Pra rolu vajennaha biudžetu ŭ losie čałaviectva
Azirajučysia na 10—20 hadoŭ tamu, my bačym, što mnohija dasiahnieńni čałaviectva ŭ achovie zdaroŭja i pieradavych technałohijach stali mahčymymi dziakujučy tamu, što vajennyja biudžety byli nievialikija pa histaryčnych mierkach. Na praciahu bolšaj častki historyi samym vialikim artykułam vydatkaŭ dziaržaŭ byŭ vajenny biudžet — armija, fłot, krepaści. Bolšaja častka hrošaj išła tudy. Ludzi amal ničoha nie tracili na adukacyju, achovu zdaroŭja i sacyjalnaje zabieśpiačeńnie.
A ŭ pačatku XXI stahodździa było dziŭna bačyć, što abaronny biudžet raźvitych krain składaŭ 5—7%, što źjaŭlajecca histaryčnym minimumam. Heta vyzvaliła šmat srodkaŭ, jakija možna było ŭkładać u škoły, balnicy i h. d.
A ciapier usio viartajecca. Hrošy, jakija mahli pajści nastaŭnikam, miedsiostram, iduć na tanki.
Toje, jak Pucin pabudavaŭ svaju vajennuju mašynu, stała mahčymym dziakujučy tamu, što šmat hadoŭ jon niedaŭkładaŭ u achovu zdaroŭja, adukacyju, dabrabyt naroda i traciŭ hrošy častkova na budaŭnictva svaich pałacaŭ, a častkova na stvareńnie tankaŭ i rakiet.
Ciapier my bačym, što ŭsio bolš krain taksama pierakidajuć hrošy na vajenny biudžet. Tamu što ŭ ich niama vybaru. Heta honka na vyžyvańnie. Pa ŭsim śviecie my bačym efiekt śniehavoha koma. Kali Pucinu nie daduć pieramahčy, kali jon prajhraje vajnu, u nas jość nadzieja praduchilić hety efiekt śniehavoha koma. Kali jon vyjhraje, to my ŭbačym usio bolš i bolš pucinych pa ŭsim śviecie — tych, chto budzie ličyć mahčymymi takija pavodziny.
Kali Pucin prajhraje, dyktatary pa ŭsim śviecie zrazumiejuć, što takija pavodziny jany nie mohuć sabie dazvolić, tamu što heta doraha abychodzicca.
Ale my nie možam pradkazać budučyniu, tamu što jana nie vyznačajecca zakonami historyi. Jana vyznačajecca rašeńniami, jakija prymajuć ludzi.
Vynik vajny dla Pucina pradvyznačany
Pucin užo prajhraŭ, jakoj by paśpiachovaj ni była jaho vajennaja apieracyja.
Zychodziačy z zajaŭlenaj mety «vajennaj apieracyi», jaje metaj było źniščeńnie ŭkrainskaha naroda. Pucin nadumaŭ, što ŭkrainskaj nacyi nie isnuje, što ŭkraincy, pa jaho dumku, heta na samaj spravie ruskija, jakija chočuć być častkaj Rasii. Jość tolki maleńkaja banda nacystaŭ na čale z habrejem, jakaja pieraškadžaje hetamu.
Z hetaj fantazii vynikała, što jamu prosta nieabchodna ŭvarvacca va Ukrainu i što na praciahu 24 hadzin Zialenski ŭciače, ukrainskaja armija zdasca, a ŭkrainski narod budzie z kvietkami sustrakać ruskija tanki.
I Pucin adnović rasijskuju impieryju Stalina, Kaciaryny Vialikaj, Piatra I.
Ale jon paciarpieŭ niaŭdaču. Možna jašče zavajavać niejkuju kolkaść haradoŭ, ale sama zajaŭlenaja meta niedasiažnaja, tamu što jana zasnavanaja na fantazii.
Vy nikoli nie zmožacie ŭznavić Rasijskuju impieryju ŭ Kijevie, u Lvovie abo ŭ Adesie, tamu što hetaha nie choča ŭkrainski narod.
Heta było samaje vialikaje pytańnie, kali pačałasia vajna, jak adreahuje ŭkrainski narod. I niekatoryja ludzi (nie tolki Pucin) dumali, što ŭkraincy ničoha nie buduć rabić, što jany prosta prymuć heta, jak było ŭ 2014 hodzie ŭ Krymie i ŭ niekatorych častkach Danbasa.
