U «Biełaruskaj vajennaj haziecie» dniami apublikavali artykuł, jaki nazyvajecca «Kuropaty — nahłaja łož «śviadomych».
U tekście ŭ biezapielacyjnym tonie adstojvajecca dumka, što ludziej u Kurapatach rasstrelvali niemcy. Artykuł — pierakaz knihi «Kurapaty: la vytokaŭ histaryčnaj siensacyi» aŭtarstva vykładčyka Vajennaj akademii, padpałkoŭnika zapasa Alaksandra Płavinskaha.
Hipotezy, vykazanyja ŭ hetaj knizie, piarečać vysnovam śledstvaŭ, praviedzienych biełaruskaj prakuraturaj i vajskovaj prakuraturaj u 1980-ja, 1990-ja i 2000-ja hady — a jany vyjavili, što ŭ Kurapatach pachavanyja achviary stalinizmu.
Čytajcie. Kurapaty: na siońnia viadoma amal usio
Karespandent «Našaj Nivy» z hetaj nahody pazvaniŭ pres-sakrataru Minabarony Uładzimiru Makaravu.
Arciom Harbacevič: U «Biełaruskaj vajennaj haziecie» apublikavany materyjał, u jakim śćviardžajecca, što ŭ Kurapatach rasstrelvali niemcy, a nie NKVD. Heta jak rasceńvać, jak aficyjnuju pazicyju viedamstva?
Uładzimir Makaraŭ: Aficyjnaja pazicyja vajennaha viedamstva apublikavana jašče ŭ 1994 hodzie, pry spadary Kazłoŭskim [ministr abarony Pavieł Kazłoŭski — Red.].
Artykuł vyjšaŭ u vajennaj haziecie «Vo słavu Rodiny», aŭtar — hieroj SSSR, kamandzir partyzanskaj bryhady. Jon askiepkaŭ nie pakidaje ad kancepcyi BNF i pakazvaje: chto, dzie i kali zabivaŭ habrejaŭ, jakija byli vyviezienyja ŭ Smalensk, a potym pieraviezieny ŭ Kurapaty.
Voś, kali łaska, čytajcie jaje. Jana, darečy, u tysiaču razoŭ macniejšaja za knihu hetaha vučonaha Płavinskaha.
Nastupnym krokam ja chacieŭ i prapanoŭvaŭ apublikavać toj samy artykuł 1994 hoda.
Arciom Harbacevič: Karaciej, aficyjnaja pazicyja viedamstva — rasstrelvali niemcy. Tak?
Uładzimir Makaraŭ: Pry čym tut aficyjnaja pazicyja viedamstva?
U nas svabodnaja kraina, svabodnaja presa. I mierkavańnie vučonaha, kandydata histaryčnych navuk, vykładčyka fakulteta ŭnutranych vojskaŭ, vielmi i vielmi kaštoŭnaje ŭ hetym pytańni.
Arciom Harbacevič: Ci pravilna ja razumieju, što pad słovami ŭ zahałoŭku «Kurapaty — nachabnaja chłuśnia «śviadomych», majucca na ŭvazie, u tym liku, i dziejańni Fiederacyi prafsajuzaŭ Biełarusi — zamoŭcy miemaryjała ŭ Kurapatach, na jakim napisany słovy «Achviaram palityčnych represij 30-40 hadoŭ XX stahodździa»?
Uładzimir Makaraŭ: Jašče raz padkreślivaju, što apublikavana mierkavańnie vučonaha. Što datyčyć aficyjnaj pazicyi, vyskazanaj jašče pry Kazłoŭskim, to źviarnicie ŭvahu na tekst hieroja SSSR, kamandzira partyzanskaj bryhady.
[Dalej Makaraŭ pačaŭ apisvać dośvied razmovy z adnym z žurnalistaŭ telekanała «Biełsat», ale my nie možam spraŭdzić źmiest ichniaj razmovy, tamu nie budziem heta pryvodzić.]
