«Śpiecapieracyja pa abaronie Danbasa całkam adpaviadaje mižnarodnamu pravu», — trubiać z ekranaŭ prapahandysty BT, nie tłumačačy, jakoje dačynieńnie da Danbasa majuć Chierson i Mielitopal, nazyvajučy realnuju vajnu abstraktnaj «śpiecapieracyjaj».
«Kali Kosava adździalałasia ad Sierbii, Mižnarodny sud AAN pad ciskam zachodnich krain pryniaŭ rašeńnie, jakoje abviaščaje, što ŭ adpaviednaści sa Statutam AAN, kali niejkaja terytoryja adździalajecca ad dziaržavy, pytacca dazvołu na hety kont u centralnych uładaŭ nie treba. Pytańnie: čamu tady ŭ adras Maskvy ŭvodziać sankcyi ci dzie sankcyi ŭ adras Vašynhtona?» — praciahvaje prapahandystka Maryja Piatraška, słova ŭ słova paŭtarajučy zajavu Pucina.
Tłumačym, što nie tak z hetym arhumientam.
U składzie Mižnarodnaha suda AAN byli sudździ z samych roznych krain. Z 13 sudździaŭ na pracesie tolki 5 byli pradstaŭnikami zachodnich krain. Bolš za toje, sudździ na pracesie dziejničali nie ad imia dziaržavy i nie atrymlivali nijakich instrukcyj ad uładaŭ.
Pry ŭsioj dyskusijnaści pravilnaści abviaščeńnia niezaležnaści Kosava, situacyja na Danbasie była ŭ korani inšaj. I paraŭnoŭvać ich, albo apraŭdvać akupacyju Danbasa Rasijaj «kosaŭskim precedentam», nie davodzicca.
Pieršym i samym hałoŭnym adroźnieńniem kosaŭskaj situacyi ad danbasskaj źjaŭlajecca toje, što da abviaščeńnia niezaležnaści na terytoryi Kosava isnavaŭ šmathadovy kryvavy mižetničny kanflikt, byli etničnyja čystki i masavyja zabojstvy. I ŭsie hetyja prablemy vyrašylisia z abviaščeńniem niezaležnaści Kosava.
Na Danbasie ŭsio było roŭna naadvarot. Pakul hetuju terytoryju kantralavaŭ ukrainski ŭrad, tam nie było nijakich mižetničnych abo mižkanfiesijnych kanfliktaŭ. Usie prablemy Danbasa pačalisia akurat z momantu ŭmiašańnia Rasii. Z pačatkam rasijskaj «śpiecapieracyi» situacyja na Danbasie jašče bolš pahoršała, jak dla etničnych rasijan, tak i dla etničnych ukraincaŭ.
Vajna ŭ Kosavie była kłasičnym mižetničnym kanfliktam, a voś na Danbasie kanflikt byŭ chutčej miždziaržaŭny. Naprykład, u składzie ŭkrainskaj armii było šmat etničnych ruskich i ruskamoŭnych hramadzian Ukrainy, nijakaha pryhniotu pa nacyjanalnaj prykmiecie tam nie było. Pa ŭsich pierapisach nasielnictva etničnuju bolšaść Danbasa składali ŭkraincy, a tryhieram dla raźvićcia kanfliktu vakoł jaho stali palityka-ideałahičnyja, a nie etničnyja supiarečnaści.
Akramia taho, kosaŭskija ałbancy dziesiacihodździami byli marhinalizavanaj mienšaściu ŭ Sierbii. Ničoha padobnaha z žycharami Danbasa nie było. Naadvarot, danbaski kłan faktyčna kiravaŭ Ukrainaj da 2014 hoda.
Kosaŭski kanflikt byŭ daŭnim i niaspynnym, i pryznańnie niezaležnaści Kosava značnaj častkaj mižnarodnaj supolnaści adbyłosia paśla dziesiacihodździaŭ šmatrazovych biespaśpiachovych sprobaŭ urehulavać jaho dypłamatyčnym šlacham.
Paradak kiravańnia Kosava z 1999 hoda pa 2008-y vyznačaŭsia rezalucyjaj Rady Biaśpieki AAN № 1244. Pavodle rezalucyi, z kraja byli vyviedzienyja juhasłaŭskija vajskoŭcy i palicyja, kiravańnie krajem było pieradadziena Misii AAN pa spravach časovaj administracyi ŭ Kosavie. Tamu z momantu straty ŭłady nad Kosavam uradam Juhasłavii i da abviaščeńnia niezaležnaści, hetaja terytoryja kiravałasia administracyjaj, jakaja mieła aficyjnaje pryznańnie jak z boku juhasłaŭskich (sierbskich) uładaŭ, tak i z boku Rady Biaśpieki AAN.
Struktury, jakija pravodzili «refierendumy» ŭ Danieckaj i Łuhanskaj abłaściach, nie byli lehitymnymi z punktu hledžańnia ŭkrainskaj ułady, jany nie mieli mandata AAN. «ŁNR» i «DNR» — całkam maryjanietkavyja struktury, u adroźnieńnie ad tych uładaŭ, jakija isnavali ŭ Kosavie i pryznavalisia AAN i Sierbijaj.
Pieršyja rezalucyi Rady Biaśpieki AAN z asudžeńniem dziejańniaŭ sierbskich siłaŭ u Kosavie byli pryniatyja ŭžo ŭ 1998 i 1999 hadach, za dziesiać hadoŭ da pryznańnia jaho niezaležnaści. Tam byli sapraŭdnyja etničnyja čystki i hvałtoŭnyja pieramiaščeńni bolš za miljona čałaviek. Ukrainu ni ŭ čym padobnym mižnarodnaja supolnaść nie vinavaciła i adpaviednych rezalucyj Rady Biaśpieki AAN suprać jaje nie prymałasia.
Na momant abviaščeńnia niezaležnaści Kosava Sajuznaja Respublika Juhasłavija (SRIU), terytaryjalnaja cełasnaść jakoj paćviardžałasia rezalucyjaj №1244, pierastała isnavać — jana była pieratvorana ŭ dziaržaŭny sajuz Sierbii i Čarnahoryi, jakaja raspałasia paśla adździaleńnia ad jaho Čarnahoryi.
Va Ukrainie anałahičnych pracesaŭ nie było. Vidavočna, što situacyja ŭ Kosavie, z adnaho boku, i Danieckaj i Łuhanskaj abłaściach Ukrainy, z druhoha, majuć šerah istotnych adroźnieńniaŭ.
Kosaŭskaja prablema maje nie ŭniviersalny, a ŭnikalny charaktar, jaje treba razhladać u kantekście raspadu Juhasłavii, etničnych čystak i vajennych złačynstvaŭ, jakija tam adbyvalisia. Kiejs Kosava nie moža być precedentam dla Danbasa.
Pucin, a śledam za im i biełaruskija prapahandysty, sprabujučy apraŭdać svaju palityku ŭ dačynieńni da ŭkrainskaha Danbasa, abrali vielmi chistkija arhumienty, spasyłajučysia na precedent, jaki jany sami šmat hadoŭ admaŭlajucca pryznać.
