19 śniežnia NN.BY budzie pracavać u poŭnym pracoŭnym režymie. Adnak nie vyklučana błakavańnie dostupu da niezaležnych krynic infarmacyi. Karysnyja parady na vypadak.
1) Kali sajt nn.by nie budzie dastupny, to sačycie za abnaŭleńniami na staronkach haziety ŭ fejsbuku, tvitery i ŭ LJ.
2) Błakadu sajta možna abyści z dapamohaj ananimajzieraŭ.
Jak tyja kazali, nobody's perfect. Nie ŭsiomahutnyja i sistemy błakavańnia Internetu, jakija ŭžyvajuć dyktatarskija režymy.
Internet uładkavany pa raźmierkavanym pryncypie i zaŭsiody jość mahčymaść abyści błakavańnie sajta na ŭzroŭni vašaha pravajdera. Dastatkova adpraŭlać i atrymlivać zapyty da zabaronienaha sajta pa inšym maršrucie. Jość niekalki sposabaŭ abyjści filtr:
1. Vykarystoŭvać VPN. Heta samy nadziejny i adnosna prosty sposab abarony ŭłasnych dadzienych i svabody pierasoŭvańnia ŭ sietcy. My rekamiendujem vykarystoŭvać hety mietad, kali vam patrebny doŭhi nadziejny vychad ŭ internet, abychodziačy filtry i sistemy prasłuchovańnia biełaruskich śpiecsłužbaŭ. Pryncyp dziejańnia prosty - vaš kamputar stvaraje šyfravany kanał z zamiežnym siervieram, i praz hety siervier vy traplajecie ŭ internet. Dla ŭsiaho internetu vy budziecie vyhladać jak žychar toj krainy, u jakoj fizična raźmieščany addaleny siervier.
Na žal, takaja pasłuha płatnaja. Zvyčajna dostup praz VPN kaštuje ad 10 da 30 dalaraŭ u miesiac. Znajści servisy možna ŭ pošukavaj sistemie, pry nabyćci vy atrymajecie instrukcyi pa naładžvańni i rekamiendacyi pa vykarystańni.
2. Vykarystać Tor i jaho anałahi. Tor - heta sietka virtualnych tunelaŭ, jakija dazvalajuć asobnym karystalnikam i hrupam ludziej palepšyć svaju pryvatnaść i biaśpieku ŭ Sietcy.
Prapanoŭvajem vam varyjant pracy z papularnym braŭzeram Firefox (anałoh Internet Explorer).
- Kali nie ŭstalavany braŭzer FireFox, dyk zajdzicie na www.mozilla.ru, zapampujcie i ŭstalujecie FireFox.
- Zajdzicie na http://www.torproject.org/index.html, zapampujcie i ŭstalujecie TOR. U sistemnym trei pavinien źjavicca značok cybulinki.
- Zapuścicie Firefox, zajdzicie praz braŭzer na https://addons.mozilla.org/ru/firefox/addon/2275, kliknicie tam «Ustalavać» i ŭstalujecie.
3. Vykarystoŭvać ananimajzery.U sietcy dastatkova šmat sajtaŭ, jakija dazvalajuć abyści błakavańnie i patrapić na sajt.
4. Vykarystovać proksi-sierviery.
Prykład naładžvańnia proksi dla Firefox:
- Zachodzim u «Instrumanty->Nałady->Sietka»;
- Vybirajem «Naładźcie paramietry złučeńnia Firefox ź Internetam»;
- Vybirajem «Ručnoje naładžvańnie servisu proksi»;
- Uvodzim u pole «HTTP proksi» adras proksi-sierviera. Naprykład, 74.206.98.202. U pole «Port» uvodzim port proksi-sierviera. Naprykład, 8080.
- Naciskajem «Ok» i zachoŭvajem nałady. Praviarajem, ci pracuje ŭviedzieny proksi-siervier. Kali nie pracuje, sprabujem inšy.
5. Ustalavać braŭzer Opera Mini na svoj mabilny telefon. Braŭzer atrymlivaje i pieradaje dadzienyja praz vysokapradukcyjny proksi-siervier kampanii Opera. Zapampavać Opera Mini možna tut http://www.opera.com/mini/ Nahadvajem, u našaha sajta jość i mabilnaja viersija pda.nn.by.
