Nie viedaju, jak vy, a ja pražyŭ tryccać try hady ŭ śviecie, dzie sustrakajucca ludzi. Ludzi byvajuć samyja raznastajnyja. Złosnyja, ahresiŭnyja, niepiśmiennyja, dobryja, adukavanyja, spakojnyja i h.d. Ułaścivaści bieśsistemna źmiešvajucca: złosnyja i spakojnyja; ahresiŭnyja, ale dobryja; dobryja i niepiśmiennyja; kiepskija i vielmi adukavanyja. Roznyja, jak ja i kažu.
Niedzie hadoŭ u dvaccać bieśsistemnaść i roznaść kančatkova pierastała mianie ździŭlać, chacia, pryznajusia, kali b pierastała ŭ dziesiać — było b lepiej mnie.
Nie ździŭlajučysia, takim čynam, roznaści — ty nabyvaješ niekatoraje razumieńnie taho, na što majuć prava roznyja ludzi i na što ty maješ prava sam. Naprykład, u adryvie ad svaich asabistych čakańniaŭ, jakija nie varta błytać z pravami, ty musiš pryznać, što čałavieku dazvalajecca być kiepskim. I navat vielmi kiepskim. I navat, kali śpiermatazoid vyciahnuŭ karotkuju zapałku i ŭłaścivaści źmiašalisia zusim biazradasna, — kiepskim, złobnym i niepiśmiennym. Takich ludziej nazyvajuć mudakami. Mudak — heta čałaviečaje asarci z roznych hatunkaŭ haŭna. i ŭsia karysnaść takoha aznačeńnia ŭ tym, što jano — nieabjektyŭnaje.
Nieabjektyŭnaść, siabry, heta toje samaje śviatoje, što jość u čałaviečym hramadstvie, bo dazvalaje jamu być hnutkim u svaich reakcyjach i toje, što dazvalaje hramadstvu, kali jano jość, adstojvać svaje intaresy. Niebiesstaronnaść? Niebiesstaronnaść! Hatentockaja maral? U peŭnym sensie. Dvajnyja standarty? Kaniečnie. Ja vielmi lublu dvajnyja standarty, i vy ich taksama lubicie. Nam usim padabajecca, kali ŭ filmie stanoŭčy piersanaž daje ŭ zban kiepskamu, i nie padabajecca, kali naadvarot. Ale zakon nie moža zajmać nišu hramadskaha mierkavańnia, jon imkniecca da abjektyŭnaści, i za daču ŭ zban budzie pakarany nie dobry, a niapravy pa zakonie. Zakon, razumiejecie, nie viedaje, chto taki mudak. U zakona niama instrumientaryja i orhana, kab heta zrazumieć, tamu pieršy moj tezis u tym, što, zaklikajučy da pasadki za abstraktnuju, ale najaŭnuju z punktu hledžańnia hramadstva biełarusafobiju (dakładniej — «biełaruseksoziju») vy vučycie zakon sadžać i za «rusafobiju», jakuju kožny razumieje ŭ zaležnaści ad stupieni rusafilii. Vy nie zmožacie dakazać sudździ, jaki zachoča dać termin umoŭnamu Palčysu — u čym roźnica pamiž im i «Ałaj Broń», chacia i ja razumieju, i vy razumiejecie. Voś tak. My z vami — zrazumiejem, a sud — nie. Asabliva, kali budzie chacieć nie razumieć. Jašče raz: vy nie dakažacie.
Ź inšaha boku, u nas jość ceły płast atrafiravanych za stahodździ saŭka i rasijskaha pryhonu hramadskich form reakcyi na mudaka. Nichto, pa-mojmu, nie zaklikaŭ sadžać Hieraščeniu za toje, što jon — asarci. Ale, tym nie mieniej, skazać, što jon nie adčuŭ ciažar svajho prafajła ŭ fejsbučyku — niemahčyma.
Nielha žyć u dychatamii maŭklivaha niervavańnia i vykliku miantoŭ. Pakul vy maŭkliva niervujeciesia, vaša dziejnaść za miežami razbureńnia svaich niervovych kletak roŭnaja nulu. Kali pačynajucca mianty — vaša dziejnaść zakančvajecca i zakančvajecca vaša «hnutkaja reakcyja» dvajnoha standartu, dzie «ŭ Biełarusi nie lubić Rasiju ci ZŠA — možna, a Biełaruś — nielha. Mienavita tamu mnie strašenna nie padabajecca hety pabłažlivy dyskurs na asudžeńnie «biełaruskamoŭnaha talibanu», bo alternatyva jamu — heta aŭtazak śviatych bratoŭ milicyi. A ja chaču žyć u krainie adnadumcaŭ. U krainie, dzie nikomu nie treba tłumačyć, što sumnievy ŭ pravie biełarusaŭ na dziaržaŭnaść — heta prykmieta mudaka nie tamu, što za heta sadžajuć, jak nie treba tłumačyć, što kraści kiepska — taksama nie tamu, što za heta sadžajuć.
