ŽK «Levada». Fota: levada-b-h.by
Rynak kvater u letnija miesiacy byŭ vielmi žyvy. Adbivajecca nivielavańnie strachaŭ, jakija ŭźnikli paśla lutaha, — raspaviadaje namieśnik načalnika adździeła kansałtynhu i analityki hrupy kampanij «Tvaja stalica» Andrej Čarnyšoŭ. — Popyt na kuplu kvater usio leta byŭ stabilna vysokim, prapanova — vielmi šyrokaj.
Ceny na staličnuju nieruchomaść letam nie źnižalisia, i dla hetaha, ličyć ekśpiert, jość abjektyŭnyja pryčyny: kurs dalara stabilny, pakupnickaja cikavaść nie padaje, u cełym u ekanomicy ciapier niama źniešnich i ŭnutranych uzrušeńniaŭ.
— U paraŭnańni ź viasnoj hetaha hoda abjom prapanovy praktyčna nie źmianiŭsia, za hod ža na staličnym rynku kolkaść kvater dla prodažu vyrasła na 10-15%. Pa-pieršaje, na rynak vyjšła žyllo, jakoje stała niavyhadna zdavać paśla surjoznaha viasnovaha źnižeńnia cen na arendu. Pa-druhoje, svaju rolu zhulali i ŭłaśniki, jakija źjechali z krainy. Tyja ź ich, chto chacieŭ pradać chutka, chaj i niadoraha, užo zrabili heta. Ciapier zastalisia kvatery, jakija spakojna pradajucca praz davieranych asob bieź źnižeńnia cany, — tłumačyć ekśpiert.
Ekśpiert Natalla Litoŭskaja, u svaju čarhu, upeŭnienaja: jašče nie ŭsie kvatery minčukoŭ, jakija źjechali ŭ apošnija hady za miažu, vyjšli na rynak. I kali heta adbudziecca, siońniašnija ceny mohuć jašče trochi źnizicca.
Kolki i jakija kvatery pradajucca ŭ Minsku
Usiaho na rynku stalicy ciapier, pavodle danych Realt.by, pradajecca kala 14 tysiač kvater. Andrej Čarnyšoŭ udakładniaje: tolki na druhasnym rynku, biez novabudoŭlaŭ ad zabudoŭščyka, pa danych hrupy kampanij «Tvaja stalica», ich kala 8,5 tysiač.
— Bolš za ŭsio «dvušak» — tracina ahulnaj kolkaści, amal stolki ž — 31% — «trošak» i kala 25% «adnapakajovak». Mienš za ŭsio šmatpakajovych kvater z čatyrma i bolš pakojami: kala 10% ahulnaj prapanovy, — kaža śpiecyjalist.
Kuplajuć ža, pa danych realnych ździełak, čaściej za ŭsio adna— i dvuchpakajovyja kvatery — na kožnuju katehoryju prypadaje kala 40% prodažaŭ, ździełak z «troškami» — prykładna 15%, zusim niašmat — kala 5% ahulnaj kolkaści — sa šmatpakajovymi. Tak što, kaža ekśpiert, vidavočna, što ŭ samym niezajzdrosnym stanoviščy ciapier znachodziacca pradaŭcy kvater z tryma i bolš pakojami — mienavita im čaściej za ŭsio davodzicca pasoŭvacca pa canie.
Natalla Litoŭskaja kaža, što kolkaść ździełak kupli-prodažu nieruchomaści ŭ hetym hodzie vyšejšaja, čym letam u minułyja hady: kali raniej tradycyjna fiksavałasia 1000-1200 ździełak, to ŭ žniŭni 2022-ha ich kala 1500.
— Davoli šmat inviestycyjnych ździełak. Ludzi aktyŭna ŭkładvajuć hrošy ŭ nieruchomaść, tamu što nie razumiejuć, što ź imi rabić. Jany zabrali ich z bankaŭ — a doma zachoŭvać nie stanieš, nazad na ŭkład nie paniasieš, i ci mała što zdarycca z dalaram… — razvažaje ekśpiert.
