«Nam skazali zabirać dakumienty»
U Viačasłava dvoje dziaciej. Raniej jany chadzili ŭ dziciačy sad «Kiej-Es-Vi», u hetym hodzie pavinny byli pajści tudy ž u pačatkovuju škołu. 1 vieraśnia baćkam abjavili, što pačatak zaniatkaŭ pryjdziecca adkłaści. Na dniach byŭ schod, dzie znoŭ nie prahučała dobrych navin.
— Nam skazali, što šancaŭ adkrycca ŭ škoły ŭ najbližejšy čas niama. Była pravierka, i tyja patrabavańni pa budynku, jakija vystaŭlaje kamisija, vykanać nierealna, — pieradaje słovy administracyi baćka. — Nam adkrytym tekstam rajać zabirać dakumienty i šukać inšuju škołu.
Sa słoŭ mienčuka, ciapier jahonyja dzieci vučacca anłajn, a žoncy daviałosia ŭziać vymušany adpačynak (pakinuć pieršakłaśnikaŭ doma adnych baćki pakul nie hatovyja). Viačasłaŭ staŭ abzvońvać inšyja pryvatnyja škoły ŭ Savieckim rajonie Minska. Vyśvietliŭ, što zaniatki ŭ kłasach nie pačalisia ŭ takich bujnych škołach, jak Stembridge i Eduhill. Anałahičnaja situacyja tam: jość pytańni z boku praviarajučych orhanaŭ.
— A tam, miž inšym, vučacca sotni dziaciej. My jašče pačakajem tydzień. Kažuć, u Eduhill čakajuć niejkich rašeńniaŭ ad vykankama (škoła sioleta zajazdžaje ŭ novy budynak). Kali i jana nie adkryjecca, to pryjdziecca iści ŭ dziaržškołu. Žoncy, darečy, u piatnicu telefanavali z rajonnaha ŭpraŭleńnia adukacyi, skazali: maŭlaŭ, raz vašyja dzieci nie vučacca, my dapamožam uładkavać ich u dziaržškołu.
— I vy hatovyja pajści na hetyja ŭmovy?
— U nas niama varyjantaŭ. Bližejšyja da nas pryvatnyja škoły abo začynienyja, ci tam užo niama miescaŭ. A vazić dziaciej praz uvieś horad my nie možam. Samaje sumnaje, što ja daviedaŭsia pra ŭsio heta tolki 1 vieraśnia. Kali b 1 žniŭnia, možna było b za miesiac znajści varyjanty. A ciapier nam z žonkaj treba pracavać, a dzieciam — vučycca, — tłumačyć situacyju Viačasłaŭ.
Pa telefonie paćvierdzili, što pryvatny sad-škoła «Kiej-Es-Vi» vymušana začyniajecca.
— Budynak, u jakim my ciapier znachodzimsia, vykarystoŭvajecca nie pa pryznačeńni, nie prystasavany pad škołu, — koratka patłumačyła dyrektarka. Na sajcie napisana, što ŭstanova pracavała na rynku adukacyjnych pasłuh 26 hadoŭ.
«U Minsku adkryłasia maksimum 10 škoł»
Žurnalisty stali abzvońvać inšyja škoły i vyśvietlili: niekatoryja ź ich sapraŭdy nie adkrylisia 1 vieraśnia. U bolšaści svajoj parušeńni vyjaŭleny niekrytyčnyja — ich možna likvidavać za tydzień-dva, čym administracyi škoł i zanialisia ŭ ekstranym paradku.
— U nas nie znajšli cieniavoha naviesa, pad jakim dzieci mohuć schavacca ad sonca abo daždžu. Jašče ŭłaśnik budynka na toj momant nie pakłaŭ «admostku» — heta taki kavałačak asfaltu, jaki prymykaje da padmurku. Treba było pryvieści jaho ŭ adpaviednaść i pravieści vyprabavańni pa jakaści vady, aśvietlenaści i hetak dalej. My ŭžo likvidavali ŭsie parušeńni, čakajem tolki vynikaŭ pa zamiery vady. Vielmi spadziajemsia, što ŭžo ŭ najbližejšyja dni zmožam atrymać usie dazvoły i adkryć škołu.
— Baćki nie raźbiehlisia? — zapytalisia žurnalisty pradstaŭnika inšaj pryvatnaj škoły, dzie dzieci taksama nie zmahli sieści za party 1 vieraśnia.
— A kudy biehčy? Va ŭsich takaja situacyja. Nakolki ja viedaju, u Minsku adkrylisia adzinkavyja škoły (nu, maksimum 10). Nam uvieś čas telefanujuć ludzi, pytajucca, ci jość miescy, prosiać zrabić broń. Viadoma, ja dumaju, što baćkoŭski adtok budzie, kali škoła nie adkryjecca ŭ bližejšy čas. Pytańnie tolki, kudy ŭsie hetyja dzieci pojduć. Nie ŭpeŭnienaja, što jany zmohuć raźmierkavacca pa inšych pryvatnych škołach.