* * *
A zaraz trochi hruntaŭniejšych tłumačeńniaŭ.
Servier Proxy heta kamputar z adpaviednymi prahramami, jaki pa našym zapycie vykonvaje niekatoryja apieracyi (čaściej za ŭsio – złučajecca) ad imia karystalnika, to bok našaha imia. Kali kazać najpraściej, servier Proxy – heta bufier pamiž taboju i resursami hłabalnaj sietki Internet. Spačatku – pa tvaim zapycie hetyja resursy pieradajucca ŭ servier Proxy, a paśla – da ciabie. U anhielskaj movie hetaje słova aznačaje asobu, jakaja dziejničaje zamiest inšaj asoby – niešta nakštałt upaŭnavažanaha.
Byli takija časy ŭ pačatkovych časach raźvićcia hłabalnaj sietki Internet, kali karystańnie servierami Proxy było nadzvyčaj papularnym siarod prasunutych juzeraŭ – i nie z pryčyn biaśpieki navat. Pieravažna tamu, što praz Proxy staronki chutčej zahružalisia. Sprava ŭ tym, što servier Proxy źbiraje i zapisvaje fajły, jakija karystalniki adčyniajuć čaściej za inšyja, u admysłovuju ŭłasnuju bazu dadzienych, jakaja zaviecca cache.
Kali karystalnik źviartajecca da Proxy serviera z zapytam pra papularny resurs, jaki całkam niadaŭna adčyniaŭsia pry jaho dapamozie, Proxy nie pieranakiroŭvaje złučeńnie ŭ pieršakrynicu niedzie daloka ŭ siecivie, a vydaje jahonuju śviežuju kopiju sa svajoj pamiaci cache. Hetak dostup da patrebnaj infarmacyi paskarajecca. Ale nia ŭsie Proxy, jakija dastupnyja ŭ Siecivie siońnia pracujuć takim čynam, bo ź ciaham času źmianiŭsia i sam Internet.
Amal kožny karystalnik choć raz u žyćci sutykaŭsia ź situacyjaj, kali niejkaja zamiežnaja staronka nie adčyniałasia tamu, što dostup da jaje byŭ abmiežavany tolki dla internaŭtaŭ z toj ci inšaj častki śvietu ci navat horadu. Naprykład, onłajn-tranślacyi cikavych futbolnych matčaŭ Lihi Čempijonaŭ ci infarmacyjnyja resursy niekatorych univiersiteckich biblijatek u ZŠA.
Tymčasam dostup da ich ŭvieś čas dla nas mahčymy – dastatkova tolki złučacca ź imi praz Proxy servier, jaki znachodzicca mienavita ŭ hetaj krainie ci horadzie. Kab znajści taki servier, praściej za ŭsio ŭvieści adpaviedny zapyt u Huhł. Ekśpierymientujcie – heta dadaje smaku žyćcia.
2. Klijent-servier
Amal usia infarmacyja ŭ Internecie abapirajecca na madel adnosinaŭ, jakaja nazyvajecca klijent-servier. Klijent pierasyłaje zapyt pra dadzienyja, jakich jon patrabuje. A servier adkazvaje – pierasyłaje hetyja zapatrabavanyja dadzienyja – albo infarmacyju z tłumačeńniem, čamu jany niedastupnyja.
Kab servier zrazumieŭ klijenta i viedaŭ, jak jamu adkazvać, klijent razam z zapytam pierasyłaje niekatoryja dadatkovyja źviestki pra siabie. Hałoŭnyja heta – nazva i viersija apieratyŭnaj sistemy, kanfihuracyja internet-prahladnaj prahramy, jaje nazva, viersija, naładki i hetak dalej. Dakładniej, heta vyhladaje tak – voś što tvoj kamputar pieradaje razam ź lubym zapytam infarmacyi:
- - nazvu i viersiju apieratyŭnaj sistemy,
- nazvu i viersiju prahramy dla prahladu internetu,
- kanfihuracyju hetaj prahramy (kolkaść piksiełaŭ ekranu kamputara, mahčymaść absłuhoŭvać java/javascript i hetak dalej),
- adras IP klijenta,
- inšuju infarmacyju.
Hałoŭnym sa ŭsiaho hetaha źjaŭlajecca naš adras IP.