Amal usie razumiejuć: zdavać kvateru i zarablać na hetym ciapier nie atrymajecca. Ale takich ułaśnikaŭ-inviestaraŭ, pa słovach ekśpierta, zadavalniaje, što za hrošy, atrymanyja ad arendy, jany mohuć nivieliravać inflacyju i pakryć amartyzacyjnyja vydatki.
Novabudoŭli buduć cikavyja
Jašče adzin trend leta, kaža Andrej Čarnyšoŭ — płaŭnaje viartańnie pakupnickaha popytu na novabudoŭli:
— Na pačatku viasny, kali my apynulisia ŭ situacyi niavyznačanaści, popyt surjozna ŭpaŭ. Ludzi zadumalisia, nakolki razumna ŭkładvać hrošy ŭ budaŭnictva žylla. Byli aściarohi, što damy mohuć nie dabudavać, što surjozna ŭpaduć dachody — i nie budzie srodkaŭ na zaviaršeńnie budaŭnictva ci ramont… Tady mnohija źviarnuli pozirk na «druhasnaje» žyllo: tak žyllovaje pytańnie možna było vyrašyć tut i ciapier. Ciapier situacyja stabilizavałasia, dy i ŭzrovień cen robić novabudoŭli ŭsio bolš pryvabnymi: zabudoŭščyki vymušanyja ličycca z šyrokaj prapanovaj i na pieršasnym, i na druhasnym rynkach — i źnižać ceny.
Uśled za čarhovaj chvalaj davieru da novabudoŭlaŭ, raspaviadaje Čarnyšoŭ, znoŭ vyras popyt na «jeŭradvuški» (z adnoj spalniaj) i «jeŭratroški» (ź dźviuma spalniami), dzie haścioŭnia abjadnanaja z kuchniaj.
— Jašče viasnoj i na pačatku leta my nazirali viartańnie pakupnickaj cikavaści da chruščovak i brežnievak. Pryčyna prostaja: pakupniku važna, kab u kvatery była minimalnaja płošča (a adpaviedna, i košt) pry maksimalnaj kolkaści pakojaŭ. A takija kvatery na «druhasnym rynku» — heta hatovaje (što było vielmi važna ŭ pieryjad niavyznačanaści) žyllo małoj płoščy ź izalavanymi pakojami pa nizkaj canie. Ludziej nie pałochaŭ druhasny fond: damy, u jakich pradavalisia takija kvatery, raźmieščanyja ŭ abžytych rajonach, jany małapaviarchovyja, bolšaść ź ich užo pieražyło kapramont, — kaža śpiecyjalist.
Ale jak tolki situacyja stała stabilnaj, pakupniki znoŭ pierakinulisia da «jeŭrakvater»: taja ž maleńkaja płošča, ale sučasnaja płaniroŭka, novy dom — i znoŭ, nie strašna ŭkładvacca ŭ novabudoŭli.
Ceny buduć raści ci padać?
Uletku 2022 hoda ŭ pakupnikoŭ nieruchomaści byŭ faktyčna adzin kryteryj vybaru — košt. A ŭžo za im ludzi razhladali charaktarystyki žylla, miescaznachodžańnie i h. d. Hałoŭnaje — za kolki možna kupić mietry.
— Jašče ŭ 2017-2019 hadach ludzi byli bolš aptymistyčnyja i, naprykład, vybirajučy pamiž niekalkimi kvaterami, mahli vyjści za ramki zapłanavanaha biudžetu dziela lepšaj łakacyi, krychu bolš pryjemnaha ramontu kvatery. Ciapier — praktyčna nikoli, — adznačaje Čarnyšoŭ.
Abjektyŭnych pieradumoŭ dla pavyšeńnia koštaŭ na kvadratnyja mietry ekśpiert nie bačyć:
— Tak, popyt vysoki, ale nieabchodna ŭličvać i pakupnickuju zdolnaść — a jana naŭrad ci raście: uzrovień dachodaŭ biełarusaŭ nie pavyšajecca, kredytavańnie zvuziłasia i padaražeła da ciažkich 20% i vyšej. Usio zusim nie tak, jak, naprykład, u ščaślivym 2019-m.
Natalla Litoŭskaja paćviardžaje: kali raniej, vybirajučy kvateru, naprykład, u novabudoŭli, praktyčna nichto nie cikaviŭsia i nie ličyŭ, kolki budzie kaštavać ramont hetych kvadratnych mietraŭ — pryceńvalisia tolki da ścien, to ciapier pra heta dumaje kožny.
