«Беларусь — гэта граніца паміж Усходам і Захадам», — пісаў Канчэўскі.
Галоўнай мэтай народа Канчэўскі лічыў дзяржаўную незалежнасць. Адной з галоўных перашкод для раскрыцця людскога патэнцыялу лічыў бюракратычную сістэму дзяржавы і дух «канцылярыі». Цывілізаваны шлях вырашэння грамадскіх праблем бачыў у вольнай творчасці, непрымусовых формах сацыяльнага аб'яднання людзей, у выбары «трэцяга, сялянска-рамесніцкага шляху вольных брацтваў і кааперацыі — паміж дзікім капіталізмам і тыранічным сацыялізмам».
Месца пахавання Ігната Канчэўскага згубілася. Але дата смерці вядомая: 21 красавіка 1923 года. Заўтра спаўняецца сто гадоў са дня яго смерці. Ëн мог быць пахаваны на Антокальскіх могілках Вільні, таму віленская беларуская моладзь менавіта там ладзіць незвычайную імпрэзу.
А 16-й гадзіне юнакі збіраюцца там, каб запаліць лампадкі і працытаваць радкі яго эсэ і вершаў каля ўваходу на могілкі. У той жа дзень а 19-й студэнцкае таварыства «Неафіларэтаў» будзе ладзіць у Вільні імпрэзу-абмеркаванне.
Дарэчы, не факт, што наступнае пакаленне не адшукае магілу Канчэўскага. Так, аўтар «Адвечным шляхам» доўгі час заставаўся «чалавекам без вобразу». Яго фотаздымкі былі згубленыя. Але ўрэшце фота знайшлося.
Ігнат Канчэўскі ў 1915—1917 гадах вучыўся ў Маскоўскім ўніверсітэце, гэтае фота паходзіць з яго ўніверсітэцкай справы. Фота, якое вы бачыце ўверсе артыкула, знайшоў расійскі гісторык Ігар Барынаў у Цэнтральным дзяржаўным архіве Масквы.
