Ilustracyjny zdymak. Fota: «Naša Niva»
«U škole ŭ maich dziaciej na praciahu vučebnaha hoda źbirali dabravolnyja ŭznosy na ramont u kłasie. Suma była nierehłamientavanaja, kožnaja siamja mahła dać stolki, kolki ličyć patrebnym, — raspaviała Anhielina. —
Ja pryncypova nikoli nie daju hrošaj na takija mety, bo liču, što taho, što ja płaču padatki, pavinna być dastatkova dla taho, kab škołu svoječasova ramantavali. Kali ŭsiudy kažuć pra toje, jakaja ŭ nas biaspłatnaja adukacyja, to nie treba viešać na baćkoŭ ramonty.
I kali da 2020 hoda ja jašče mahła dumać ab tym, zdavać ci nie, to siońnia maja pazicyja adnaznačnaja — i ŭ škole jaje viedajuć. Ni na jakija ŭmoŭnyja štory ci infarmacyjnyja stendy ja nikoli nie zdaju. Maje siabroŭki, u jakich dzieci vučacca ŭ inšych škołach, zdajuć, bo bajacca, što nastaŭniki mohuć niejak adpomścić dzieciam. Ščyra kažučy, nie viedaju, nakolki taki strach abhruntavany. Ja nikoli nie sutykałasia ź niehatyŭnaj reakcyjaj z boku kłasnych kiraŭnikoŭ z-za taho, što nijak nie ŭdzielničaju ŭ ramoncie kłasa. Dziaciej z-za hetaha taksama nichto nie kryŭdziŭ».
U niekatorych škołach baćkoŭ nie prasili zdać hrošy, ale da ich źviartalisia z prośbaj dapamahčy z ramontam fizična.
«U hetym hodzie ŭ škole majoj dački hrošy na ramont kłasa nie źbirali (u minułych — źbirali), ale kłasnaja kiraŭnica paprasiła pryjści i pafarbavać toje-siejo, — skazaŭ Andrej. — Nie mahu skazać, što ŭ mianie vielmi šmat volnaha času, bo doma jość jašče i maleńkaje dzicia. Ale my pahavaryli z žonkaj i vyrašyli, što ja dapamahu. Bo, ščyra kažučy, nastaŭnica ŭ nas dobraja, a kali ramontu nie budzie, to ŭ jaje mohuć być prablemy.
U minułym hodzie ja taksama chadziŭ kleić špalery. I tady na pieršym baćkoŭskim schodzie ŭ vieraśni kłasnaja kiraŭnica stała začytvać śpis, chto z baćkoŭ kolki razoŭ pryjšoŭ i što zrabiŭ. A potym uručyła niejkija dypłomy. Heta było vielmi niepryjemna, i my paprasili bolš tak nie rabić.
Ja dapamahaju, bo maju mahčymaść, u astatnich jaje moža nie być — i heta całkam narmalna».
Ale byvali i zusim niepryhožyja historyi.
«Spačatku my byli hatovyja sabrać hrošy na ramont kłasa. Nie skažu, što ja prychilnik takoha padychodu, ale ž, kali astatnija baćki zhodnyja, ja nie pajdu na pryncyp. Ale naša nastaŭnica pačała pavodzić sabie, miakka kažučy, dziŭna. Jana pačała kazać, što treba całkam mianiać padłohu — i kłaści łaminat. Ja byŭ u šoku: heta ž jakoj jakaści treba brać łaminat, kab dzieci jaho za hod nie sapsavali? — aburajecca Anatol. — Ja bačyŭ, jak jany biehajuć na pierapynkach i jak party litaralna lotajuć pa kłasie. Kłasnaja pahadziłasia i skazała, što tady lepš parkiet pakłaści.
Ščyra kažučy, ja nie dumaju, što administracyja škoły viedała pra takija prapanovy, bo mnie zdajecca, dyrektarka ŭ nas całkam adekvatnaja. Zdajecca, heta była asabistaja inicyjatyva kłasnaj kiraŭnicy. Jak vynik — my ŭsie pierasvarylisia i nie stali ni na što źbirać hrošy».
«My źbirali hrošy na ramont na praciahu navučalnaha hoda nievialikimi sumami, kab heta było nie vielmi adčuvalna dla biudžetu siamji, — uspaminaje Ksienija. —
U vyniku baćki zrabili ramont całkam svaimi siłami, ale dyrektarka zastałasia vielmi niezadavolenaja. Jana aburyłasia tym, što my pakleili biełaruskija špalery, a nie niamieckija. Kazała, što nam pavinna być soramna za toje, što my ekanomim na svaich ža dzieciach.
U jakaści pakarańnia jana patrabavała, kab my adramantavali jašče niejkaje pamiaškańnie ŭ škole. I niechta z baćkoŭ užo pačaŭ prapanoŭvać sabrać hrošy. Ale, dziakuj bohu, u nas jość niekalki pryncypovych baćkoŭ, jakija mohuć skazać kateharyčnaje «nie». My abjadalisia i skazali, što nie bačym ničoha kiepskaha ŭ tym, kab padtrymać ajčynnaha vytvorcu».
chto? činovniki, idieołohi i mianty? vied́ na ich žie sodieržanije po suti s bolšieho i idut nałohi