«Abstanoŭka vielmi niervovaja, ale my budziem zmahacca»
Zasnavalnik Minskaj mužčynskaj himnazii paćviardžaje: z-za pravierak dzieci nie mohuć prystupić da vučoby, a nabrali ŭ škołu sioleta bolš za 1000 čałaviek. Zaniatki pavinny byli pačacca 5 vieraśnia, ale pakul i administracyja, i baćki znachodziacca ŭ padviešanym stanie.
— Praviaralščykaŭ vielmi šmat, znachodziać samyja roznyja parušeńni, — ździŭlajecca Alaksandr Vialička. — U nas pažarnaja instrukcyja nie ŭ tym farmacie razdrukavanaja: pavinna być A3, a nie A4 — nie ŭpeŭnieny, što heta pahražaje žyćciu dziaciej. Ci niama palički ŭ kładoŭcy. I takich drobnych zaŭvah šmat. Z bujnoha — tolki toje, što ŭ asnoŭnym budynku treba adramantavać fasad. Choć u normach ja nidzie nie bačyŭ patrabavańniaŭ da fasada.
Fota z sajta Minskaj mužčynskaj himnazii
Pa słovach zasnavalnika, himnazii prapanavali pieradać śpisy vučniaŭ i ich baćkoŭ, kab dziaciej možna było raźmierkavać pa dziaržškołach. Jon nie hatovy dzialicca hetymi danymi, ličyć, što heta niekarektna.
— A jak baćki reahujuć na situacyju?
— Stanovišča vielmi niervovaje. My budziem zmahacca, ciapier likvidujem usie parušeńni.
Novaja pryvatnaja škoła «Atmaśfiera» taksama nie zmahła pačać pracu z 1 vieraśnia. Zasnavalniki ŭziali ŭ arendu vialiki 5-paviarchovy budynak u Minsku i płanavali nabirać dziaciej ź pieršaha pa dziasiaty kłasy. Jak vyśvietlili, administracyja atrymała zaŭvahi ad MNS i Centra hihijeny i epidemijałohii. U škole zapeŭnivajuć, što ŭsie parušeńni likvidavany, iduć paŭtornyja pravierki, zaniatki mohuć pačacca ŭžo ŭ bližejšyja dni.
Pakul nie zmahli pryniać dziaciej i takija bujnyja pryvatnyja škoły, jak «Inavacyja» i «Horad Sonca», — paćvierdzili heta pa telefonie. A voś u Green Hill, naprykład, usio dobra, zaniatki iduć pa płanie.
— Ja tak razumieju, vy sa škoły, da jakoj byli pytańni ŭ praviaralščykaŭ? — cikavicca administratar. — Ale ŭ nas, na žal, miescaŭ niama, usio zapoŭniena.
«Takich žorstkich pravierak nie było nikoli»
Naohuł, heta narmalnaja praktyka dla sistemy adukacyi: u pačatku žniŭnia mižviedamasnyja kamisii abjazdžajuć škoły (pryvatnyja i dziaržaŭnyja) i aceńvajuć ich hatoŭnaść da navučalnaha hoda. Pa vynikach takoj pravierki vydajecca siertyfikat hatoŭnaści. U hetym hodzie niešta pajšło nie tak. Na sajcie Kamiteta pa adukacyi vyviešany śpis minskich pryvatnych škoł — pa danych na 31 žniŭnia, z dvuch dziasiatkaŭ tolki čatyry atrymali siertyfikaty hatoŭnaści da pačatku navučalnaha hoda.
— Navat kali siertyfikat nie byŭ padpisany, škołam raniej nie zabaraniali pracavać, — na ŭmovach ananimnaści raspaviadaje pradstaŭnik pryvatnaj škoły. — Heta zaŭsiody zastavałasia na sumleńni zasnavalnikaŭ i dyrektara škoły, jaki niasie adkaznaść za nieŭstanoŭlenyja tryvožnyja knopki, nieprymacavanyja dazatary dla myła i hetak dalej.
Sioleta płanavyja pravierki ŭ škołach stali ssoŭvać na kaniec žniŭnia, choć zvyčajna tak zvany «abjezd» zakančvajecca da 20-ha žniŭnia. I dadatkova ŭ pryvatnyja škoły prychodzili z manitorynhami z MNS i Centra hihijeny i epidemijałohii.
— Hetyja dziaržorhany majuć prava vydać papieru ab prypynieńni dziejnaści. Nakolki ja viedaju, mienavita bujnyja pryvatnyja škoły ŭ Minsku atrymali takija zahady. Nievialikim škołam taksama mahli nie padpisać siertyfikat hatoŭnaści, ale pradpisańni ab prypynieńni jany nie atrymali, tamu praciahvajuć pracavać.
Abstanoŭka zaraz vielmi napružanaja. Navat tyja, chto spačatku adkryta davaŭ intervju, prosiać nie zhadvać nazvy škoł, čakajuć stanoŭčych rašeńniaŭ ad orhanaŭ pravierki.
