Kali b našy vytvorcy mahli vyrablać tavary na ŭzroŭni impartnych, jany b i raniej ich vyrablali
Akademičny dyrektar BEROC Kaciaryna Barnukova adznačaje, što prynamsi na makraŭzroŭni nijakich pośpiechaŭ u hetym kirunku paśla ŭviadzieńnia sankcyj niama, nazirajecca tolki praciah padzieńnia.
«Kali kazać pra impartazamiaščeńnie ŭ kłasičnym razumieńni, to dobra budzie nie dla ŭsich. Heta plus dla vytvorcy, ale ŭ toj ža čas — minus dla spažyŭca. Šarahovy spažyviec u vyniku prosta zapłacić za tavar bolš z pryčyny taho, što my niešta impartazamiaścili», — adznačaje ekanamist.
Tłumačycca takaja situacyja davoli prosta. Kali b u našych vytvorcaŭ była mahčymaść vyrablać tavary, takija ž pa canie i jakaści, jak impartnyja, to my b i raniej ich vyrablali, a nie čakali, kali na nas nakładuć sankcyi.
«Adsiul my razumiejem, što naš pradukt byŭ horšy ci daražešy, čym jaho impartny anałah, abo, jak heta niaredka byvaje, jon byŭ horšym i daražejšym adnačasova».
Miarkujučy pa statystycy, značnych pośpiechaŭ u impartzamiaščeńni ŭ apošnija 10 hod nie nazirajecca.
Tak, pa vynikach 1 kvartała biahučaha hoda atrymałasia, što dola biełaruskich tavaraŭ u prodažach arhanizacyj handlu ŭpała da 9-hadovaha minimumu. Takim čynam, udzielnaja vaha biełaruskaj pradukcyi ŭ tavaraabarocie skaraciłasia da 58,2%. U 2013 hodzie jana dasiahała 70,9%, adnak ciaham apošnich hod heta ličba pastupova źnižałasia.
Najbolš zaŭvažnaje skaračeńnie nazirajecca ŭ niecharčovaj hrupie tavaraŭ: tam dola ajčynnaj pradukcyi ŭ prodažach za 9 hod skaraciłasia z 55,2% da 38,9%.
Taksama za minułyja hady asabliva nie źmianiaŭsia bałans u suadnosinach ekspartu i abjomu pramysłovaj vytvorčaści.
Pa zajavach ministra sielskaj haspadarki i charčavańnia Ihar Bryło, u palach pracujuć na svajoj technicy. Impartnych traktaroŭ tolki 4%, kormaŭboračnych kambajnaŭ — 12%, zbožžaŭboračnych kambajnaŭ — 22%.
Časam imknieńnie da impartzamiaščeńnia vylivajecca ŭ prosty padman. U 2021 hodzie značnuju častku rynku zaniali ŭdzielniki, jakija prapanoŭvali «biełaruskija» noŭtbuki. Jany pieramahali na tarhach za košt atrymańnia prefierencyjnaj papraŭki ŭ pamiery 15%. Jak vyśvietliła prakuratura, kampanija pastaŭščyka zabiaśpiečvała zamiežnyja płatformy noŭtbukaŭ niekalkimi dadatkovymi płatami pamiaci (taksama zamiežnaj vytvorčaści) pad patreby zakazčyka. Pry hetym nie vykonvalisia kryteryi dastatkovaj pierapracoŭki zamiežnaj pradukcyi dla taho, kab daŭkamplektavanyja noŭtbuki adnosilisia da pradukcyi ŭłasnaj vytvorčaści, to-bok biełaruskaj.
Pry hetym, Barnukova adznačaje, ciapier Biełaruś znachodzicca va ŭnikalnym stanoviščy, kali źjaviłasia mahčymaść zaniacca impartazamiaščeńniem, atrymaŭšy ad jaho plusy i praktyčna paźbiahajučy minusaŭ. Damahčysia takoha raskładu možna ŭ pieršuju čarhu za košt rasijskaha rynku.
«U takim vypadku mienavita rasijskija spažyŭcy buduć kuplać tyja samyja bolš darahija i mienš jakasnyja tavary. Dla našych ža vytvorcaŭ taki raskład budzie aznačać, što ŭ ich źjavicca mahčymaść zaniać nišy, jakija vyzvalilisia», — kaža ekanamistka.
«My nie možam vypuścić svoj Iphone»
Tym nie mienš, niahledziačy na tearetyčna niadrennuju mahčymaść, skarystacca joj nie tak prosta, pakolki mnohaje ŭpirajecca ŭ našy technałahičnyja zdolnaści. Značnaja častka halin, jakija adkrylisia dla ajčynnych vytvorcaŭ, akazalisia vysokatechnałahičnymi, i tut nam praktyčna niama čaho prapanavać.
«U nas niama takich technałohij i raspracovak, kab my mahli zaniać hetyja nišy. Kažučy prostymi słovami — my nie možam vypuścić svoj Iphone abo inšuju vysokatechnałahičnuju pradukcyju, pakolki ničoha padobnaha my nie vyrablajem».
U traŭni Minekanomiki zaćvierdziła i apublikavała pieralik impartazamiaščalnaj pradukcyi, jaki musić stać aryjenciram dla biznesu (što vyrablać dla krainy), i dla bankaŭ (pad jakija tavary vydavać ilhotnyja kredyty). Apublikavany śpis naličvaje bolša za 2,5 tysiačy pazicyj.
