Ilustracyjnaje fota Dmitry Lovetsky / AP
Pieršyja miesiacy ŭvarvańnia Rasii va Ukrainu letaś pryviali da rostu cen na naftu i pryrodny haz, što pryniesła Maskvie vysokija dachody. Heta dazvoliła ŭtrymać ekanamičnuju raŭnavahu, niahledziačy na sankcyi Zachadu. Ale tyja dni skončylisia.
Vajna idzie ŭžo druhi hod, a zachodnija sankcyi dziejničajuć usio macniej, dziaržaŭnyja dachody Rasii skaračajucca, a jaje ekanomika zrušyła na trajektoryju nižejšaha rostu — i heta, napeŭna, nadoŭha, piša The Wall Street Journal.
Najbujniejšyja ekspartnyja tavary krainy — haz i nafta — stracili raniejšyja rynki zbytu. Dziaržaŭnyja finansy prasieli. Rubiel upaŭ bolš jak na 20% ź listapada ŭ adnosinach da dalara. Rabočaja siła skaraciłasia, bo adny maładyja ludzi mabilizavanyja na front, inšyja biahuć z krainy z-za strachu być pryzvanymi. Niavyznačanaść strymlivaje inviestycyi.
Niaŭdałaja staŭka na šantaž enierhanośbitami
Jak adznačajuć žurnalisty, tumannyja pierśpiektyvy rasijskaj ekanomiki źviazanyja z niaŭdałaj staŭkaj Pucina na toje, što jon moža vykarystoŭvać rasijskija enierhanośbity, kab abmiežavać padtrymku Ukrainy z boku Zachodniaj Jeŭropy.
Jeŭrapiejskija ŭrady zamiest taho, kab źmienšyć svaju padtrymku Kijeva, chutka zanialisia pošukam novych krynic pryrodnaha hazu i nafty. Bolšaść patokaŭ rasijskaha hazu ŭ Jeŭropu spyniłasia, i paśla pieršapačatkovaha skačka suśvietnyja ceny na haz rezka ŭpali. Ciapier Maskva zajaŭlaje, što skarocić zdabyču nafty na 5% da červienia ŭ paraŭnańni z papiarednim uzroŭniem. Jana pradaje svaju naftu sa źnižkaj da suśvietnych cen.
U vyniku dachody ŭrada ad enierharesursaŭ za pieršyja dva miesiacy sioleta skaracilisia amal napałovu ŭ paraŭnańni ź minułym hodam, a deficyt biudžetu pavialičyŭsia i dasiahnuŭ 34 miljardaŭ dalaraŭ za hetyja pieršyja dva miesiacy, što ekvivalentna bolš za 1,5% ad ahulnaha abjomu vytvorčaści krainy. Heta zmušaje Maskvu pahłyblacca ŭ svoj Fond nacyjanalnaha dabrabytu — adzin z hałoŭnych antykryzisnych bufieraŭ.
Rasija znajšła sposaby pradavać svaju naftu Kitaju i Indyi. Akramia hetaha, Kitaj pastaŭlaje Rasii mnohija detali, jakija raniej jana atrymlivała z Zachadu. Takim čynam, Maskva stanovicca ŭsio bolš zaležnaj ad Kitaja i ryzykuje stać ekanamičnaj kałonijaj svajho paŭdniovaha susieda.
Deficyt pracoŭnych ruk
Pa danych maskoŭskaha Instytuta ekanamičnaj palityki Hajdara, u pramysłovaści krainy nazirajecca najmacniejšy deficyt pracoŭnaj siły z momantu pačatku ŭliku ŭ 1993 hodzie. Uciečka mazhoŭ paśla ŭvarvańnia i vajennaj mabilizacyi 300 tysiač čałaviek minułaj vosieńniu pryviali da taho, što kala pałovy pradpryjemstvaŭ sutyknułasia ź niedachopam pracoŭnych ruk. Vysokim popytam karystajucca ślesary, zvarščyki i miechanizatary.
Padčas niadaŭniaha naviedvańnia avijacyjnaha zavoda Pucin skazaŭ, što niedachop pracoŭnaj siły zaminaje vytvorčaści ŭzbrajeńniaŭ. Pa jaho słovach, urad padrychtavaŭ śpis pryjarytetnych prafiesij dla adterminoŭki ad słužby.
Miž inšym, značny rost pramysłovaj vytvorčaści ŭ Rasii ciapier adbyvajecca za košt zavodaŭ, jakija vypuskajuć rakiety, artyleryjskija snarady i vajskovaje adzieńnie. Pa słovach Pucina, niekatoryja zavody pracujuć u niekalki źmien, kab spravicca z popytam. Adnak pry hetym vytvorčaść aŭtamabilaŭ upała prykładna na 45% u paraŭnańni ź minułym hodam.
«Heta nie sapraŭdny praduktyŭny rost, bo heta nie raźvivaje ekanomiku», — miarkuje Alaksandra Prakapienka, byłaja supracoŭnica Centralnaha banka Rasii, jakaja źjechała z krainy nieŭzabavie paśla ŭvarvańnia.
Sproby impartazamiaščeńnia
Kampanii prystasoŭvajucca da zachodnich zabaron na impart. U toj čas jak Maskva pavialičyła impart technałohij, jakija majuć vyrašalnaje značeńnie dla jaje vajny va Ukrainie, ź inšych krain (u tym liku paŭpravadniki i mikraschiemy z Kitaja), u mnohich hramadzianskich siektarach detali ciažka zamianić.
Centralny bank zajaviŭ, što ryzyka ŭ siektary avijapieravozak raście, bo niedachop novych samalotaŭ i zapčastak moža pryvieści da prablem z techničnym absłuhoŭvańniem. IT i finansavyja kampanii zmahajucca z-za adsutnaści dostupu da zachodnich technałohij, naprykład, prahramnaha zabieśpiačeńnia, sistemy kiravańnia bazami danych, analityčnych instrumientaŭ i abstalavańnia.
Što adbyvajecca z pryvatnymi kampanijami
Kampanii, jakija ciapier vyžyvajuć, bolš nie aryjentavanyja na technałahičnyja inavacyi. A ŭsia rasijskaja ekanomika robicca nadzvyčaj zaležnaj ad dziaržavy.
Mižnarodny valutny fond miarkuje, što da 2027 hoda abjom rasijskaj vytvorčaści budzie prykładna na 7% nižejšy, čym mierkavałasia ŭ davajennych prahnozach. «Strata čałaviečaha kapitału, izalacyja ad suśvietnych finansavych rynkaŭ i abmiežavany dostup da pieradavych technałohij buduć pieraškadžać raźvićciu rasijskaj ekanomiki», — zajavili ŭ MVF.
Havorka nie pra kryzis niekalkich hadoŭ, a pra toje, što rasijskaja ekanomika, miarkujučy pa ŭsim, pojdzie pa zusim inšaj trajektoryi.
Čytajcie jašče:
«My nie možam vypuścić svoj ajfon». Što ź impartazamiaščeńniem?
Čamu Jeŭropa nie zamierzła biez rasijskaha hazu. I ci doŭha jana jašče pratrymajecca?
