Praz 70 hadoŭ paśla zakančeńnia Druhoj suśvietnaj vajny my, zdajecca, krychu zabylisia, jakimi pryvabnymi zdavalisia kaliści jeŭrapiejcam idei fašyzmu i što tolki paražeńnie ŭ vajnie zmahło dyskredytavać ich. A tym časam hetyja idei znoŭ ažyvajuć u Rasii — krainie, jakaja buduje svaju histaryčnuju palityku vakoł savieckaj pieramohi nad fašyzmam, — piša ŭ artykule «Bitva va Ukrainie aznačaje ŭsio» amierykanski historyk Cimaci Snajder.
Prapahandysty Pucina sprabujuć naviazać Jeŭropie alternatyŭnuju realnaść, zhodna ź jakoj Ukrainy jak takoj nikoli nie isnavała — heta była tolki častka Rasijskaj impieryi. I ŭkrainski narod na samaj spravie — usiaho tolki małarosy. Ale kali nie isnuje Ukrainy — značyć, nie isnuje i Jeŭropy.
Kali Ukraina źniknie z historyi, ź joju źniknie i adno z najvialikšych złačynstvaŭ nacysckaha i stalinskaha režymaŭ.
Aktyŭna pieraśledavać ukrainskich patryjotaŭ pačaŭ Iosif Stalin. Jon zamaryŭ hoładam kala 3 młn ukraincaŭ i źniščyŭ ŭkrainskuju intelihiencyju. U Savieckaj Ukrainie panavała palityka zapałochvańnia, a Jeŭropu pakazvali jak hałoŭnuju pahrozu.
Stalin śćviardžaŭ: ukraincy haładajuć dobraachvotna, pa ŭkazcy z Varšavy. Tak, heta poŭny absurd, ale hučała pierakanaŭča. Paźniej savieckaja prapahanda raspaviadała, što ŭsie, chto kaža ab haładamory, — ahienty nacysckaj Hiermanii. Tak pačałasia hulnia ŭ fašystaŭ i antyfašystaŭ.
Usio, što robić Maskva, — heta pravilna. Usie, chto jaje krytykuje, — fašysty.
Pry hetym takaja rytoryka nie zaminała SSSR supracoŭničać z nacysckaj Hiermanijaj.
Siońnia savieckaja prapahanda «antyfašyzmu» viarnułasia ŭ Rasiju. Tamu vielmi važna pamiatać pra toje, što baraćba z «fašystami» całkam padkantrolnaja rasiejskaj dziaržavie i ŭ rečaisnaści da baraćby z realnymi prajavami fašyzmu nijakaha dačynieńnia nie maje.
Ukraina była centralnym elemientam palityki Stalina, jakuju jon nazyvaŭ «unutranaj kałanizacyjaj». Takich ža pohladaŭ prytrymlivaŭsia i Hitler. U jaho byli vialikija płany adnosna Ukrainy. Jon źbiraŭsia ačyścić uradlivyja ŭkrainskija ziemli ad savieckaj ułady i pastavić ich na słužbu Hiermanii.
Pa jaho raźlikach, kala 30 młn čałaviek u SSSR pamierli b ad hoładu.
U hetym kantekście ukraincaŭ jon ličyŭ «niedaludźmi», jakija nie ŭ stanie sami vyznačać svoj dziaržaŭny ład i mohuć być tolki kałanizavanyja.
Ni adna kraina Jeŭropy nie padviarhałasia takoj intensiŭnaj kałanizacyi, jak Uschodniaja Jeŭropa. U 1932—1945 hh. jana była samym hibielnym miescam na ziamli.
Siońnia Hiermanija admaŭlaje svaju kałanijalnuju palityku. Niemcy spračajucca z nahody złačynstvaŭ suprać habrejaŭ i Savieckaha Sajuza. I amal nichto ŭ Hiermanii nie pryznaje, što hałoŭnaj metaj kałanijalnaj palityki niemcaŭ była mienavita Ukraina. A takija palityčnyja dziejačy, jak Hielmut Šmit, naohuł nie saromiejucca admaŭlać ŭkraincam ŭ pravie raźličvać na mižnarodnyja zakony.
Dumka pra toje, što ŭkraincy — niepaŭnavartasnaja nacyja, nikudy nie dziełasia.
I siońnia kažuć pra toje, što ŭkraincy niasuć adkaznaść za złačynstvy ŭ vajennaj Ukrainie, jakija na samaj spravie stali vynikam kałanijalnaj palityki Hiermanii.
Niahledziačy na toje, što hałoŭnaj metaj Hitlera było źniščeńnie SSSR, jon usio ž taki byŭ vymušany supracoŭničać z Savieckim Sajuzam. U 1939 h., paśla taho, jak stała jasna, što Polšča budzie supraciŭlacca, Hitler damoviŭsia sa Stalinam ab sumiesnym uvarvańni. Stalin šmat hadoŭ čakaŭ takoj prapanovy. Užo daŭno savieckaja palityka była nakiravana na źniščeńnie Polščy.