Arciom Harbacevič: Kali ŭjavić, što ja prymaju vašu pazicyju, jakija nam vysnovy treba zrabić? Što z pomnikam u Kurapatach, na jakim napisana «Achviaram palityčnych represij» — jaho treba prybrać adtul? Ci nadpis prosta zamianić?
Uładzimir Makaraŭ: Nie treba ničoha mianiać, buryć. Havorka pra inšaje — pra praŭdu histaryčnuju. A rana ci pozna jana budzie viadoma. U našych intaresach, kab mienavita praŭda była viadoma, kab nie paŭtaryć minułaje. Nakont represij — čytajcie maje artykuły «Revalucyja i vajna», tam napisana, što lubaja revalucyja — heta vielmi strašna.
I nie daj boh nam, jak złobna kažuć na Uschodzie: «Kab vy žyli ŭ čas pieramien». Tamu što jość zakon revalucyi, sfarmulavany Dantonam. Stojačy pierad trybunałam, jon kinuŭ słovy svaim budučym zabojcam: «Heta ja stvaryŭ vaš podły trybunał, chaj darujuć mnie ludzi. Revalucyja pažyraje svaich dziaciej».
Historyja francuzskaj revalucyi vielmi kryvavaja, u joj znajšli spačyn i lidary, i achviary.
A ŭ Savieckim Sajuzie da 40-ch heta praciahvałasia, było strašna. Tamu davajcie dumać, kab u nas heta nie paŭtaryłasia.
Arciom Harbacevič: Ja nie zrazumieŭ ciapier vas — dyk represii byli ci nie byli?
Uładzimir Makaraŭ: Kaniečnie, byli! Pytańnie tolki dzie, kali i kolki. Heta ciažkaje pytańnie, jakoje treba daśledavać vučonym, śpiecyjalistam z macniejšymi arhumientami i tolki faktami.
Arciom Harbacevič: Jak tady vy publikujecie ŭ «Vajennaj haziecie» teksty, u jakich niama nivodnaha fakta? Jakija tam fakty?
Uładzimir Makaraŭ: Tam havorka pra knihu, jakaja zasłuhoŭvaje ŭvahi. Kniha vyjšła aficyjna, z recienzientami. Čamu vy vierycie nie navukoŭcam, a kamuści inšamu?
Arciom Harbacevič: Historyk Ihar Marzaluk, a taksama kiraŭnik Administracyi prezidenta Ihar Sierhiajenka kažuć, što ŭ Kurapatach rasstrelvała NKVD — kamu treba vieryć, im ci Płavinskamu?
Uładzimir Makaraŭ: Vy pieradziorhvajecie fakty! Havorka pra kankretnuju knihu, mierkavańnie navukoŭca. Vašy pazicyi — heta samy sapraŭdny tatalitaryzm, vy nie prysłuchoŭvajeciesia da alternatyŭnaha mierkavańnia. Prysłuchajciesia, padumajcie, kali łaska.
Davajcie akuratna stavicca da ŭsich navukoŭcaŭ, u tym liku da mierkavańnia čałavieka, jaki zajmajecca niepasredna hetaj prablemaj.
Arciom Harbacevič: Ci budziecie vy publikavać pa takoj łohicy i alternatyŭnyja pohlady alternatyŭnych navukoŭcaŭ na Chałakost?
Uładzimir Makaraŭ: Što datyčyć Chałakosta, my aśviatlali heta vielmi padrabiazna, uličvajučy, jakoje miesca tam zajmaje biełaruskaja kałabaracyja i Vilhielm Kube.
Što datyčyć palityčnych represij, to im acenka dadziena adnaznačnaja. Heta prablema nie tolki historykaŭ, ale psichołahaŭ, psichijatraŭ, sacyjołahaŭ.
Nie treba naciahvać lišniaha na NKVD, uličvajučy bijahrafii kiraŭnikoŭ, jakija zaŭčasna syšli ŭ niabyt.
