Ben Chodžes. Fota: AP Photo/Mindaugas Kulbis
— Spadar Chodžes, vajna pamiž Rasijaj i Ukrainaj idzie ŭžo 10 miesiacaŭ. Ci nie para NATA vyznačycca sa svaimi metami ŭ hetym kanflikcie?
— Heta vielmi dobraje pytańnie. My havaryli pra toje, jak važna harantavać, što Ukraina nie prajhraje, a Rasija nie atrymaje pieramohu. Ale, jak mnie zdajecca, ź niadaŭniaha času my pierastali havaryć pra našyja kankretnyja stratehičnyja mety. A imi pavinnyja być poŭnaje adnaŭleńnie suvierenitetu Ukrainy na ŭsioj jaje terytoryi, uklučajučy Krym, i viartańnie na radzimu departavanych ukraincaŭ, u pieršuju čarhu tysiač ukrainskich dziaciej, hvałtoŭna vyviezienych u Rasiju. Takoha rodu rečy treba havaryć vyrazna.
«Jość analityka, jakaja razhladaje mahčymaść raskołu RF»
— Ci možna vykazać zdahadku, što mety NATA ŭ kančatkovym rachunku razyducca z metami Ukrainy? My ž čuli, jak kancler FRH Ołaf Šolc kazaŭ, što Jeŭropa moža viarnucca da davajennaha mirnaha paradku z Rasijaj i vyrašyć usie pytańni ahulnaj biaśpieki.
— Ciažka ŭjavić, što najbližejšym časam my zmožam viarnucca da zvykłaha viadzieńnia spraŭ z Rasijaj, i ŭžo, viadoma, nie ź ciapierašnim kiraŭnictvam krainy i z bolšaściu dobra viadomych asob z Kramla.
My nie viedajem, što adbudziecca paśla parazy Rasii. Jość šmat zasnavanaj na infarmacyi analityki, jakaja razhladaje mahčymaść raskołu RF abo źmieny ŭłady ŭ joj. Ja nie źjaŭlajusia prychilnikam ni adnaho z hetych scenaryjaŭ. Ale liču, što nam treba ŭličvać usie mahčymaści i ŭsie mahčymyja nastupstvy.
Rasijskaja dziaržava budzie isnavać zaŭsiody. I nam treba budzie supracoŭničać ź joj pa ŭsich važnych pytańniach. Ale pry hetym treba budzie rabić upor na abaronu zasnavanaha na mižnarodnym pravie paradku, jaki praduhledžvaje pavahu da miežaŭ, mižnarodnaha prava, pravoŭ čałavieka.
Akramia taho, nieabchodna budzie sfakusavacca na ekanamičnym adnaŭleńni Ukrainy. Bo treba, kab u svaju krainu viarnulisia miljony biežancaŭ. Taksama nam treba budzie dapamahčy Ukrainie adnavić vytvorčaść i ekspart zbožža, u jakim majuć patrebu miljony ludziej u Afrycy i Azii.
«Rasii pryjdziecca nieści častku vydatkaŭ pa adnaŭleńni Ukrainy»
— Adnak siabroŭskich palapvańniaŭ pa śpinie i pociskaŭ ruki nie budzie? Bo varta zaniacca pytańniem vajennych złačynstvaŭ i vypłaty reparacyj? Ci pra ŭsio heta zabuduć?
— Zusim nie. Niekalki tydniaŭ tamu ja naviedaŭ Mižnarodny kryminalny sud i ŭpeŭnieny, što prosta ciapier jaho supracoŭniki robiać vielizarnuju i ciažkuju pracu, rychtujučy ŭ dačynieńni da kiraŭnictva ŭ Kramli spravy pa vajennych złačynstvach, asabliva ŭ suviazi z departacyjaj ukrainskich dziaciej, hienacydam i štodzionnymi napadami na enierhasistemu i hramadzianskija abjekty va Ukrainie.
Što tyčycca pytańnia ab reparacyjach, to, viadoma, Rasija pavinna budzie nieści peŭnuju adkaznaść u płanie vydatkaŭ na adnaŭleńnie Ukrainy. Ale ja zaŭsiody ličyŭ hetuju temu prablemnaj, tamu što, jak my bačym na prykładzie Pieršaj i Druhoj suśvietnych vojnaŭ, a taksama inšych vojnaŭ, u vypłatach reparacyj jość i niehatyŭny bok. Jaskravym prykładam tamu źjaŭlajecca ciapierašniaje patrabavańnie Polščy da jaje partniora pa ES i NATA Hiermanii ab vypłacie 1,3 tryljonaŭ jeŭra.
Čamu vajna va Ukrainie navučyła Zachad
— Jak doŭha Zachad zmoža akazvać padtrymku Ukrainie na ciapierašnim uzroŭni? U adnoj z ahučanych letam spravazdač havaryłasia, što padčas adnaho ź intensiŭnych bajoŭ u Danbasie Rasija rasstralała za dzień bolš bojeprypasaŭ, čym uvieś arsienał brytanskich Uzbrojenych siłaŭ.
