańnia va Ukrainu, abodva niadaŭna vystupili za toje, kab Ukraina razhledzieła pahadnieńnie pa ŭrehulavańni kanfliktu, jakoje mahło b pryvieści da admovy ad pretenzij na niekatoryja ziemli, kab chutčej dasiahnuć mirnaha pahadnieńnia».
Karaciej kažučy, abodva vystupajuć za adnu i tuju ž viersiju «pacyfizmu», jakaja pracuje tolki ŭ tym vypadku, kali my hrebujem klučavym faktam, što vajna idzie nie z-za Ukrainy, a z-za žorstkaj sproby źmianić usiu našu hieapalityčnuju situacyju. Sapraŭdnaj metaj vajny źjaŭlajecca razbureńnie jeŭrapiejskaha adzinstva, za jakoje vystupajuć nie tolki kansiervatary ŭ ZŠA i Rasija, ale i jeŭrapiejskija krajnija pravyja i levyja — ciapier, u Francyi, Melanšon sustrakajecca ź Le Pen.
Samaja varjackaja ideja, jakaja hučyć ciapier, palahaje ŭ tym, što, kab supraćstajać novamu sajuzu pamiž ZŠA i Kitajem, jakija vystupajuć suprać zachodniaha libieralizmu i ŭschodniaha aŭtarytaryzmu, Jeŭropa i Rasija pavinny abjadnać siły i sfarmavać treci «Jeŭrazijski» błok, zasnavany na chryścijanskaj spadčynie, vyčyščanaj ad jaje «libieralnych praźmiernaściaŭ». Sama ideja «Jeŭrazijskaha» treciaha šlachu — heta forma sučasnaha fašyzmu.
Dyk što ž adbudziecca, «kali vybarščyki ŭ Jeŭropie i Amierycy, sutyknuŭšysia z rezkim rostam cen na enierhanośbity i razhon inflacyi, vyklikanaj sankcyjami suprać Rasii, straciać cikavaść da vajny, jakoj, zdajecca, niama kanca, a patreby tolki rastuć, bo abodva baki ruchajucca da zaciažnoha tupika»? Adkaz vidavočny: u hety momant Jeŭrapiejskaja spadčyna budzie stračanaja, i Jeŭropa de-fakta budzie padzielenaja pamiž amierykanskaj i rasijskaj śfierami ŭpłyvu. Karaciej kažučy, Jeŭropa stanie miescam vajny, jakoj, zdajecca, nie budzie kanca…
Dzień pamiaci achviaraŭ kancentracyjnych łahieraŭ u Hiermanii, krasavika 2022 hoda. Fota: Associated Press
Što absalutna nieprymalna dla sapraŭdnaha levaha siońnia, dyk heta nie tolki padtrymlivać Rasiju, ale i rabić bolš «ścipłyja» zajavy pra toje, što levyja padzielenyja na pacyfistaŭ i prychilnikaŭ Ukrainy, i što da hetaha padziełu varta stavicca jak da niaznačnaha faktu, jaki nie pavinien upłyvać na hłabalnuju baraćbu levych suprać hłabalnaha kapitalizmu.
Kali kraina akupavanaja, kirujučy kłas zvyčajna padkuplajuć, kab jon supracoŭničaŭ z akupantami, kab zachavać svajo pryvilejavanaje stanovišča, i baraćba z akupantami stanovicca pryjarytetam.
Toje ž samaje možna skazać i pra baraćbu z rasizmam. U stanie rasavaj napružanaści i ekspłuatacyi adziny sposab efiektyŭna zmahacca za pracoŭny kłas — heta zasiarodzicca na baraćbie z rasizmam. Voś čamu lubyja zvaroty da biełaha pracoŭnaha kłasa, jakija robiać siońnia krajnie pravyja papulisty — heta zdrada kłasavaj baraćbie.
Siońnia čałaviek nie moža być levym, kali jon nie padtrymlivaje Ukrainu. Być levym, jaki «stavicca z razumieńniem» da Rasii, usio roŭna što być adnym z tych levych, jakija da napadu Hiermanii na Saviecki Sajuz surjozna stavilisia da nacysckaj «antyimpieryjalistyčnaj» rytoryki, nakiravanaj suprać Vialikabrytanii, i vystupali za niejtralitet padčas vajny Hiermanii suprać Francyi i Vialikabrytanii.
Kali levyja tut paciarpiać parazu, hulnia dla ich skončanaja. Ale ci aznačaje heta, što levyja pavinny prosta ŭstać na bok Zachadu, uklučajučy pravych fundamientalistaŭ, jakija taksama padtrymlivajuć Ukrainu?