Ciapier całkam vidavočna, što ŭkraincy nie chočuć być častkaj Rasii. I heta toje, što Pucin nie moža źmianić. Tak što maru ŭznavić Rasijskuju impieryju ŭ raniejšych miežach jamu prosta nie nakanavana ažyćciavić.
Kali ŭ historyi pavinna źjavicca imia, jakoje budzie ŭpisana ŭ paśviedčańnie ab śmierci Rasijskaj impieryi, heta budzie nie imia Michaiła Harbačova. Heta budzie imia Uładzimira Pucina.
Mienavita jon źniščyŭ usie šancy na adnaŭleńnie toj Rasijskaj impieryi. Tamu što kali Harbačoŭ pakidaŭ svaju pasadu, ukraincy i ruskija nie byli vorahami, jany razyšlisia pa-siabroŭsku, pa-siamiejnamu, u ich zastavalisia vielmi dobryja suviazi.
Ale ciapier Pucin ułasnymi rukami robić ukraincaŭ i ruskich vorahami na nastupnyja pakaleńni, damahajecca taho, kab Ukraina nie zmahła znoŭ stać častkaj Rasii.
I ŭ hetym sensie jon užo prajhraŭ vajnu, navat kali ŭ jaho ŭsio jašče jość vajennaja moc, kab zavajavać častku ŭkrainskaj terytoryi.
Što takoje dobry nacyjanalizm
Nacyja — heta niejkaja vydumanaja historyja, vydumany kanstrukt, u jaki vierać miljony. Nacyja — heta adna z najlepšych historyj, kali-niebudź stvoranych ludźmi, kali my pravilna jaje ŭsprymajem. Važnaje pravilnaje razumieńnie taho, što takoje nacyja i nacyjanalizm.
Nacyja — heta luboŭ da ludziej, jakija vas atačajuć, vašych suajčyńnikaŭ, navat nieznajomych vam ludziej, jakija žyvuć na inšym kancy krainy — naprykład, vy hatovyja płacić padatki, kab vašy suajčyńniki mahli atrymlivać nieabchodnuju adukacyju i miedycynu.
Dobry nacyjanalizm u tym, kab płacić padatki. A kali vyjaŭlajecca vorah, jaki choča vas zabić abo zaniavolić, tady vy hatovyja ryzykavać svaim žyćciom, kab abaranić ich. I heta sapraŭdnaje razumieńnie nacyjanalizmu i patryjatyzmu jak lubovi da svaich suajčyńnikaŭ.
Zaraz isnuje niapravilnaje razumieńnie nacyjanalizmu jak nianaviści — nianaviści da inšaziemcaŭ i nianaviści da mienšaściaŭ.
I toje, što my ciapier bačym na vajnie va Ukrainie, — heta mienavita sutyknieńnie dvuch vielmi roznych ujaŭleńniaŭ ab tym, što jość nacyja.
Ja liču, što kali b Pucin byŭ sapraŭdnym ruskim patryjotam, jon by ŭziaŭ usie hrošy, jakija jon ukłaŭ u tanki, rakiety i inšaje, i vykarystaŭ ich, kab možna było akazvać jakasnyja miedycynskija pasłuhi biednym rasiejcam.
Prosta ciapier patryjatyzm u Rasii — heta pabudavać tanki i pajści bambić harady susiedniaj krainy. Heta nie sapraŭdny nacyjanalizm.
Ja dumaju, što ludzi va ŭsim śviecie, kali bačać kadry z Ukrainy, jany ukraincam simpatyzujuć, ukraincami zachaplajucca, tamu što jany pakazvajuć dobry tvar nacyjanalizmu — ludziej, jakija zmahajucca i achviarujuć svaimi žyćciami, kab abaranić svaich suajčyńnikaŭ ad zabojstva abo pryhniotu zamiežnym tyranam.
Čamu niama sensu ŭkraincam addavać Danbas
Kali ZŠA ŭ pieršyja dni vajny prapanavali Zialenskamu evakujavacca z Kijeva, jany sapraŭdy nie vieryli, što va ŭkraincaŭ jość choć niejkija šancy. Jany dumali, što ruskija prosta voźmuć Kijeŭ praz sutki ci dvoje i vyrašyli vyciahnuć Zialenskaha, kab jon moh sfarmavać urad u vyhnańni i praciahnuć supraciŭlacca zvonku.
