93-hadovy stary, jaki na vačach hublaje i pamiać, i zdolnaść chadzić, ale jaki nie hublaje vostry rozum i ŭmieńnie za detektyŭnaj zahadkaj ubačyć čałaviečuju historyju i dramu čałaviečych adnosin.
Takim paŭstaje hieroj novaha brytanskaha filma «Mister Chołms» u vykanańni patryjarcha brytanskaha kino i teatra Iena Makielena, piša Bi-Bi-Si.
Kolkaść filmaŭ pra vialikaha syščyka pieravaliła za sotniu. Pieršy byŭ źniaty 100 hadoŭ tamu — u 1916 hodzie.
Niama niedachopu i ŭ jarkich ekrannych uvasableńniach Chołmsa. Postsaviecki hladač zachoŭvaje viernaść sapraŭdy cudoŭnamu Vasilu Livanavu. U anhła-amierykanskim kino ŭ hetaj roli sprabavali siabie samyja hučnyja zorki, a chrestamatyjnym i dla mnohich niepieraŭzydzienym na radzimie Chołmsa ličycca Džeremi Bret. Jon źniaŭsia ŭ 42 filmach telesieryjała «Pryhody Šerłaka Chołmsa» (1982—1994).
U apošniaje dziesiacihodździe dla hledačoŭ maładych Šerłak Chołms — heta Robiert Daŭni-małodšy i, viadoma ž, Bieniedykt Kambierbatč, «Šerłak Chołms XXI stahodździa».
I voś novy film režysiora Biła Kondana, dziejańnie jakoha adbyvajecca ŭ 1947 hodzie (raman Mitča Kalina «Pčoły mistera Chołmsa), praz 20 hadoŭ paśla publikacyi apošniaj historyi pra Š.Chołmsa Arturam Konan-Dojlem i 17 hadoŭ praz paśla śmierci samoha piśmieńnika.
93-hadovy Chołms adpraŭlajecca na adpačynak u viaskovy dom u hrafstvie Suseks, dzie jon razvodzić pčoł i žyvie sa svajoj ekanomkaj i jaje dapytlivym padletkam-synam.
Hublańnie pamiaci, jak niepaźbiežny spadarožnik staraści i stareńnia — adna z hałoŭnych tem filma.
Moža być, tamu hetak chaatyčnymi vyhladajuć namahańni Chołmsa adnavić u pamiaci akaličnaści staroj spravy 1919, i jaho pajezdka ŭ razburanuju vajnoj (ale jašče nie atamnaj bombaj!) Chirasimu.
Mienavita tam, u japonskaj historyi kryjecca zusim zabytaja starym Chołmsam biehła pramoŭlenaja im lehkadumnaja fraza, što, jak jon ciapier razumieje, stanovicca pryčynaj siamiejnaj trahiedyi na druhim kancy płaniety.
Prychilniki tradycyjnaha Šerłaka Chołmsa mohuć być rasčaravanyja. U filmie «Mister Chołms» niama nie tolki dynamičnaha pryhodnickaha dziejańnia, ale i skrupuloznaj intelektualnaj dedukcyi.
Ale cichaja, sumnaja, amal miełanchaličnaja karcina patryvožanaj zhasajučaj śviadomaści, źniataj na fonie pastaralnaha anhlijskaha viaskovaha piejzažu, akazvajecca, tym nie mienš, nievierahodna zachaplalnaj.
Takoha Chołmsa my jašče nie bačyli …
