Fota: asabisty archiŭ
«Ułada pakazała, nakolki im abyjakavy los ludziej»
U krasaviku 2022 hoda Juryj Vaščančuk źjechaŭ ź Biełarusi ŭ Polšu.
39-hadovy mužčyna pracuje ŭ IT-kampanii, kiraŭnictva jakoj paśla pačatku vajny prapanavała supracoŭnikam rełakacyju. Mužčyna abraŭ Varšavu.
«Vialikija zakazčyki admovilisia praciahvać supracoŭnictva ź ludźmi, jakija znachodziacca va Ukrainie (u suviazi z tym, što tam mohuć być prablemy z suviaźziu i ŭ cełym niebiaśpiečna), u Rasii i Biełarusi, — raskazvaje Juryj. —
Mnohija kalehi pajechali ŭ Hruziju, Litvu i Polšču. Vyjšła, što ŭ nas byŭ vybar: siadzieć biez pracy da momantu, pakul kampanija nie skasuje z taboj damovu, ci pierajechać.
Ciapier sumuju pa rodnych, jakija zastalisia ŭ Biełarusi, miaścinach, dzie ja vyras, pa siabrach».
Jašče da 2020-ha Juryj čaściakom dumaŭ ab pierajeździe ŭ inšuju krainu. Navat udzielničaŭ u łatarei hryn-kart u ZŠA.
Letaś u mužčyny źjaviłasia dobraja praca z hodnym zarobkam i nieabchodnaść u pierajeździe, jak kaža sam Juryj, adpała.
«U inšaj krainie varta prykłaści namahańni, kab stać palityčna značnym. Treba pačynać usio z nula, a znajomych niama i razumieńnia, jak usio pracuje ŭ jeŭrapiejskich krainach, taksama. Heta ciažka.
Ubačyŭ, što palaki ŭ bolšaści svajoj razumiejuć, što biełarusy, narod — zakładniki abstavin. Viedajuć, što my pierajazdžajem u Polšču nie ad dobraha žyćcia.
U Varšavie ŭ mianie šmat znajomych. Mnohija ź ich źjechali ź Biełarusi z-za pieraśledu. Jany navat nie mohuć sabie dazvolić pabačycca z rodnymi. Heta vielmi surova, supieražyvaju im», — kaža jon.
Mužčyna źniaŭ svajo znakamitaje videa ŭ 2019-m na parłamienckich vybarach, heta byli libieralnyja časy, abyšłosia biez represij. Siłaviki-łukašysty abmiežavalisia razmovaj z baćkam Juryja.
«Cikaviła ich, chto dapamahaje mnie materyjalna. Baćka adkazaŭ, što jon i maci. Tyja spytali, što stanie, kali ŭ jaho bolš nie budzie mahčymaści dapamahać. Voś takaja była havorka.
Paśla 2020-ha ja zrazumieŭ, što byŭ naiŭnym chłopčykam, jaki vieryŭ u pravasuddzie, viaršenstva prava. Dumaŭ, što ŭłady niejak raspravicca sa mnoj nie zmohuć. Šok, jaki byŭ razam z uśviedamleńniem, što sa mnoj mahło b być paśla taho videa ŭ 2019-m, nastupiŭ paśla prezidenckich vybaraŭ. Ułada pakazała, nakolki im abyjakavy los ludziej», — kaža Juryj.
Jak skłaŭsia los dziaŭčyny, jakaja ŭkidała biuleteni na parłamienckich vybarach u 2019-m, Juryj nie viedaje.
«Moj znajomy, jaki ź joj vučyŭsia, kali ŭbačyŭ hetaje videa, skazaŭ, što tolki ź joj mahło takoje adbycca. Va ŭniviersitecie jana absalutna nie zadumvałasia, što robić. Biazładnaść pryvodzić da takich nastupstvaŭ», — kaža jon.
Tady Juryja pazbavili akredytacyi naziralnika pa patrabavańni Jarmošynaj.
Fota: asabisty archiŭ
Dziaŭčyna, jakaja tady sprabavała ŭkinuć biuleteni, miarkujučy z sacsietak, ciapier padpracoŭvaje raspaŭsiudnikam kaśmietyki ŭ «Fabierlik».
«Niaŭžo nielha navučycca ŭ maładoha pakaleńnia, jak treba vyprošvać sabie svabodu?»
U 2020-m Juryj iznoŭ staŭ niezaležnym naziralnikam na prezidenckich vybarach u Breście.
«U bok nas byli vykazvańni ab tym, što «dziaržava dała nam adukacyju, a my niečym niezadavolenyja». Ja tady adkazaŭ, što heta ŭsio za našy hrošy, za padatki. Darečy, zrazumieŭ, što jany ŭ nas vysokija, kali pryjechaŭ u Polšču. Tut hetaja sistema hnutkaja, jość ilhoty. U siłu peŭnych zakanadaŭčych normaŭ možna navat na niejkim vysokim padatku vyjhrać», — raskazvaje Juryj.
Mužčyna tłumačyć, što na parušeńni z boku kamisii ŭ dačynieńni da niezaležnych naziralnikaŭ (naprykład, niadopusk na vybarčy učastak) jon reahavaŭ užo spakojna.