— My pačynali jašče ŭ dzievianostych, i takich žorstkich pravierak nie było nikoli, — pryznajecca dyrektar nievialikaj pryvatnaj škoły. — U pieršy abjezd usio prajšło dobra, a potym da nas viarnulisia. Siertyfikat ab hatoŭnaści škoły ŭ vyniku nie vydali. Nieaficyjna dali miesiac na likvidacyju zaŭvah. Prahučała i toje, što našu škołu mohuć zakryć, ale pakul my pracujem. Pahladzim, što budzie dalej.
Što adbyłosia? Adkul stolki ŭvahi da pryvatnych škoł?
Cikava, što pytańni ŭźnikli navat da tych škoł, jakija atrymali akredytacyju ad Departamienta kantrolu jakaści adukacyi. Dla hetaha treba adpaviadać patrabavańniam usio tych ža instancyj: MNS, centra hihijeny i epidemijałohii, MUS. Usio vyrazna prapisana: jakoj pavinna być šyrynia kalidoraŭ i kłasnych pakojaŭ, stupień aśvietlenaści, kolkaść tualetaŭ, niuansy navučalnaj prahramy i hetak dalej.
Z-za taho, što pracedura akredytacyi niaprostaja, raniej jaje prachodzili raz u piać hadoŭ tolki tyja pryvatnyja škoły, jakija płanavali vydavać atestaty paśla dziaviataha i adzinaccataha kłasaŭ. Pačynajučy z hetaha hoda ŭ Ministerstvie adukacyi ad škoł patrabujuć akredytacyi ŭžo ŭ pieršy hod paśla adkryćcia, nie čakajučy vypusku dziaciej.
«My pavinny naładzić atestacyju navučencaŭ na pradmiet adpaviednaści zasvojenaj adukacyjnaj prahramy i Dziaržstandartu, — u pačatku žniŭnia padkreśliŭ ministr adukacyi Andrej Ivaniec. — Budziem hetuju pracu ŭzmacniać, ale nie dla taho, kab kahości na čymści złavić, a kab razumieć uzrovień viedaŭ».
U tym ža intervju ministr vykazaŭ niezadavolenaść tym, što niekatoryja pryvatnyja škoły abo dziciačyja sady raźmiaščajucca ŭ kvaterach, katedžach i «navat abjektach handlu i pramysłovaści». Taksama jamu nie spadabałasia, što baćki navučajuć dziaciej anłajn, a na apošniuju čverć sprabujuć pieravieści ich u dziaržškołu dla atrymańnia atestata.
«Tamu baćkam, kab być upeŭnienymi ŭ svaich układańniach, varta pierakanacca ŭ najaŭnaści akredytacyi, vyvučyć ustanoŭčyja dakumienty, pahladzieć ŭmovy. Adznaču važnaść uklučeńnia ŭ hetyja pytańni miascovych vykanaŭčych i rasparadčych orhanaŭ. < … > Mienavita na miescach pavinny kantralavać vykanańnie patrabavańniaŭ, svoječasova fiksavać i reahavać na prablemnyja momanty», — zajaviŭ jon.
Na dniach Andrej Ivaniec znoŭ zakranuŭ temu pryvatnaj adukacyi i ździviŭsia tamu, što tolki 13 pryvatnych škoł majuć akredytacyju.
«A realna siarednich škoł u našaj krainie, jakija zarehistravanyja ŭ adzinym Dziaržrejestry jurydyčnych asob, niekalki sotniaŭ, ale jany nie pryjšli ŭ Departamient pa akredytacyju. Im nie patrebny hety siertyfikat? Z 1 vieraśnia jon im spatrebicca, tamu što jany nie buduć mieć prava vydavać dakumienty ab adukacyi, a my nie zmožam potym pieravieści heta dzicia ŭ dziaržaŭnuju ŭstanovu. Heta ŭ pieršuju čarhu važna razumieć baćkam, kali jany addajuć svajo dzicia vučycca», — skazaŭ ministr.
Akredytacyja — heta nie adzinaja pracedura, jakaja čakaje ŭsie pryvatnyja škoły. Zaraz na razhladzie parłamientaryjaŭ znachodzicca prajekt zakona «Ab licenzavańni». Atrymlivać licenzii, vierahodna, abaviažuć dziciačyja sady, škoły, himnazii i navat daškolnyja centry raźvićcia dziciaci.
«Praduhledžvajecca prypynieńnie abo navat spynieńnie licenzii, kali ŭstanova nie projdzie dziaržaŭnuju akredytacyju. Takim čynam, buduć ŭzajemaźviazanyja dźvie asnovatvornyja pracedury: licenzavańnie (daje prava na ažyćciaŭleńnie dziejnaści) i dziaržakredytacyja (dazvalaje vydaču vypusknikam dakumientaŭ ab adukacyi)», — rastłumačyli ŭ Ministerstvie.
Prajekt zakona deputaty razhledziać u druhim čytańni na vosieńskaj siesii.
Čytajcie taksama:
Jak Iryna Abielskaja akazałasia zasnavalnicaj pryvatnaj škoły ŭ Drazdach
