Halina Cimčanka
U 1999 hodzie Cimčanka pierajšła z haziety «Kommiersant'» u novaje internet-vydańnie Lenta.ru. Prajšła šlach ad supracoŭnika słužby manitorynhu da hałoŭnaha redaktara ŭ 2004-m.
Pry joj Lenta.ru stała samaj cytatavanaj krynicaj navin Rasii, na 2013 hod zajmała 5 miesca pa naviedvalnaści ŭ Jeŭropie siarod sajtaŭ navin. U sakaviku 2014 Cimčanka była zvolnienaja na fonie papiaredžańnia Raskamnahlada za spasyłku na intervju ź lidaram «Pravaha siektaru» Dźmitryjem Jarašam. Za joju syšła bolšaja častka redakcyi Lenta.ru.
Trochhadzinny majstar-kłas, što Halina Cimčanka pravodziła ŭ ofisie TUT.BY, možna całkam pahladzieć tut.
Novy prajekt Cimčanki i častki redakcyi «staroj Lenty», «Mieduza», za miesiac dziejnaści nabraŭ 1,3 młn unikalnych naviednikaŭ albo ŭ siarednim 100 tysiač unikalnych čytačoŭ za dzień.
Prajekt aryjentujecca na mabilnych čytačoŭ. Asnoŭny pryncyp — Mobile first, «najpierš mabilnyja».
Akramia «nastolnaha» sajtu naviny «Mieduzy» možna čytać praz mabilnuju viersiju dy mabilnyja prahramy dla iOS i Android. Bolš za pałovu čytačoŭ «Mieduzy» zaraz «mabilnaja aŭdytoryja».
«Možna błakavać sajt, ale spynić viaščańnie ciažka», —
kaža Cimčanka pra mahčymyja sproby zabaranić u Rasii jak sajt, tak i mabilnyja prahramy adnačasova. Na jaje dumku, takoje mahčyma tolki pry supracy dziaržavy z usimi bujnymi pravajdarami.
Nazvu novaha prajekta Cimčanki časta krytykavali. Na jaje dumku, siońnia brendam moža być luboje słova, jakoje nie značyć ničoha. Apple — dokaz tamu. «Mieduza» tut nie ŭ značeńni Mieduzy Harhony — sajt nie źbirajecca ni na kaho napadać ci kamuści pomścić.
«Pobieždajet nie bolšoj i rohami ukrašiennyj, a maleńkij, złoj i biezbašiennyj»,
— taki deviz dla siabie abrała Cimčanka.
«Mieduza» mieścicca na domienie Medusa.io. Cimčanka śćviardžaje, što nacyjanalny domien Brytanskich terytoryj u Indyjskim akijanie byŭ abrany z-za nizkich cen i davieru znajomych «ajcišnikaŭ». COM — zadoraha, RU — niavarta, mohuć adabrać.
Inviestary «Mieduzy» pažadali zastacca nieviadomymi. Redakcyja niekali viała pieramovy navat z Chadarkoŭskim, ale vyrašyła admovicca ad idei adzinaha inviestara.
«Nie chaču być instrumientam upłyvu, kišennym ŚMI»,
— kaža Cimčanka.
Kantrolny pakiet «Mieduzy» zastajecca ŭ rukach redakcyi, a hrošy biarucca ad puła inviestaraŭ, ludziej niepubličnych. Inviestary nie mohuć upłyvać na redakcyju.
Redakcyja namahajecca być maksimalna abjektyŭnaj. «My nikomu nie siabry, my žurnalisty. My nie apazicyja, my fiksujem dziejańnie», — śćviardžaje Cimčanka.
«Samaja vyhadnaja pazicyja — pa-nad bojkaj»,
— kaža jana. Kali nie być ni na čyim boku, «vidać lepiej».
Novy prajekt dziejničaje jak ahrehatar navin ź niačastymi, ale razhornutymi ŭłasnymi repartažami. Pa słovach Cimčanki, u rasijskich ŚMI zaraz zamnoha «biełaha šumu», za jakim hublajucca sapraŭdnyja naviny. Da taho ž, u Rasii panuje cenzura i samacenzura, tamu ŭ halinie sapraŭdnaj žurnalistyki na dumku Cimčanki zaraz kankurencyi praktyčna niama.