«Najeŭsia hetych emocyj, — kaža jon. —
Pa adnoj žančynie tolki z usioj kamisii było bačna, što jana trapiła na takoje mierapryjemstva pieršy raz. Pa reakcyi zrazumieła stała, što jaje nie zadavalniaje toje, što adbyvajecca.
Paśla padliku hałasoŭ ja aznajomiŭsia z pratakołam, vyjšaŭ da ludziej, kab pra heta raskazać. Pamiataju, jaki byŭ huł niezadavolenaści. I tady źjaviłasia pačućcio, što čas pryjšoŭ niespakojny».
U toj dzień Juryj jašče nie moh ujavić, što ludzi pračnucca i zachočuć, kab ich pačuli. Jamu padavałasia, što Łukašenka sydzie sam.
«Zaraz jamu niama kamu pakidać uładu, nikomu nie daviaraje. Luby, chto pryjdzie na jaho miesca, stanie raspraŭlacca ź im samim ža. Ciapier zrazumieła, navošta treba trymacca sinimi palcami za kresła», — razvažaje jon.
Kali Juryj hałasavaŭ na refierendumie ab pryniaćci źmien u Kanstytucyi, na vybarčym učastku ŭbačyŭ Taćcianu Mosinu. U 2019-m jana była staršynioj kamisii, dzie adbyŭsia ŭkid biuleteniaŭ.
Na refierendumie Mosina, dyrektarka pačatkovaj škoły №1 Bresta, znoŭ była ŭ kamisii.
«Mianie stała ŭnutry treści, była złość, — uspaminaje jon. — Dla takich ludziej, jak jana, za hetyja dva hady ničoha nie źmianiłasia. Jany prosta stali bolš uzłavanymi na biełarusaŭ, jakija chacieli sumlennych vybaraŭ.
Kali b takija ludzi spačuvali ci mieli vysokamaralnyja pryncypy, nie pajšli b falsifikavać.
Hvałt, jaki adbyvajecca, u tym liku na plačach hetych maŭklivych ludziej.
Jany mahli skazać, što zachvareli ci źjaždžajuć kudy-niebudź. Sto pryčyn možna było prydumać, kab u hetym nie ŭdzielničać. Niaŭžo nielha navučycca ŭ maładoha pakaleńnia, jak treba vyprošvać sabie svabodu?»
Fota: asabisty archiŭ
«Čeračeń jak čałaviek mnie ciapier niecikavy»
Na prezidenckich vybarach Juryj prahałasavaŭ za Śviatłanu Cichanoŭskuju. «Razumieŭ, što čałaviek, u jakoha muž u turmie, budzie bolš matyvavany niešta rabić dla svajoj krainy, — tłumačyć svoj vybar mužčyna. —
Dumaju, što hałasavać za jaje było najlepšym varyjantam. Vidać, što ŭłady jana nie choča. I mienavita ŭ takich ludziej jana musić być. Tych, chto moža jaje lohka addać.
Liču, što Śviatłana była b dobrym prezidentam, tamu što dziaržava — heta jak vialikaja siamja: treba čuć mnohich, brać adkaznaść na siabie, kali heta nieabchodna».
Uraziła Juryja, jak Śviatłana Cichanoŭskaja davała intervju na anhlijskaj movie. Jon kaža, što nikoli nie moh ujavić, što prezident Biełarusi zmoža tak spakojna i piśmienna razmaŭlać na zamiežnaj movie.
«Dla mianie hetyja pakazčyki važnyja. Jana žančyna, u nas u Biełarusi pavinna być sacyjalnaje raŭnapraŭje», — ličyć jon.
Raniej Juryj byŭ prychilnikam Siarhieja Čeračnia i Valeryja Capkały. Ci zastajecca jon im ciapier?
«Čeračań jak čałaviek mnie ciapier niecikavy. Tady padpisaŭsia ŭ tym liku za jaho, kab dać mahčymaść być alternatyŭnym kandydatam.
Kali Capkała byŭ kandydatam, jon sprabavaŭ abudzić ludziej. Heta ŭsio dobra, ale ciapier jon źnik z palityčnaha pola. Kali čałaviek nie prykładaje ŭ hetaj śfiery namahańniaŭ, na jaho nielha kryŭdzicca, heta vybar», — kaža Juryj.
«Ja nie škaduju, što pakidaŭ za ich podpisy. Viktar Babaryka, kali b staŭ prezidentam, zmoh by supakoić takich ludziej, jak, naprykład, maja maci, dla kaho pieramieny — pažar. Jon by zmoh miakka pačać mianiać hety padychod. Kožny z alternatyŭnych kandydataŭ mieŭ patencyjał źmianić krainu da lepšaha», — miarkuje jon.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Čytajcie taksama:
Naziralnik, jaki źniaŭ na videa ŭkid biuleteniaŭ u Breście, raskazaŭ usie padrabiaznaści historyi
«Miascovyja nie mohuć sabie dazvolić žyć tak, jak pryjezdžyja». Biełaruska pierajechała ŭ Partuhałiju i raskazvaje, jak tam žyviecca
Paru minčukoŭ, jakija nibyta pieradavali danyja siłavikoŭ u ČKB, adpravili na «sutki»