Ich uraziła, nakolki dobra ŭkraincy abaraniajucca, i pryjšło ŭśviedamleńnie taho, što na samoj spravie Ukraina moža vyjhrać vajnu i na poli boju, prosta treba dapamahčy zabiaśpiečyć jaje zbrojaj, bojeprypasami i hrašovymi srodkami. Heta było dziŭnym adkryćciom dla amierykancaŭ i NATA.
Ukraincy vielmi dobra razumiejuć, što kali jany buduć vieści pieramovy z pazicyi słabych, jany prosta buduć usio bolš adryvać ad ułasnaha cieła i skormlivać hetamu hałodnamu miadźviedziu. A ruskija nie spyniacca na dasiahnutym, i zaŭsiody budzie inšaja padstava, kab zachapić jašče bolš ziamli — praz dva hady, praz čatyry hady, praz šeść hadoŭ.
Nu addaście vy 10-20 adsotkaŭ svajoj terytoryi, damožaciesia spynieńnia ahniu, budzie pahadnieńnie ab miry, ale nakolki hetaha chopić? Dva hady? 5 hadoŭ? A potym, kali Zachad adciahniecca na niejkuju ŭnutranuju baraćbu ci źjavicca niejkaja inšaja mahčymaść, tady ruskija znoŭ skažuć: a častkaj mirnaha pahadnieńnia było toje, što ŭkraincy pavažajuć pravy ruskamoŭnaha naroda va Ukrainie, a ciapier jany chočuć zakryć voś hetuju hazietu ci jany zrabili voś heta ci voś toje. I heta parušeńnie mirnaha pahadnieńnia, tak što my znoŭ uryvajemsia.
Ja dumaju, heta pierš za ŭsio pytańnie davieru. Jak historyk heta adzin z urokaŭ, jakija ja atrymaŭ z mnohich padobnych padziej u minułym… Vielmi ciažka čytać dumki lidara čužoha ŭrada — čaho jon choča?
Pieršy pryncyp — słuchajcie, što jany na samoj spravie kažuć. Nie sprabujcie adhadać ich schavanyja namiery. Moža być, paźniej vy znojdziecie dokazy, što na samoj spravie jany chočuć čahości inšaha, ale vaš pieršy krok — uvažliva ich słuchać.
Kali prytrymlivacca hetaha pryncypu i prysłuchacca da taho, što kaža sam Pucin u svajoj abjavie vajny 24 lutaha, a zatym znoŭ i znoŭ u inšych vystupach na rasijskim telebačańni, to jon kaža, što meta — demilitaryzacyja i denacyfikacyja Ukrainy.
Jon nie skazaŭ, što ja pačynaju hetuju vajnu, kab zabiaśpiečyć kantrol Rasii nad Krymam i Danbasam. Nie, meta vajny — denacyfikacyja Ukrainy.
Ciapier na Zachadzie ludzi ad hetaha prosta admachvajucca jak ad prapahandy. Nie moža być, kab jon sapraŭdy vieryŭ, što nacysty kantralujuć Ukrainu. A čamu nie? Kali jon asabista pramaŭlaje heta, viercie jamu.
Meta vajny — denacyfikavać Ukrainu. Heta značyć, što zdača častki terytoryi, abłaściej nie zadavolić jaho.
I znoŭ ža, tut usio ŭpirajecca ŭ historyju. Na praciahu dziesiacihodździaŭ i navat u saviecki čas u Rasii isnavaŭ hety naratyŭ, što najvialikšym dasiahnieńniem krainy była baraćba i pieramoha nad nacystami.
Tolki ŭ piacidziasiatyja ŭ savieckaj ułady ŭźnikła adčuvańnie, što budučynia — za sacyjalizmam. Tak šmat było prapahandy, što budučynia za nami. Potym u šaścidziasiatych-siamidziasiatych akazałasia, što budučyniu jany vypuścili, sacyjalistyčnyja krainy prasiadajuć, Saviecki Sajuz zastajecca zzadu Zachadu.