Ekśpierty prahnazujuć, što ceny jašče krychu źniziacca.
— Rynak novabudoŭlaŭ ciapier ustupiŭ u surjoznuju kankurencyju z «druhasnym rynkam», — kaža Andrej Čarnyšoŭ. — Abjom novych mietraŭ, jakija źjaŭlajucca ŭ Minsku, rekordny. Ciapier na roznych stadyjach budaŭnictva 157 damoŭ: kali na rynak vyjduć tysiačy kvater u žyłych kompleksach «Minsk-Mir», «Levada», «Paŭnočny bierah» i ŭ Novaj Baravoj, ceny buduć vymušanyja iści ŭniz. Źmianić heta moža chiba što pavieličeńnie dachodaŭ biełarusaŭ — tady popyt vyraście jašče bolš, minskaja nieruchomaść, u pryvatnaści, pryciahnie pakupnikoŭ z rehijonaŭ.
Popyt na novabudoŭli, raspaviadaje Natalla Litoŭskaja, ciapier nieraŭnamierny: niešta pradajecca vielmi dobra, niešta — pakul tak sabie. Ale zabudoŭščyki pastupova źnižajuć ceny i pryciahvajuć pakupnikoŭ.
— Uvohule, heta možna apisać tak: kali košt mietra ŭ novabudoŭli kala $1000-1100 — prodažy iduć. Chto ŭžo źniziŭ da hetych značeńniaŭ — pradajuć, chto zachoča pradavać — budzie vymušany taksama źnizić. Vyklučeńnie, mabyć, «Levada» — jana kuplajecca i bieź źnižak, — tłumačyć ekśpiert.
Ale raźličvać na toje, što ceny ŭ hetym siehmiencie jašče źniziacca, Natalla nie raić:
— Niekatoryja prajekty nie mohuć kaštavać nižej za $1000 za «kvadrat» — heta budzie praca ŭ stratu. Ciapier ceny častki novabudoŭlaŭ praktyčna na dnie. Kali situacyja nie źmienicca, bolš tańnieć niama kudy.
Źmianicca ž, ale ŭ procilehły bok, usio moža, kali na rynak viernucca dastupnyja kredyty, i adrazu za hetym pačnie raści košt žylla.
Z rynku arendy sychodziać studenty?
Arendnych kvater u Minsku stanovicca ŭsio bolš: za apošnija try hady kolkaść žylla, jakoje zdajecca, vyrasła ŭ 4,5 razu!
Pa danych Realt.by, ciapier na rynku arendy ŭ Minsku kala 18 tysiač kvater, letam 2021-ha ich było 11 tysiač, 2020-ha — 6 tysiač, 2019-ha — kala 4 tysiačy.
— Na adnaho arandatara voś užo na praciahu paŭhoda ŭ Minsku prychodzicca piać kvater u arendu, — kanstatuje Andrej Čarnyšoŭ.
Važnym trendam ciapierašniaha žniŭnia ekśpiert nazyvaje prykmietnaje źnižeńnie studenckaj cikavaści da arehdy žylla:
— Popyt z boku studentaŭ — a jany zaŭsiody byli prykmietnaj dolaj arandataraŭ — upaŭ na 10-15%. Mnohija, dumaju, źjazdžajuć vučycca za miažu. U Minsku paśla ramontu adkrylisia sučasnyja internaty. Praź źnižeńnie koštaŭ na rynku arendy ź internataŭ na kvatery źjechali tradycyjna bolš zabiaśpiečanyja zamiežnyja studenty — i vyzvalili miescy dla biełaruskich.
Košt žyłoj arendy ŭ Minsku, pa słovach ekśpierta, znoŭ krychu vyras u paraŭnańni z sakavickim padzieńniem.
— Tady ceny na arendnyja mietry abvalilisia adrazu amal na 40%. Ciapier jość nievialiki adkat. Kali ŭ sakaviku možna było źniać typavuju «adnapakajoŭku» ŭ spalnym rajonie za $140-150, to ciapier košt budzie startavać z $160-170, — tłumačyć Čarnyšoŭ.