Sfarmavać i asensavać karcinu dnia, kab čytač bolš nikudy nie chadziŭ, — takaja meta «Mieduzy».
Važnaja i nacelenaść na ŭzvažany pohlad: usie stamilisia ad «histeryki», čytaču nie chapaje chałodnaj razvahi, dy i takaja pazicyja nie pužaje rekłamadaŭcaŭ.
Absalutnuju praŭdu nie kaža nichto, śćviardžaje Cimčanka. Vieryć nielha nikomu, akramia ŭłasnaha karespandenta. Ale navat u prapahandzie možna znajści karysnuju infarmacyju. U jakaści prykadu jana pryvodzić historyju pra «raśpiataje ŭ Słaviansku dzicia» — u paviedamleńni byli daty, miescy i imiony, jakija možna pravieryć, navat litaralna «chadzić pa babuśkach», kab daviedacca praŭdzivuju historyju.
Na dumku Cimčanki, zaraz u Rasii panuje kryzis davieru da ŚMI dy kryzis uvahi praz kolkaść prapahandy.
Adziny sposab viarnuć uvahu — pastajanna ździŭlać čytača,
— pierakonvaje hałoŭny redaktar «Mieduzy». I sajt, i prahramy rehularna abnaŭlajucca, redakcyja nie curajecca ekśpierymientaŭ.
Pieršapačatkova «Mieduza» jak mantru paŭtarała: «dać infarmacyjny pražytačny minimum». Nievialikaja redakcyja namahałasia zrabić lepšaje minimalnymi srodkami. Ale nacelenaść na «minimum» nie matyvavała supracoŭnikaŭ praz «pryrodnuju lanotu». Novy deviz vydańnia — «usio, što vam treba viedać».
Čytaču cikava ŭsio, što ŭpłyvaje na jaho ŭłasnaje žyćcio, kaža Cimčanka, zhadvajučy amierykanskuju teoryju pra cikaŭnaść da navin u radyjusie 60 mil. Kali za akijanam adbyvajecca niešta važnaje miascovamu čytaču, varta patłumačyć, jak padzieja tam adabjecca na žyćci tut.
«Mieduza» pracuje na rasijskich čytačoŭ, ale mieścicca ŭ Łatvii.
Takim čynam samaje strašnaje, što ŭłady mohuć zrabić vydańniu — zabłakavać jaho na terytoryi Rasii. Łatvija była abranaja jak adna z samych niedarahich krain Jeŭropy i jak adna z samych prostych pa zakonach.
«Było šokam, jak usio prosta z zakonami ŭ Łatvii», —kaža Cimčanka dy adznačaje, što važnaja nie tolki jeŭrapiejskaja prastata zakonaŭ, ale i jeŭrapiejskaje vykanańnie zakonaŭ.
Da taho ž, u Łatvii praktyčna ŭsie viedajuć ruskuju movu, što dla ruskamoŭnaj redakcyi adnaznačny plus. Zaraz «Mieduza» šukaje nastaŭnika, jaki navučaŭ by redakcyju łatvijskaj movie:
Žyć u krainie i nie viedać jaje movy nieprystojna,
miarkuje hałred «Mieduzy».
Halina Cimčanka nie paźbiehła pytańnia pra vykarystańnie «Mieduzaj» słova «Biełoruśsija» ŭ navinach. Na jaje dumku, u pytańni «Biełaruś ci Biełoruśsija» ŚMI musiać kiravacca zakonam: u słoŭnikach prapisana ci «Biełoruśsija», ci «Riespublika Biełaruś», a ŭ słovie «Biełoruśsija» nie moža być hałosnaj «a» miž dźviuma častkami — takija praviły ruskaj movy. U pryvatnaj razmovie jana moža vykarystoŭvać słova «Biełaruś», ale na staronkach ŚMI «car i boh — ruskaja mova».
