Čmiel na ćviecie čarešni. Fota: Naša Niva
Čmiali puzatyja, pryhožyja i biassprečna čaroŭnyja. Hetyja insiekty mohuć pieranosić hruzy, jakija składajuć da 80% masy ich cieła, i novyja daśledavańni pakazvajuć, što rabić heta niaprosta.
Zhodna z daśledavańniem, apublikavanym u časopisie Biology Letters, čym ciažejšy pyłok, jaki ciahnie čmiel, tym vyšejšaja tempieratura jahonaha cieła. Jak i ŭ bolšaści inšych žyvioł, isnuje maksimalny pakazčyk, nakolki haračym moža być cieła žyvoj istoty. Razam sa źmianieńniem klimatu perahreŭ u časie pieranosu pyłku moža stać vializnaj pahrozaj dla hetych važnych sielskahaspadarčych apylalnikaŭ.
Hudučy, čmiali źbirajuć kvietkavy pyłok u śpiecyjalnyja pyłkovyja košyki na zadnich nahach. Asnoŭnaja častka pyłku (aproč taho, što siłkuje samoha pracaŭnika) idzie na zabieśpiačeńnie ličynak, kab nastupnaje pakaleńnie mahło vyraści mocnym. Pyłok — važny kampanient zbałansavanaha racyjonu pčoł, i čmiali taksama pavinny zdabyvajuć jaho, kab atrymać usie nieabchodnyja pažyŭnyja rečyvy.
Tym nie mienš, jak pakazała novaje daśledavańnie, napaŭnieńnie hetych pyłkovych košykaŭ i palot z hruzam patrabuje enierhii i pryvodzić da vyłučeńnia ciapła, mahčyma, navat bolšaha, čym pry zdabyčy niektaru. U pryvatnaści, navukoŭcy vyjavili, što dla pieranosu kožnaha milihrama pyłku zvyčajnyja čmiali (Bombus impatiens) nahravajucca prykładna na 0,07 °S. A ŭ siarednim našeńnie pyłku pryviało da padvyšeńnia tempieratury cieła na 2°C u 91 paddoślednaha, što braŭ udzieł u daśledavańni.
Daśledčyki taksama vyznačyli ciepłavy maksimum dla B. impatiens. Padčas łabaratornych testaŭ jany vyznačyli, što čmiali, chutčej za ŭsio, pierahravajucca pamiž 41,3 i 48,4 °C. Zakłapočanaść navukoŭcaŭ vyklikaje toje, što nasiakomyja pracavali z tempieraturaj cieła, davoli blizkaj da hetaha parohavaha dyjapazonu. Inšymi słovami, hetyja dva hradusy lohka mohuć stać vyrašalnymi pamiž kamfortam i pierahrevam.
Ludzi časta dumajuć pra pčoł jak pra chaładnakroŭnych žyvioł, tempieratura jakich zaležyć vyklučna ad navakolnaha asiarodździa, kažuć aŭtary daśledavańnia ŭ kamientary dla Gizmodo. Ale nasamreč viadoma, što nasiakomyja kantralujuć tempieraturu svajho cieła roznymi sposabami. Naprykład, pčoły mohuć adpačyvać u cieni abo vyploŭvać niektar, kab astyć šlacham vypareńnia. Taksama tempieratura cieła pčoł — heta pradukt pavodzin i mnohich inšych pieramiennych.
Kab kampiensavać padvyšeńnie tempieratury i ciažar pyłku, nasiakomyja, chutčej za ŭsio, buduć prystasoŭvacca da zanadta haračaha nadvorja. Ale jak dakładna jany buduć adaptavacca da padvyšeńnia tempieratury, pakul niezrazumieła.
Mahčyma, jany buduć pieranosić mienš pyłku abo pracavać pavolniej, a mahčyma, pa miery paciapleńnia klimatu nasiakomyja buduć tracić bolš času na vybar kvietak u cieni i paźbiahać dastupnaj ježy na soncy. A mažliva, kali stanie zanadta horača, čmiali prosta zachočuć zastacca ŭ vulei. Takija zruchi, napeŭna, nie naniasuć imhniennaj i vidavočnaj škody ludziam, adnak urešcie hetyja tearetyčnyja źmieny abaviazkova paŭpłyvajuć na vulej. A mienš pyłku — heta mienš ježy dla ličynak i patencyjna mienš nasiakomych u nastupnym hodzie.
Papulacyi i areały čmialoŭ užo i tak skaračajucca. Heta vialikaja prablema nie tolki dla nasiakomych, ale vidavočna i dla budučyni raślin, jakija jany apylajuć, i dla sielskaj haspadarki ŭ cełym. Babuliny pamidory, ahurki i kabački, jakija źjaŭlajucca pramym vynikam pracy čmialoŭ z pčołami, užo nie buduć takimi, jak raniej.
za heta