Mytnaja pastka 30

Takim čynam, zastajecca try-čatyry dni da «Sudnaha dnia», kali my narešcie daviedajemsia, u jakoj ekanamičnaj prastory (i mytnym sajuzie) my žyviem. Pierakazvać pierypietyi naftavych i inšych vojnaŭ tut nie darečy. Ale čałaviek «nie ŭ temie», peŭna, tak i nie moža adkazać sabie — dyk z-za čaho ž usia šura-bura?

Biełaruskija analityki źviarnuli mała ŭvahi (chacia, a na što jany ŭvohule apošnim časam źviartajuć uvahu?) na padaploku mytnaha sajuza Rasii, Biełarusi i Kazachstanu. Navošta jon spatrebiŭsia Rasii, kali, zdavałasia b, užo byŭ mytny sajuz ź Biełaruśsiu, a handlu z Kazachstanam ničoha nie zaminała?

Tut usio prosta. Mytnaja palityka ŭ ramkach sajuza, viadoma ž, nikoli nie płanavałasia pravodzicca na raŭnapraŭnaj trochbakovaj asnovie. Styl pavodzinaŭ Rasii va ŭsich postsavieckich stvareńniach — «u silnoho vsiehda bieśsilnyj vinovat».

Dyk voś,

u ramkach dvuchbakovych adnosinaŭ Biełarusi niejak možna było adpiracca, to ŭžo kali try baki — tam stvarajecca bolšaść.

Viadoma ž, Rasii z Kazachstanam, u jakich praktyčna adnatypnyja ekanomiki i padobnyja intaresy ŭ płanie mytnaha režymu.

To bok, metaj «chaŭrusu troch» było vyklučna padparadkavańnie i ŭdušeńnie biełaruskaj ekanomiki rasijskim bokam, a sam

sajuz i płanavaŭsia, i ažyćciaŭlajecca jak instrumient ekanamičnaha i palityčnaha šantažu Biełarusi (i tut pytańni ŭłasnaści, kantrolu nad infrastrukturaj i ŭsio astatniaje).

Usio, ničoha bolš u hetym chaŭrusie niama. Bolš, darečy, ničoha i nie treba.

Ale ž jość niejkija zakony, normy, damovy, mižnarodnyja praviły. Nu voś, skažam, kab zaklučyć novy šlub, treba razarvać isnujučy. A tut vychodzić, što

«šlub» ź Biełaruśsiu Rasija razarvała ŭ adnabakovym paradku, zajaviŭšy pra toje, što z 5 lipienia dziejničaje tolki sajuz, padpisany ŭ trochbakovym paradku. A jak ža mytny chaŭrus Biełarusi i Rasii, jaki isnuje z 1995 hoda? Jaho chtości denansavaŭ? Choć niejkuju praceduru razvodu prajšli?

Dy dzie tam. vychodzić takaja situacyja. U siamji z dvuch partnioraŭ adzin partnior pryvodzić kachanku i zajaŭlaje druhomu — abo mienaž a trua, abo preč z chaty! Voś mienavita ŭ takoj situacyi pravavoha biasčynstva apynułasia siońnia Biełaruś.

Darečy, jašče adna damova, pra jakuju zaraz nichto nie ŭzhadvaje — damova pra sajuznuju dziaržavu. Kaniešnie, vočy b maje hetuju dziaržavu nie bačyli, ale ź jaje, pierad tym, jak zaklučyć mytny chaŭrus ŭ trochbakovym farmacie, Rasija taksama musiła vyjści, pryčym refierendumam, jak zakładziena ŭ damovie.

I voś čamu.

U miežach damovy pra sajuznuju dziaržavu, «sozdanije jedinoho ekonomičieskoho prostranstva i pravovych osnov obŝieho rynka, obieśpiečivajuŝieho svobodnoje pieriemieŝienije tovarov, usłuh, kapitałov, rabočiej siły v priediełach tierritorij hosudarstv-učastnikov, ravnyje usłovija i harantii dla diejatielnosti choziajstvujuŝich subjektov» adniesiena da vyklučnaj kampietencyi sajuznaj dziaržavy — Rasija nie maje prava vyrašać hetyja pytańni adnaasobna, a tym bolš u tandemie z treciaj krainaj.

