Ludzi padzialajucca na tych, chto lubić vandravać, i tych, chto – nie duža.
Siarod vandroŭnikaŭ spraktykavany sacyjołah vydzielić «dzikunoŭ» (turystaŭ-pachodnikaŭ, identyfikujucca ŭ luboj kropcy horadu pa ahramadnym zaplečniku) i «cyvilnych», ci amataraŭ paznajomicca z historyka-kulturnymi kaštoŭnaściami va ŭsich prajavach (prykmiety: fotaaparat, ad «mylnicy» da vialikaha lusterkavaha; firmovyja basanožki; butelka vady z saboj). U zaležnaści ad najaŭnaści šenhienskaj mulcivizy, hrošaŭ dy impetu «cyvilnyja» turysty addajuć pieravahu dalokamu ci blizkamu zamiežžu, a, byvaje, i vandrujuć pa Biełarusi.
Možna vydzielić padvidy i bakavyja adhalinavańni hałoŭnaha vidu:
- šopinh-turyst. Tut ŭsio zrazumieła, Akropalis, kirmaš u Biale Padlaskaj. Raspaznajecca na minskich vakzałach pa vialikich torbach z łahatypami bolš ci mienš viadomych brendaŭ;
- adukacyjny turyst. Udzielničaje ŭ biaskoncych treninhach i sieminarach, pieravažna zamiežnych, u troch hramadskich arhanizacyjach i piaci vałanciorskich prajektach;
- ivent-turyst. Pierasoŭvajecca ŭ kupkach sabie padobnych. Ivent moža być samym niečakanym: ad arhanizavanaha tura na mietał-fest da čempijanatu pa pabudovie ihłu.
Vidy i padvidy mohuć nasłojvacca i pieramiešvacca ŭ advolnych praporcyjach, usie ž usio razumiejuć.
Śviata «Suła» u vioscy Markavičy, Homielski rajon. Fota: Alena Laškievič
Chto taki etnavandroŭnik
Mabyć, siaredniaje aryfmietyčnaje miž ivent-turystam i daśledčykam. Daśledčykam čaho? Tradycyjnaj kultury. Nie abaviazkova prafiesijnym daśledčykam – etnavandroŭniki ŭtvarajucca nie tolki z navukovych rabotnikaŭ. Jašče z krajaznaŭcaŭ, zacikaŭlenych studentaŭ i prosta vandroŭnikaŭ, jakim nadakučyła hladzieć tolki architekturu dy muziei. Niešta novieńkaje.
Jak stać etnavandroŭnikam
- Abrać śviata tradycyjnaha kalendaru, jakoje b zacikaviła nastolki, što dziela jaho nie lanota zajechać u dalokuju viosku;
- Daviedacca (praź Sieciva, naprykład), dzie heta śviata dasiul spraŭlajuć, jak daŭniej;
- Uśviadomić, ci adoleješ niablizkuju (čaściej za ŭsio) darohu;
- Jechać.
Navošta
Biełaruskija tradycyi zachoŭvajuć pieravažna žančyny starejšaha vieku ŭ hłybincy. Časta ad ich možna pačuć «Voś sioleta, mabyć, apošni raz vychodzim». Ale znoŭ nastupaje śviata – i znoŭ iduć. Im treba padtrymka i ŭvaha. Haradžanie, u svaju čarhu, majuć šaniec dałučycca da biełaruskich tradycyj, ad jakich šmat chto ŭžo adarvany (pamierli ŭłasnyja babuli dy dziaduli, nie spraŭlajuć śviataŭ…).
Tradycyjnaje śviata nie praduhledžvaje padziełu na hledačoŭ dy ŭdzielnikaŭ. Tamu, kali etnavandroŭnik adnačasova nie žurnalist i nie zaniaty pracaj, to maje vialiki šaniec być uciahnutym u śviatočnaje dziejańnie. Voźmuć u karahod, pavalajuć u žycie, daduć nasić śviatočny rekvizit, navučać tančyć… Zabaŭlanki na luby hust.