Tam jość niamała pazicyj, jakija Biełaruś impartavała na dziasiatki i sotni miljonaŭ dalaraŭ. Tak, naprykład, impart lekaŭ skłaŭ bolš za 400 miljonaŭ dalaraŭ, poliprapilenu — na 144 miljony, šyny dla aŭtobusaŭ i hruzavikoŭ — amal na 100 miljonaŭ, dziciačych pialonak i padhuzkaŭ — amal na 50 miljonaŭ.
Ahułam Biełaruś i Rasija vyznačyli pieralik sumiesnych prajektaŭ u śfiery impartazamiaščeńnia z sumarnym abjomam finansavańnia ŭ 1,3 miljarda dalaraŭ.
Pry hetym, zaŭvažaje Barnukova, jość śfiery, u jakich nam jość, što prapanavać i dzie ŭžo nazirajecca peŭny pośpiech.
«U pieršuju čarhu, my možam i ŭžo naroščvajem abjomy ŭ realizacyi bolš prostych tavaraŭ, u pieršuju čarhu spažyvieckich. Ź jarkich i papularnych prykładaŭ možna nazvać situacyju z «Bieła-kołaj», jakaja z sychodam Coca-Cola zmahła znajści dla siabie novyja rynki zbytu. Ale heta chutčej vyklučeńnie z praviłaŭ, pakolki ŭ nas užo była naładžanaja vytvorčaść, jakaja prosta atrymała novy rynak zbytu, u mnohich inšych vypadkach vyjści na novy rynak i zaniać nišy, jakija vyzvalilisia, kudy składaniej», — adznačaje ekśpiert.
Barnukova źviartaje ŭvahu na toje, što niemałavažnym faktaram, jaki tarmozić praces impartazamiaščeńnia, źjaŭlajucca sankcyi.
«Kali nie kazać pra jakija-niebudź dastatkova prymityŭnyja rečy, to ŭ lubym pradukcie jość peŭnaja dola impartu. Tamu šmatlikija sankcyi taksama akazvajuć nie mały ŭpłyŭ na pracesy pa naładžvańni impartazamiaščeńnia. Čym tavar technična składaniejšy, tym składaniej samastojna jaho vyrablać, nie raźličvajučy na impartnyja detali i raspracoŭki.
A kali na nas nakładvaje sankcyi navat Tajvań, to prychodzić razumieńnie, što kali ciapier my ŭkładziem šmat sił i srodkaŭ, kab niešta raźvić, to našy mahčymaści ŭsio roŭna zastanucca abmiežavanymi. Tamu niahledziačy na toje, što niejkija mahčymaści sapraŭdy adkryvajucca, skarystacca imi možna daloka nie va ŭsich vypadkach», — adznačaje ekśpiert.
Jašče adna składanaść, ź jakoj sutykajecca biełaruskaja ekanomika, zaklučajecca ŭ tym, što mnohija z tych pazicyj, jakija trapili pad sankcyi, paprostu niama kudy pieraaryjentavać, pakolki na rasijskim rynku jany nie zapatrabavanyja.
«Kalij, draŭnina, mietały, cemient — heta ŭsio nie treba ŭ Rasii, pakolki hetaha ŭsiaho ŭ ich chapaje i biez nas. I tut uźnikaje pytańnie, kudy pieranakiravać hetyja vytvorčaści, jakija na makraŭzroŭni majuć dosyć vialikaje značeńnie.
Trochi lepš iduć spravy z praduktami naftapierapracoŭki, jany karystajucca popytam u RF, u hetym kirunku jość zruchi. Ale kazać dakładna pra abjomy i prybytkovaść niemahčyma, pakolki hetaja infarmacyja zastajecca schavanaj z abodvuch bakoŭ».
Pahladzicie na Paŭnočnuju Kareju, Kubu i Iran
Što tyčycca siarednieterminovych pierśpiektyŭ, to, na dumku Barnukovaj, asnoŭnyja sankcyi ŭ adras Rasii i Biełarusi — heta nadoŭha. A značyć praces impartazamiaščeńnia moža być prykmietna raściahnuty ŭ časie.
«Naŭrad ci varta dumać, što my znachodzimsia na toj pazicyi, kali možna raźličvać, što sankcyi (asabliva vysokatechnałahičnyja) buduć źniatyja dosyć chutka. Tamu tut źjaŭlajecca peŭny sens u tym, kab inviestavać u novyja vytvorčaści, jakija dazvolać zamiaścić tuju ci inšuju pradukcyju.
Tym nie mienš, kazać ab jakim-niebudź raźvićci ekanomiki ŭ krainach, jakija doŭha znachodziacca pad sankcyjami, nie prychodzicca. Kali ŭziać toj ža Iran, Paŭnočnuju Kareju i Kubu, to my ŭbačym, što takoje raźvićcio krainy, kali jana mnohija hady znachodzicca pad sankcyjami. Sankcyi pracujuć, ale nie mamientalna. Tamu adstavańnie budzie pastupova nazapašvacca. I ŭsio heta budzie adbyvajecca niahledziačy na toje, što niejkija rečy sapraŭdy možna vyhadna impartazamiaścić», — ličyć Kaciaryna Barnukova.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»