Dalej, čytajem artykuł 27:

«Hosudarstva-učastniki provodiat jedinuju torhovuju politiku v otnošienii trieťjich stran, mieždunarodnych ekonomičieskich orhanizacij i ekonomičieskich objedinienij, primieniajut jedinyje stavki vvoznych i vyvoznych tamožiennych pošlin, jedinyje tamožiennyje riežimy i jedinyj poriadok tamožiennoho oformlenija i kontrola, unificirujut zakonodatielstvo o hosudarstviennom riehulirovanii vniešnietorhovoj diejatielnosti i o zaŝitie ekonomičieskich intieriesov hosudarstv-učastnikov pri osuŝiestvlenii vniešniej torhovli».

Adzinaja palityka ŭ dačynieńni da trecich krainaŭ uklučaje i Kazachstan darečy — a nie adzinaja palityka ŭ chaŭrusie z Kazachstanam.

Nu i narešcie — artykuł 29.

«V Sojuznom hosudarstvie diejstvujet jedinoje tamožiennoje prostranstvo, v otnošienii kotoroho primieniajutsia:

• iedinyj poriadok eksportnoho kontrola;

• iedinyje miery nietarifnoho riehulirovanija, vklučaja primienienije količiestviennych ohraničienij, licienzirovanije vvoza i vyvoza tovarov, viedienije jedinoho pieriečnia tovarov, k kotorym primieniajutsia zapriety ili ohraničienija vvoza i vyvoza;

• iedinyj poriadok vzaimnoho priznanija licienzij, siertifikatov i razriešienij na vvoz ili vyvoz tovarov».

Dyk voś, zhodna z hetym artykułam

čysta farmalna prezident Biełarusi absalutna maje racyju, patrabujučy adzinaha paradku cenaŭtvareńnia na naftu. Inšaja sprava, što «z vaŭkami žyć — pa-vaŭčynamu vyć». Sami viedali i bačyli, kudy leźli,

i varyjantaŭ dla adstupleńnia nie pakinuli — rynkaŭ, akramia rasijskaha, u pramysłovaha chłamu niama, a adnosiny z Zachadam umudrylisia iznoŭ uščent sapsavać. Zvanočki, jakija prahučali jašče try hady nazad, tak i nie byli ŭspryniatyja ŭsurjoz.

Nam ža zastajecca nazirać za finałam sahi pra mytny chaŭrus, u jakoj moža być tolki adzin kaniec — dazvolić sabie nie padpisać chaŭrus biełaruskaje kiraŭnictva nie moža.

Płataj za niazdolnaść zabiaśpiečyć dziejsnuju infrastrukturu niezaležnaści krainy, u pieršuju čarhu, źnizić spažyvańnie rasijskaj enierhii i padvysić kankurentazdolnaść ekanomiki, stanie palityčnaje zhvałtavańnie, praź jakoje projdzie biełaruskaja elita bližejšymi dniami (na tle jak byccam by hieraičnaha supracivu ŭ hazavych vojnach hety cichi akt kapitulacyi budzie vyhladać tym bolš prykra i ahidna). Zastajecca tolki rabić vysnovy, pryčym nie tolki biełarusam, ale i ich susiedziam, hałoŭnaja ź jakich, što ŭsie damovy, zaklučanyja ź siońniašniaj Rasijaj i jaje apantanym manijaj vieličy kiraŭnictvam, mohuć tak i zastacca filkinaj hramataj, kali Kreml ubačyć mahčymaść dziejničać pa pravie mocnaha. Chaj zadumajucca entuzijasty raznastajnych «patokaŭ».

* * *

Vital Silicki — doktar palityčnych navuk, dyrektar Biełaruskaha instytutu stratehičnych daśledavańniaŭ (Vilnia).

Vital Silicki, belinstitute.eu

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH