Vyjava: Jose-Luis Olivares/MIT
Amierykanskija fiziki achaładzili haz z natryja i kalija da rekordna nizkich 500 nanakielvinaŭ — tempieratury, na 500 miljardnych dalej hradusa vyšej za absalutny nul (0 K, -273,15 °C). Zvyšchałodnaja malekuła «pražyła» dastatkova doŭha: 2,5 siekundy, raspaviadajuć navukoŭcy ŭ časopisie Physical Review Letters.
Pry zvyšnizkich tempieraturach, jak i pradkazvała teoryja, malekuły zastalisia na peŭny čas stabilnymi i praktyčna pierastali ŭzajemadziejničać ź inšymi malekułami.
Taksama było zaŭvažana, što malekuły mieli vyrazny dypolny momant — roźnicu zaradaŭ na roznych «kancach» malekuły.
Pry zvyčajnych tempieraturach natryj i kalij nie złučajucca miž saboj u malekuły, bo abodva imknucca addavać, a nie prymać elektrony. Naprykład, kalij utvaraje z chłoram chłaryd kalija (KCl), a natryj z chłoram złučajucca ŭ zvyčajnuju kuchiennuju sol (NaCl).
Kab achałodzić kalij i natryj da stanu zvyšchałodnaj malekuły, fiziki vyparyli abłoki atamaŭ, zatym achaładzili ich łazierami. Atamy «ściahnuli» ŭ malekuły mahnitnym polem, zatym jašče raz achaładzili dvuma łazierami: malekuła pahłynała enierhiju ad łaziera, naładžanaha na častatu samaha nizkaha jaje vahalnaha stanu, i pieradavała enierhiju druhomu łazieru, naładžanamu na samy vysoki vahalny stan.
500 nanakielvinaŭ — nie samaja nizkaja tempieratura, jakoj dasiahała čałaviectva. Nie tak daŭno atamy rubidyju achaładzili da 50 pikakielvinaŭ (tryljonnych dalej Kielvina).
Daśledčyki płanujuć achałodzić malekuły da jašče nižejšaj tempieratury. Miarkujecca, što tady pačnuć prajaŭlacca dziŭnyja ŭłaścivaści, pradkazanyja kvantavaj fizikaj. Naprykład, asobnyja atamy hieliju pry blizkich da absalutnaha nula tempieraturach stanoviacca supiervadkaściu — pavodziać siabie jak vadkaść z nulavoj hlejkaściu. Chutčej za ŭsio, malekuły pakažuć nie mienš cikavyja ŭłaścivaści.