I tady jany pačali aryjentavacca nie na budučyniu, a na minułaje. Znoŭ i znoŭ zamiest słaŭnaj budučyni jany razvažali pra słavutaje minułaje, słaŭnuju Vialikuju Ajčynnuju vajnu, kali pieramahli fašystaŭ, znoŭ i znoŭ. I stvarałasia ŭražańnie, što najlepšy čas byŭ, kali my zmahalisia z nacystami.
Što heta i byŭ najlepšy momant u našaj historyi. I heta praciahvałasia dziesiacihodździami. Vy vyklikajecie u ludziej dumku, što lepšy čas byŭ — heta kali my pieramahli nacystaŭ. I jakaja vynikaje vysnova? Davajcie vierniem hety čas, davajcie znoŭ uznovim Druhuju suśvietnuju vajnu, davajcie ŭznovim vajnu suprać nacystaŭ. I heta toje, što adbyvajecca prosta ciapier.
Tak što ja dumaju, było pamyłkaj sprabavać rastłumačyć usio, što adbyvajecca, ź nibyta racyjanalnaha punktu hledžańnia, što heta prosta vajna za kantrol nad Danbasam i što kali Ukraina addaść ruskim Danbas, budzie mir.
Nie. Heta vajna z fantazijami ŭ hałovach ludziej. Vajna z fantazijami pra toje, što ŭkrainskaj nacyi nie isnuje. I vajna z fantazijami pra toje, što va Ukrainie ŭsio jašče jość nacysty, i Rasii treba jaje denacyfikavać.
Ja rodam ź Blizkaha Uschodu. Ja vydatna viedaju, jak ludzi zdolnyja bicca z-za fantazii. Ludzi vielmi časta bjucca da śmierci z-za čahości vydumanaha, i ŭ takich situacyjach vielmi ciažka dasiahnuć miru takimi racyjanalnymi srodkami nakštałt taho, što davajcie im prosta sastupim častku terytoryj.
Pra aptymistyčnyja scenary
Ja dumaju, što čałaviectva ciapier na miažy, na krai prorvy, na krai abryvu. Na praciahu apošnich dvuch hadoŭ my nazirajem za tym, jak viartajucca try hałoŭnyja vorahi čałaviectva — pandemija, vajna, a ciapier jašče i hoład raspaŭsiudžvajecca pa śviecie z-za vajny. I heta ŭsio — rukatvornyja rečy. Kali raniej heta było nakštałt stychijnaha biedstva, nichto ničoha nie moh z hetym zrabić, to ciapier heta nie tak. Jość ahulnasuśvietnaje supracoŭnictva, navuka i technałohii. U našych siłach heta spynić.
Ja spadziajusia, što kali ludzi ŭbačać, jak try hetyja vialikija vorahi čałaviectva viartajucca, jany zrazumiejuć, što heta pa-sapraŭdnamu niebiaśpiečna, i nam treba viarnucca z hetaj biezdani, nam treba abjadnać namahańni i pabudavać lepšy hłabalny paradak, čym toj, što jość ciapier.
Ruski narod zdolny zrabić inšy vybar — abrać inšych lidaraŭ, inšuju palityčnuju sistemu, dy chacia b banalna pačać kiravacca svaimi ehaistyčnymi intaresami. Čamu takaja vialikaja kraina daje svaim hramadzianam takija drennyja miedycynskija i inšyja pasłuhi? Ja razumieju, što ruskim ludziam časta kažuć, što heta tak skłałasia, heta klimat, u nas takaja historyja i inšaje. Heta nie tak.
Heta ludzi zrabili taki vybar. I navat kali ŭ vas stahodździami była dyktatura, nastupnym razam vy možacie vybrać pa-inšamu, jak heta i zrabili ŭkraincy.
Ukraincy stahodździami žyli pry dyktatarskich režymach — pry cary, a zatym pry kamunistach. A potym jany skazali: nie, hetym razam budzie demakratyja. Ja dumaju, moža być, mienavita tamu Pucin sapraŭdy baicca ŭkraincaŭ, pierš za ŭsio praz toje, što kali Ukraina stanie kvitniejučaj demakratyjaj, to mnohija rasiejcy padumajuć: nu kali jany mohuć heta zrabić, to čamu my nie možam?
