Ihar Zielankievič uznačalvaŭ Ministerstva achovy zdaroŭja Biełarusi z 1997 da 2001 hoda. U intervju dla «Našaj Nivy» były čynoŭnik padzialiŭsia svaim bačańniem situacyi z epidemijaj karanavirusa ŭ Biełarusi i śviecie, ci patrebny nam karancin, a taksama, ci dastatkova ŭ krainie prafiesijanałaŭ, zdolnych zmahacca z chvarobaj.
«Naša Niva»: Ihar Barysavič, padzialiciesia svaimi dumkami adnosna situacyi z epidemijaj karanavirusa ŭ našaj krainie. Na vaš pohlad, ci ŭsio pad kantrolem albo nie?
Ihar Zielankievič: Pieršaje, pra što ja chaču skazać, što ŭ nas usie pavinny razumieć — ad kiraŭnika dziaržavy da, prabačcie, koniucha, — pryjšoŭ novy faktar, novy bijałahičny ahient, jakoha raniej nie było. Ja liču, što na siońnia situacyja kiravanaja. Ja navat na sabie adčuŭ heta: 15 sakavika viarnuŭsia ŭ Biełaruś, u mianie adrazu spytali, adkul ja prylacieŭ, usio heta adsočvajecca.
Ci adekvatnyja dziejańni na siońnia? Ja liču, što dziejańni našaj sistemy na siońnia absalutna adekvatnyja. My ŭsie prosta pavinny zrazumieć, što my ŭžo žyviom u novych umovach.
«NN»: Nie raskažacie, adkul vy viarnulisia?
IZ: Z Aŭstryi. U mianie spytali, ci byŭ ja ŭ Italii. Usio narmalna, sustrakali supracoŭniki Pahraničnaha kamiteta ŭ maskach. Ja niadaŭna daviedaŭsia, što jość u aeraporcie ramki dla vymiareńnia tempieratury. U Minsku płanujuć vyzvalić šostuju balnicu dla lačeńnia chvorych na karanavirus z uskładnieńniami.
Ci adekvatnaje aśviatleńnie temy?
Ja liču, moža być, treba i bolej havaryć pra toje, što treba myć ruki, nie badziacca ŭ miescach vialikaha zboru ludziej. Pra ŭsio heta treba nahadvać ludziam, jany ŭ nas dyscyplinavanyja i ŭsio dobra razumiejuć. Radasna, što našy navukoŭcy chutka raspracavali dyjahnostyku zachvorvańnia, užo praz šeść dzion paśla atrymańnia hetaha virusa. Pakul usio adekvatna, a tam pahladzim dalej.
«NN»: U internecie viadziecca šmat sprečak na temu, ci varta nam uvodzić u krainie karancin. Što dumajecie na hety kont?
IZ: Ja nazyvaju hetyja sprečki «razmovami schałastaŭ». Pamiatajecie, byli takija psieŭdanavukoŭcy, jakija razvažali na temy zusim adarvana ad žyćcia? Takija rašeńni pavinny być padrychtavanyja śpiecyjalistami. Na siońnia ja całkam daviaraju našym biełaruskim śpiecyjalistam.
U nas u krainie jość vydatnaja łabaratoryja, jakaja maje status P4 — heta najvyšejšaja stupieni bijałahičnaj abarony. I mnie zdajecca, što było b na karyść nie tolki našamu hramadstvu i dziaržavie, ale i ŭsioj suśvietnaj supolnaści, kali b my viali pracy pa pradbačańniu niejkich virusaŭ. I ja dumaju, što heta mahčyma, chacia i składana.
Uvodzić ci nie ŭvodzić karancin — heta pytańnie dla śpiecyjalistaŭ, ale nie błohieraŭ.
«NN»: Čamu, na vašu dumku, hety virus nabyŭ taki niekantralavany charaktar u toj ža Italii i Ispanii?
IZ: Ja pra heta dumaŭ i analizavaŭ, čamu mienavita ŭ Italii. Razumiejecie, tut pieramahajuć nie miedycynskija technałohii, a sama sistema achovy zdaroŭja. Voś Italija, tam niama nivodnaj infiekcyjnaj balnicy. I ja pytajusia, chiba heta dobra? Kiepska, pravilna?