— Tak, my daviedalisia mnohaje pra toje, što patrabujecca dla viadzieńnia ŭstojlivaha naziemnaha boju, abo nam nahadali pra heta. Vytraty bojeprypasaŭ, kolkaść achviar, straty techniki i samalotaŭ. I tamu ŭsim nam davodzicca pierabudoŭvać svaju abaronnuju pramysłovaść i šukać sposaby supraćstajać tamu, što zadziejničała Rasija.
My nie abaviazkova pavinny supraćstajać joj masaj. Nasamreč dakładnaść moža pieramahčy masu, kali ŭ vas dastatkova vysokadakładnaj zbroi. Dumaju, my budziem prytrymlivacca hetaha pryncypu.
Jak vy, viadoma, viedajecie, zusim niadaŭna ź Pientahona pastupili paviedamleńni, što Bieły dom źbirajecca ŭchvalić pastaŭku sistem supraćpavietranaj abarony Patriot Ukrainie. Adpaviedny dakumient jašče nie padpisany prezidentam, pra heta paviedamlaje Pientahon. Havorka idzie pra harantyi stabilnaści i biaśpieki ŭ Jeŭropie, jakija važnyja dla dabrabytu Amieryki, tamu što naš dabrabyt zaležyć ad dabrabytu Jeŭropy.
I, narešcie, havorka idzie pra strymlivańnie Kitaja. Bo kitajcy nazirajuć ciapier za chodam kanfliktu, kab zrazumieć, ci zmožam my trymacca razam i dapamahčy Ukrainie pieramahčy Rasiju.
Ci mahčymaja vajna Rasii suprać NATA?
— Za apošnija dziesiać miesiacaŭ Rasija nazyvała hetuju vajnu pa-roznamu. Ale pry hetym časta — vajnoj pamiž Rasijaj i Zachadam. Jak vy dumajecie, rana ci pozna vajna pamiž Rasijaj i Zachadam moža akazacca niepaźbiežnaj?
— Nie. Nasamreč mnie zdajecca, što Ukraina dasiahnuła niezvarotnaha impulsu ruchu. U Rasii niama mahčymaści paviarnuć usio nazad. Navat prezident Zialenski skazaŭ: mnie nie patrebnyja vojski, mnie patrebnyja bojeprypasy, vajskovaja technika i hetak dalej.
Tak što, dumaju, pakul Zachad zastajecca adzinym i pastaŭlaje Ukrainie ŭsio, što abiacaŭ, i zachoŭvaje ŭ sile sankcyi, hetamu kanfliktu zusim nie abaviazkova pierarastać u niepasrednaje supraćstajańnie pamiž Rasijaj i NATA.
Kramlu treba niejak apraŭdać toje, što adbyvajecca ŭ vačach ułasnaha nasielnictva, i dla hetaha vykarystoŭvajecca naratyŭ, što heta vajna Rasii suprać NATA.
«Ukraina viernie Krym. Ale płanavać parad pieramohi pakul rana»
— Na jakim etapie budzie hetaja vajna praz 12 miesiacaŭ? Ja maju na ŭvazie nie toje, čaho b vam chaciełasia, a kirunak, u jakim raźvivajecca kanflikt.
— Pavodle maich acenak, Ukraina vyzvalić Krym da kanca leta, da žniŭnia 2023 hoda. Nie viedaju, jakaja častka Danbasa zastaniecca da taho času akupavanaj. Dumaju, što bolšaść ludziej, jakija žyvuć na hetych tak zvanych sieparatysckich terytoryjach, nasamreč addali b pieravahu być častkaj Ukrainy, a nie Rasii.
Ale klučavoj terytoryjaj źjaŭlajecca Krym. Ukraina nie budzie ŭ biaśpiecy, pakul Rasija akupuje choć by častku Kryma.
Miž tym płanavać parad pieramohi pakul rana. Napeŭna, u budučyja miesiacy budzie jašče šmat ciažkich bajoŭ. Rasijanie praciahnuć atakavać cyvilnyja celi ŭ nadziei pradoŭžyć hety kanflikt i prymusić nas stracić volu. Ale ja nie dumaju, što heta adbudziecca.
Jość jašče i pytańnie łahistyki. A rasijskaja sistema łahistyki vielmi dalikatnaja, i jana znachodzicca pad vielizarnym ciskam.
Ukrainski Hienštab robić vydatnuju pracu, nanosiačy ŭdary pa asnoŭnych šlachach zabieśpiačeńnia. U Krym viaduć tolki dźvie darohi. Adna — praz Kierčanski most, jaki ŭžo surjozna paškodžany. A druhaja — tak zvany suchaputny most, jaki prachodzić praz Maryupal i Mielitopal i pa jakim ukraincy niadaŭna taksama nanieśli ŭdar.
Dumaju, Krym usio bolš padobny da pastki dla rasijskich vojskaŭ.