Da taho ž Stalin byŭ upeŭnieny: supracoŭnictva z Hitleram, jeŭrapiejskim krajnie pravym, — heta kluč da źniščeńnia Jeŭropy. Hetaja łohika nie nadta adroźnivajecca ad toj, jakoj ciapier prytrymlivajecca Uładzimir Pucin.
Vynikam saviecka-niamieckaha ŭvarvańnia stała akupacyja Polščy i jaje źniščeńnie jak dziaržavy. Heta stała važnaj padziejaj i ŭ historyi ŭkrainskich nacyjanalistaŭ. U tyja časy na terytoryi Savieckaha Sajuza nie było nacyjanalistyčnych arhanizacyj. Heta było prosta niemahčyma. Adnak na terytoryi Polščy dziejničała padpolnaja Arhanizacyja ŭkrainskich nacyjanalistaŭ. Jany byli nie bolš, čym zvyčajny razdražnialnik ŭ mirny čas. Ale z nadychodam vajny ich značeńnie vyrasła.
AUN vajavała suprać polskaj i savieckaj ułady. Va ŭvarvańni niamieckaj armii jany bačyli mahčymaść zakłaści padmurak ukrainskaj dziaržavy. Nacyjanalisty padtrymali ŭvarvańnie Hiermanii ŭ Polšču ŭ 1939 h., a potym, u 1941-m, i ŭ SSSR.
Adnak pamiž 1939 i 1941 hh. savieckaja ŭłada paśpieła pačać baraćbu z ukrainskimi nacyjanalistami. Lidary ukrainskich palityčnych partyj byli departavanyja abo zabityja.
Paśla vopytu ŭzajemaadnosin z savieckaj uładaj mnohija ŭkrainskija levyja stali pravymi i syšli ŭ padpolle.
Ukraincy sprabavali naładzić supracoŭnictva z Hiermanijaj u 1941. Ale im heta tak i nie ŭdałosia. Sotni ŭkrainskich nacyjanalistaŭ ŭziali ŭdzieł va ŭvarvańni niamieckich vojskaŭ u SSSR. Jany pracavali vyviednikami i pierakładčykami. Ukraincy pasprabavali abjavić ab niezaležnaści Ukrainy. Ale takoje raźvićcio padziej nie ŭvachodziła ŭ płany Hitlera. Bolšaja častka kiraŭnikoŭ nacyjanalistyčnych arhanizacyj byli zabityja albo trapili ŭ turmu.
Sam Ściapan Bandera pravioŭ bolšuju častku vajny ŭ kancłahiery ŭ Zaksenchaŭzenie. Niekatoryja ukraincy praciahvali supracoŭničać ź niemcami, kab atrymać vajenny vopyt, abo spadziavalisia, što staŭleńnie Hiermanii źmienicca i joj spatrebicca dapamoha Ukrainy. Inšyja ž rychtavalisia da paŭstańnia paśla taho, jak niamieckaja ŭłada źmienić savieckuju.
Padčas akupacyi Savieckaj Ukrainy mnohija ŭkraincy supracoŭničali ź niemcami. Hetak ža, jak supracoŭničali ź niemcami i žychary inšych krain SSSR i Jeŭropy.
Ale nieparaŭnalna bolš ukraincaŭ zahinuła ad ruk niamieckich sałdat, čym u luboj inšaj jeŭrapiejskaj krainie. U bajach ź viermachtam ukraincaŭ zahinuła bolš, čym amierykanskich, brytanskich i francuzskich sałdat, razam uziatych.
U Hiermanii hetaha faktu nie zaŭvažajuć. Bo Čyrvonuju Armiju razhladajuć jak vojska Rasii. Mienavita tak mnohija hady padavała rasijskaja prapahanda zasłuhi čyrvonaarmiejcaŭ. I kali Čyrvonaja Armija — heta Rasija, to ŭkraincy — heta vorahi. Taki vobraz myśleńnia paśla vajny byŭ pryščepleny samim Stalinym.
Ideja prapahandy Vialikaj Ajčynnaj vajny mieła za hałoŭnuju metu — vajna pačałasia nie ŭ 1939, a ŭ 1941-m. Takim čynam, ludzi pavinny byli zabyć ab sajuzie SSSR z Hiermanijaj.
I, vidać, niekatoryja rasiejskija lidery prytrymlivajucca toj viersii padziej, jakuju im vykładali ŭ škole. Viadučyja palityki Rasii — dzieci 1970-ch, epochi brežnieŭskaha kultu vajny. Z časam Ajčynnaja vajna dla ich stała prosta ruskaj. Biez ukraincaŭ i jaŭrejaŭ. Chałakostu nie było miesca ŭ savieckaj historyi.