Milicyja nam nie dapamoža stvaryć takuju krainu, bo jana — heta ŭ lepšym vypadku — zakon, chacia i tut, jak my razumiejem, jość z čym paspračacca.
Takim čynam, druhi moj tezis u tym, što kali milicyja zamianiaje saboj hramadskaje mierkavańnie — u nas nie farmirujecca nijakaha hramadskaha mierkavańnia, a farmirujecca biaskrajniaja milicyja.
Dyk što ž, skaža darahi čytač, praklaty Karpaŭ prapanuje nikoha nie sadžać ni za što? My budziem kožnaha ciapier prosta «hramadoju asudžać»?
Kaniečnie, nie, darahi čytač, adkaža jamu praklaty Karpaŭ. Tut roźnica zaklučana ŭ miežach tezisu Valtera, jaki byŭ hatovy pamierci za prava apanienta vykazvać mierkavańnie, ź jakim ty nie zhodny, i Olivieram Chołmsam, jaki śćviardžaŭ, što zakon ab svabodzie słova nie abaraniaje taho, chto kryčyć «pažar» u zapoŭnienym kinateatry.
Paŭłaŭca i Alimkina abvinavačvajuć u raspalvańni mižnacyjanalnaj varožaści pa artykule 130 KK RB. Skažu zaraz kramolnaje, ale jany, z majho punktu hledžańnia, jak by nie raspalvajuć varožaść pa nacyjanalnaj prykmiecie. Jany śćviardžajuć, što u mianie hetaj samaj prykmiety niama. Juračka dy Ałačka upeŭnieny, što i ja, i jany — «narmalnyja» «ruskija» ludzi, prosta jany pra heta viedajuć, a ja — nie. Zrazumieła, kali niechta raskazvaje mnie, što mianie niama, a ja takich ludziej sustrakaŭ, — ja ich adnošu da katehoryi albo ciažka chvorych, albo da mudakoŭ. Ale heta ja, i ja mahu pamylacca.
Dapuścim, ich teksty ŭtrymlivajuć raspalvańnie i zakliki da likvidacyi majoj krainy. U takim vypadku ja b chacieŭ bačyć zusim inšyja dziejańni pravaachoŭnych orhanaŭ. Ja b chacieŭ, kab ludziej vyklikali pozvaj u sud, i paśla ja b chacieŭ ubačyć publičny praces, dzie ŭvieś śviet naziraŭ by za tym, jak pa voli biełaruskaha naroda tyja, chto zaklikajuć da likvidacyi hetaha samaha naroda, paŭstali b pierad sudom. Kab byli zaprošanyja ekśpierty. Kab ekśpierty dali svoj ekśpiertny analiz, i biełaruski narod sa śvietam ubačyli b, jak vyhladaje hety samy zaklik, za jaki možna atrymać ad štrafu da piatnašački. Kab biełaruski narod, u vyniku asudžeńnia raspalvalnikaŭ, pierakanaŭsia b, što vykananaja narodnaja vola i što narod nie padviarhaje sumnievu svajo prava na samastojnaść. Ja b chacieŭ, kab heta uźniosła skroź ślozy kamientavali Davydźka i Jakubovič. Kab patrasaŭ svaim vialikim kułakom Vadzim Hihin. Kab ruski śviet pierakanaŭsia, što, akramia Jury dy Ały, prytulicca jamu tut niama da kaho, navat kali heta i nie tak. I kab Hihin z Davydźkam pierastali adčuvać uzajemnaje pryciahnieńnie.
Tak. Mnie nie padabajecca hetaja adviečnaja praha našych orhanaŭ pryjechać nočču i vykrucić vincik, jaki orhanu padaŭsia dastatkova škodnym, bo ja liču, što hałosnaść daje kudy bolš karyści i bolš prastory dla manieŭru. I tamu ž ja liču, što da vyniasieńnia prysudu nie treba Juru z Ałaj zaklučać pad vartu. Dziŭna budzie, kali jany adsiedziać paŭhoda, a i ich vinu aceniać u čatyry bazavyja, jak u vypadku z homielskim zmaharom ź biełmovaju.