U svajoj pramovie ŭ Dałasie 18 maja 2022 hoda, krytykujučy palityčnuju sistemu Rasii, eks-prezident Buš skazaŭ: «Vynikam źjaŭlajecca adsutnaść strymak i procivah u Rasii i rašeńnie adnaho čałavieka pačać absalutna nieapraŭdanaje i žorstkaje ŭvarvańnie ŭ Irak». Jon chutka vypraviŭsia: «Ja maju na ŭvazie, va Ukrainu», zatym skazaŭ «Irak, niavažna» pad śmiech natoŭpu i dadaŭ «75», majučy na ŭvazie jaho ŭzrost.
Jak adznačyli mnohija kamientatary, u hetym davoli vidavočnym frejdysckim promachu nie mohuć nie kidacca ŭ vočy dźvie rečy. Pieršaja — toj fakt, što hramadskaść uspryniała schavanaje pryznańnie Buša ŭ tym, što napad ZŠA na Irak pa jaho zahadzie byŭ «całkam nieapraŭdanym i žorstkim uvarvańniem» sa śmiecham, zamiest taho, kab razhladać jaho jak pryznańnie złačynstva, paraŭnalnaje z rasijskim uvarvańniem va Ukrainu. Druhaja — zahadkavy praciah Bušam svajho vypraŭleńnia, fraza «Irak, niavažna», što jon mieŭ na ŭvazie? Što roźnica pamiž Ukrainaj i Irakam nasamreč nie maje značeńnia? Apošniaja spasyłka na jaho ŭzrost nijakim čynam nie daje adkazu hetuju zahadku.
Ale zahadka pierastaje isnavać tady, kali my ŭsprymajem zajavu Buša surjozna i litaralna: tak, z ulikam usich adroźnieńniaŭ (Zialenski nie taki dyktatar, jak Sadam), Buš zrabiŭ toje ž samaje, što Pucin ciapier robić z Ukrainaj, tamu ich abodvuch varta aceńvać pa adnych i tych ža standartach.
U toj dzień, kali ja pišu heta, my daviedalisia sa ŚMI, što ministr unutranych spravaŭ Vialikabrytanii Pryci Patel uchvaliła ekstradycyju zasnavalnika WikiLeaks Džulijana Asanža ŭ ZŠA. U čym jon vinavaty? Tolki ŭ tym, što pakazaŭ złačynstva, u jakim vypadkova pryznaŭsia Buš: dakumienty, apublikavanyja WikiLeaks, pakazali, jak padčas prezidenctva Buša «amierykanskija vajskoŭcy zabili sotni hramadzianskich asobaŭ padčas vajny ŭ Afhanistanie, prytym incydenty byli nidzie nie zarehistravanyja, a apublikavannyja fajły pra vajnu ŭ Iraku pakazali, što było zabita 66 tysiačaŭ hramadzianskich asob, i źniavolenych katavali».
Złačynstvy, całkam supastaŭnyja z tymi, jakija Pucin robić va Ukrainie. Azirajučysia nazad, my možam skazać, što WikiLeaks vykryŭ dziasiatki amierykanskich Bučaŭ i Maryupalaŭ.
Aryštavany ŭ Iraku mužčyna razam z synam. 31 sakavika 2003 hoda. Fota: Associated Press
Takim čynam, choć šaniec, što Buša buduć sudzić, nie mienš iluzorny, čym toj, što Pucina addaduć u Haahski trybunał, minimum, jaki pavinny zrabić tyja, chto vystupaje suprać rasijskaha ŭvarvańnia va Ukrainu — heta zapatrabavać nieadkładnaha vyzvaleńnia Asanža. Ukraina śćviardžaje, što zmahajecca za Jeŭropu, a Rasija śćviardžaje, što zmahajecca za astatni śviet suprać Zachodniaj adnapalarnaj hiehiemonii. Abodva śćvierdžańni niepraŭdzivyja, i tut stanovicca vidavočnaj roźnica pamiž pravym i levym.
Z punktu hledžańnia pravych, Ukraina zmahajecca za jeŭrapiejskija kaštoŭnaści suprać niejeŭrapiejskich aŭtarytarystaŭ. Z punktu hledžańnia levych, Ukraina zmahajecca za svabodu ŭsiaho śvietu, uklučajučy svabodu samich rasiejcaŭ. Voś čamu serca kožnaha sapraŭdnaha ruskaha patryjota bjecca za Ukrainu.