3. Raździeł dla nie całkam čajnikaŭ, albo pieramiennyja asiarodździa.
Žartaŭlivy disclaimer: Usiaho, što napisana adsiul da ličby 4 z kropkaju, pačatkoŭcy mohuć śmieła nie čytać, i heta nikolki nia źmienšyć karyści ad materyjału – prosta nia ŭsia infarmacyja adnolkava karysnaja dla ŭsich, a miesca ŭ hałavie, viadoma, treba šanavać.
Infarmacyja, jakuju klijent dasyłaje servieru, dastupnaja dla serviera ŭ postaci pieramiennych asiarodździa. Kožnaja adzinka infarmacyi źjaŭlajecca značeńniem dadzienaj pieramiennaj. U vypadku kali taja ci inšaja adzinka klijentam nie pierasyłajecca, hetaja pieramiennaja zastajecca pustoju (jaje značeńnie ihnarujecca).
Asnoŭnyja pieramiennyja asiarodździa heta:
REMOTE_ADDR – adras IP klijenta.
HTTP_VIA – kali hetaja pieramiennaja nie pustaja, tady vykarystoŭvajecca Proxy. Jaje značeńnie – heta adras serviera Proxy. Jana dadajecca Proxy, kali ty im karystaješsia.
HTTP_X_FORWARDED_FOR – Kali jana nie pustaja, tady vykarystoŭvajecca Proxy. Jaje značeńnie – heta sapraŭdny adras klijenta. Zrazumieła, jana taksama dadajecca servieram Proxy, kali ty im karystaješsia.
HTTP_ACCEPT_LANGUAGE – Jakaja mova vykarystoŭvajecca ŭ prahramie dla prahladu Internetu.
HTTP_USER_AGENT – inakš nazyvajecca „ahientam karystalnika”. Jana akreślivaje viersiju prahramnaha zabieśpiačeńnia (apieratyŭnaj sistemy, nazvy i viersii internet-prahladnika).
HTTP_HOST – nazva serviera.
4. Vidy servieraŭ Proxy
Serviery Proxy dzielacca na vidy ŭ zaležnaści ad taho, jak jany chavajuć źmiennyja asiarodździa.
Prazrystyja Proxy (Transparent Proxies) – nie chavajuć tvajho IP adrasu.
Ananimnyja Proxy (Anonimous Proxies) – chavajuć tvoj adras IP standartnym sposabam. Adnak daśviedčany karystalnik usio ž moža daviedacca jaho – tamu takija serviery nie dajuć poŭnaj ananimnaści i ŭ našym vypadku nie rekamiendujucca da vykarystańnia.
Jany dzielacca na dva padvidy - (Simple Anonymous Proxies). Heta Proxy, jakija padmianiajuć tvoj IP svaim ułasnym, ale nie chavajuć faktu, što Proxy užyvajecca. Druhi ich padvid Distorting Proxies – taksama nie chavaje faktu, što Proxy užyvajecca, ale tvoj adras IP zamianiajecca na inšy – fiktyŭny, vybrany advolna Proxy servieram.
Proxy vysokaj ananimnaści (High Anonymity Proxy albo Elite Proxy) – chavajuć i tvoj adras IP i sam fakt, što Proxy ŭžyvajecca. Tolki takimi Proxy i varta karystacca. Šukać ich možna praz Huhł – dastatkova napisać High Anonymity Proxy, nacisnuć uvod i vybrać toj varyjant, jaki vam padabajecca. Voś tut – vialičezny śpis mienavita takich Elite Proxy - http://www.proxy4free.com/page1.html
Treba jašče pamiatać, što tolki dla nas Proxy – paśla pryniaćcia dekretu ab internecie – pytańnie być albo nie być svabodzie słova. U narmalnych krainach heta taki ž vid sieciŭnaha biznesu, jak i ŭsie inšyja. Tamu rychtujciesia da taho, što za karystańnie pasłuhami serviera Proxy treba budzie prahledzieć časam niejkuju kolkaść absalutna niepatrebnaj vam rekłamy. Kali niedzie hetaj rekłamy budzie zanadta – prosta źmianicie servier na inšy. Heta taksama ž prosta, jak źmianić prezidenta. Nie padabajecca hety – vybirajcie inšaha.