Pad vartaj treba trymać ludziej, jakija z nožykam na bližniaha kidajucca, a nie hetyja biessensoŭnyja pradažnyja ananimnyja arhanizmy. Padpiska ab niavyjeździe i raspačynańnie kryminalnaj spravy — voś, što pavinien zrabić naš samy humanny sud u śviecie.
— A kali jany ŭciakuć? Uciakuć u Rasiju?! — uskliknie čytač.
— Nu i dobra, — adkažu ja čytaču.
Kali jany ŭciakuć — nam nie treba budzie, pa-pieršaje, ich karmić u vypadku naznačeńnia terminu źniavoleńnia. U Biełarusi, pa-druhoje, stanie na dvuch mudakoŭ mieniej, bo dva mudaki harantavana atrymajuć za svaje ŭcioki rašeńnie ab źniavoleńni i, samaje hałoŭnaje, hramadzianskaja supolnaść ŭnutry siabie atrymaje mahčymaść zadać prostaje pytańnie: a čamu ludzi, jakija našym spraviadlivym sudom byli nazvanyja nienaviśnikami Biełarusi i biełarusaŭ, znachodziać svoj prytułak mienavita ŭ Rasii? Čamu im tam rady? Pa-mojmu, heta dobraje pytańnie, ale adkaz my adkładziom «na paśla». A ciapier ja prosta krychu ździŭleny. Ździŭleny najpierš našamu niesupadzieńniu. Ja, naprykład, razumieju radaść tych, chto ŭchvaliŭ źniavoleńnie našych niedarahich publicystaŭ. I nie maju nijakich kryŭdnych epitetaŭ na adras tych, chto radujecca, bo mnie zrazumiełaja i nie nadta čužaja ich subjektyŭnaść, ale krychu dziŭna ź jakoj radaściu «umoŭna zadavolenyja» stvarajuć śpisy vorahaŭ naroda, pieraličvajučy «umoŭna niezadavolenych». Tym bolej, što radaść ja razumieju, ale pryčyn dla radaści pa ćviarozym razvažańni nie baču, bo sabaka vichlaje chvastom.
«Tajemnaja pasadka» va ŭmovach vielmi śpiecyfičnaha jaje aśviatleńnia ŭ biełaruskaj ža presie stvaraje zajmalnuju situacyju, u jakoj usie zacikaŭlenyja baki atrymali mahčymaść dla zachavańnia svajoj karciny śvietu, ad čaho dla našaj dziaržavy bolej karyści, čym strat.
Biełaruskija amatary ruskaha miru ciapier dziesiać razoŭ padumajuć, ci varta za 80 baksaŭ ryzykavać svabodaj, što dla dziaržavy — plus.
Redaktary rehnumaŭ kančatkova pierakanajucca ŭ najaŭnaści ŭ Biełarusi «ŭkrainskaha» scenaryja i zmohuć narešcie źmianić płaścinku, znajšoŭšy novaha voraha, i heta dla ich biezumoŭny plus.
Ale Rasii aficyjna (paśla taho jak «viaźniaŭ» patrymajuć i vypuściać) usio budzie pradstaŭlena jak absalutnaja biesstaronnaść našaj ułady. I tut, kaniečnie, uzhadajuć Džona Silviera, jaki, biassprečna, kłasny pacan, ale jak pa mnie — kałoŭsia, jeŭ kaktus i radavaŭsia, što nie adzin. I heta dla dziaržavy — ćviordy plus.
Da taho ž nacyjanalisty paličyli, što, narešcie, orhany zanialisia abaronaj nacyjanalnych intaresaŭ i pałahodnieli, što dla dziaržavy toŭsty plus. A ŭsie astatnija pra hetyja žarści ničoha navat nie pačujuć, praciahvajučy ličyć, što žyvuć na vyśpie stabilnaści, bo pa BT im nichto ničoha nie raskaža — «astatnim» viedać nie abaviazkova, jany ŭładzie patrebnyja voś hetkimi.
Tak što voś, darahi čytač, staju ja pierad taboj byccam holeńki i prymaju za svajo pryvatnaje mierkavańnie luby tvoj hramadski prysud, ažno da zvańnia mudaka, kali na toje vola tvaja. Adzinaje, pahadzisia, ja nie raspalvaju. Ja lublu Biełaruś jak umieju.