1970-ch u Savieckim Sajuzie pravodzili masavuju rusifikacyju. Ukrainskuju movu «vyhnali» sa škoły, i, asabliva, z VNU. Jaje ličyli movaj «nizkaj kultury».
Pry hetym, jak ni paradaksalna, isnavańnie samastojnaj ukrainskaj tradycyi ŭ mastactvie i humanitarnych navukach pryznavali. U hetaj atmaśfiery ukrainskim patryjotam važna było zachavać ukrainskuju samabytnaść i identyčnaść.
U śniežni 1991 h. bolš za 90% žycharoŭ Ukrainy prahałasavali za niezaležnaść. Ukraina i Rasija razyšlisia. Biezzakońnie pryviało da ŭłady aliharchaŭ u abiedźviuch krainach.
Prezident Ukrainy Viktar Janukovič u zamiežnaj palitycy zrabiŭ vybar na karyść Rasii.
I nie stolki tamu, što jon chacieŭ hetaha ŭ pryncypie. Jon byŭ vymušany zblizicca Maskvoj paśla taho, jak nie zmoh znajści supolnuju movu ź Jeŭropaj. Miarkujučy pa ŭsim, Janukovič stolki skraŭ ź dziaržaŭnaj kazny, što heta pastaviła krainu na miažu bankructva. I zrabiła jaje jašče bolš uraźlivaj dla Rasi.
Adnak u kancy 2013 sproba nablizić Ukrainu da Jeŭrazijskaha aljansu pryviała da procilehłaha efiektu. Jeŭrazijski sajuz moža isnavać tolki jak kłub dyktataraŭ. Ale ŭvieści dyktaturu va Ukrainie nie ŭdałosia. Spantannaja samaarhanizacyja ukraincaŭ pryviała da revalucyi na Majdanie.
Ukrainskaja revalucyja stała katastrofaj dla zamiežnaj palityki Rasii. I jaje zadačy zvuzilisia ź idei stvareńnia kłuba dyktataraŭ da sproby destabilizavać situacyju va Ukrainie.
Rasijskaja prapahanda pradstaviła ŭkrainskuju revalucyju jak nacyscki pieravarot, a Jeŭropu abvinavaciła ŭ padtrymcy nacystaŭ.
Hetaja viersija choć i niedarečnaja, ale dobra ŭkładajecca ŭ karcinu śvietu Pucina.
Adnak sam jon ciapier ŭsprymajecca ŭ Jeŭropie jak lider krajnie pravych, i lidery jeŭrapiejskich pravych partyj vykazvajuć jamu svaju padtrymku. I tut jość nazirajecca vidavočnaja supiarečnaść:
rasiejskaja prapahanda na Zachadzie nastojvaje, što prablema z Ukrainaj u tym, što jaje ŭrad skrajnie pravy, tady jak raz Rasija buduje kaalicyju ź jeŭrapiejskimi krajnie pravymi.
Členy ekstremisckich, papulisckich i nieanacysckich partyj pryjazdžali ŭ Krym i ŭschvalali hety vybarčy fars jak madel dla Jeŭropy.
Anton Šachaŭcoŭ, daśledčyk jeŭrapiejskich krajnie pravych, zaznačaŭ, što lidar bałharskich ultrapravych pačaŭ partyjnuju kampaniju za pieranos Jeŭrapiejskaha parłamienta ŭ Maskvu.
Italjanski Fronte Nazionale chvalić Pucina za «mužnuju pazicyju suprać mahutnaha hiej-łobi». Nieanacysty z hreckaha «Załatoha Śvitanku» bačać Rasiju jak abaroncu Ukrainy ad «krumkačoŭ mižnarodnaha lichviarstva».
Chajnc-Kryścijan Štrachie z Aŭstryjskaj partyi svabody abviaščaje, što Pucin źjaŭlajecca «demakratam čystaj vady».
Navat Najdžeł Faradž, lider Partyi Niezaležnaści Złučanaha Karaleŭstva, niadaŭna padzialiŭsia ŭ teledebatach pucinskaj prapahandaj pra Ukrainu ź miljonami brytanskich hledačoŭ, absurdna śćviardžajučy, što va Ukrainie «ruki Jeŭrapiejskaha Sajuza zapeckanyja kryvioju».
Uvarvańnie rasiejcaŭ u Krym stała vyklikam biaśpiecy Jeŭropy. Jano stała spakusaj dla niemcaŭ i mnohich inšych viarnucca da vajennaj palityki kałanizacyi, ihnarujučy ŭsie zakony.
Bolš za toje, padtrymka Pucina moža ŭ kančatkovym vyniku abiarnucca parazaj dla idei jeŭrapiejskaha adzinstva. Bo kali raniej, na dumku mnohich palitykaŭ i intelektuałaŭ, alternatyvy joj na kantyniencie nie isnavała, to ciapier jana vymaloŭvajecca vielmi vyrazna, i imia joj — Jeŭrazija.