Pavinna być mabilizavanaje hramadstva ŭ cełym, a nie daktary tolki, heta sprava ŭsich. Da nas na ofis pryjšła papiera z Centra epidemijałohii, dzie kankretna skazana, što treba zrabić. My ŭzbrojenyja peŭnymi viedami, tamu adrazu pastavili dazatar z antysieptyčnaj vadkaściu. Uvachodziš u budynak — taksama jość dazatar. I mnie pryjemna heta bačyć, što jość mahčymaść zaścierahčysia. A čamu ŭ Jeŭropie tak? Tyja ž francuzy chutka zrazumieli, jaki ŭ ich maštab epidemii i chutka pryniali adpaviednyja miery. A italjancy nie prymali hetych mieraŭ i ciapier dastatkova składana adkrucić nazad. Plus da ŭsiaho ŭkład žyćcia: u Italii pryniata žyć vialikimi siemjami razam sa starejšym pakaleńniem. Heta taksama faktar. Ale samaje hałoŭnaje svoječasovaść, bo kali dom zhareŭ, to ŭžo pozna tušyć pažar.
«NN»: Ci bačycie vy ŭ Biełarusi simptomy paniki ŭ hramadstvie?
IZ: Časam u internecie baču, što adbyvajecca nahniatańnie. Pra toj ža karancin. Nu, prabačcie, nie moža hetaje pytańnie vyrašać hiniekołah. Tut patrebnyja acenki virusołaha, infiekcyjanista. Padychod va ŭsim pavinien być prafiesijnym.
Ja nie bačyŭ prykmietaŭ paniki ŭ hramadstvie, ale tłumačalnaja praca pavinna praciahvacca. I nie treba tak, jak na tym płakacie «Ty zapisaŭsia dobraachvotnikam?», možna praściej: «A ty pamyŭ ruki?» Heta dobry napamin, bo my ŭsie zabyvajem, ličym, što niavažna. A heta važna! Navat myćcio ruk z myłam dapamahaje abaranić siabie i navakolnych, rodnych.
«NN»: Na siońnia ŭ našaj krainie dastatkova prafiesijanałaŭ: infiekcyjanistaŭ, virusołahaŭ?
IZ: Biezumoŭna! U nas jość vydatny Instytut virusałohii, jon byŭ adnym ź viadučych navukova-daśledčych instytutaŭ u byłym SSSR. I nie darma dyrektara hetaha instytuta ŭ svoj čas uznaharodzili Ordenam Kastryčnickaj revalucyi: prosta tak takija ŭznaharody ź nieba nie padajuć. Jość dobraja škoła ŭ našych infiekcyjanistaŭ. Heta piśmiennyja ludzi. Ale hałoŭnaje — u nas jość sistema.
«NN»: Na minułym tydni my razmaŭlali z vašaj papiarednicaj Inesaj Drabyšeŭskaj. Jana vielmi chvaliła ciapierašniaha ministra achovy zdaroŭja Uładzimira Karanika, jaki dziejničaje spakojna i prafiesijna, što vy skažacie pra jaho?
IZ: Ja dumaju, što ŭ cełym aparat Ministerstva na siońnia dziejničaje piśmienna, uzvažana i svoječasova. Ja zyču ŭsim pośpiechu.
«NN»: Vy asabista niejkija miery biaśpieki prymianiajecie?
IZ: Ja nie chadžu pa ofisie ŭ mascy, ale ruki apracoŭvaju pastajanna. Nalivaju sabie kavy ŭ kubak, apracoŭvaju ruki pierad hetym.
***
Ihar Zielankievič
Naradziŭsia ŭ 1952 hodzie ŭ Minsku. Skončyŭ Minski miedinstytut (1976). Pracavaŭ doktaram-urołaham u Minsku i Estonii. Byŭ načalnikam upraŭleńnia achovy zdaroŭja Minharvykankama. U 1990-1996 — namieśnik staršyni Minharvykankama. U 1997—2001 — ministr achovy zdaroŭja. Paśla hetaha pracavaŭ u vykanaŭčym kamitecie SND, u analityčnym departamiencie. Zajmajecca hramadskaj i piedahahičnaj dziejnaściu.
