Kali stała jasna, što ahučyć hetyja tezisy vočy ŭ vočy Łukašenku nie ŭdasca, Iosif Siaredzič apublikavaŭ ich u «Narodnaj voli».
Niahledziačy na ŭsio, što adbyłosia, hałoŭny redaktar «Narodnaj voli» miarkuje, što alternatyvy Kruhłamu stału z udziełam ułady i jaje praciŭnikaŭ niama. I prapanuje svajo pasiarednictva dla arhanizacyi takoha dyjałohu.
«…Skažu čiestno, mnohije mienia othovarivali: moł, nie nado idti na etu vstrieču, ničieho novoho ty nie usłyšiš, a nieprijatnostiej možieš nažiť. Vźviesiv vsie «za» i «protiv», ja vsio žie riešił akkrieditovaťsia i priniať samoje aktivnoje učastije v «Bolšom razhovorie…». K etomu mienia podvihli i moi byvšije iźbiratieli. Aleksandr Hrihoŕjevič znajet, čto v Vierchovnom Sovietie 12-ho sozyva, v kotorom my byli dieputatami, ja priedstavlał Pinskij iźbiratielnyj okruh №133. A kakaja situacija, obstanovka v etom horodie tiepieŕ, pośle prošłohodnich vyborov, — dumaju, bolšinstvu v etom zale objaśniať nie nužno: diesiatki ludiej brošieny v tiuŕmy, rieprieśsivnyj katok prodołžajet katiťsia. I moi tohdašnije iźbiratieli poprosili: vospolzujsia słučajem, podymi hołos v zaŝitu ziemlakov…
Ja viernuś k etoj piečalnoj istorii. No vnačale o tom, kakoj ja vižu kartinu, słoživšujusia v našiej rodnoj mnohostradalnoj Biełarusi. Požałuj, nikto nie staniet otricať, čto političieskij krizis, kotoryj razraziłsia v prošłom hodu, miertvoj chvatkoj schvatił za horło vsiu stranu. Jeśli by mnie let piať nazad kto-nibud́ skazał, čto v tiečienije korotkoho vriemieni, miesiaciev za diesiať-odinnadcať, 40 tysiač biełorusov projdut čieriez zadieržanija, čieriez SIZO, tiuŕmy, mnohije pohibnut, kak hovoritsia, priamo na barrikadach, plunuł by v hłaza. No vied́ takova nie prosto piečalnaja, a trahičieskaja riealnosť. I eto nie v sriednieviekovje, a v XXI stoletii, i eto v stranie, kotoraja nachoditsia v cientrie Jevropy!» — piša Siaredzič.
«Słov niet, Biełaruś pierieživajet čriezvyčajno słožnyje vriemiena. Siehodnia socialno-političieskaja obstanovka takova, čto kak nikohda triebujet konsolidacii vsiech sił obŝiestva. Chotia etot krajnie ostryj vopros stojał i ranieje. Tri-čietyrie hoda nazad ja nieodnokratno s samych vysokich tribun priedłahał orhanizovať Obŝienacionalnyj kruhłyj stoł. Tohda vy, Aleksandr Hrihoŕjevič, pri vstriečie s hłazu na hłaz priedłožili mnie piśmienno izłožiť konciepciju poiska riešienij po spornym voprosam na osnovie kompromissa i diełovoho konstruktivizma, bazirujuŝichsia na prioritietie nacionalnych intieriesov. Takoj dokumient ja podhotovił i pieriedał lično čieriez vašieho priess-siekrietaria. Boleje toho, spustia nieskolko niediel posłał dopołnienije. K sožaleniju, otvieta nie połučił, i moi usilija po orhanizacii Obŝienacionalnoho kruhłoho stoła nie uvienčaliś uśpiechom.
Priedłahaju, Aleksandr Hrihoŕjevič, viernuťsia k etomu, sčitaju, archivažnomu voprosu. Tolko siehodnia vydvihajutsia absolutno novyje usłovija. Na moj vzhlad, nielzia sadiťsia ni za kruhłyj, ni za kvadratnyj stoł, poka v tiuŕmach zatočieny sotni opponientov vłasti. Ja nie imieju v vidu tiech, kto, vozmožno, po kakoj-to pričinie vstał na tierrorističieskij puť. Za kolučiej provołokoj tomitsia niemało ludiej, kotoryje projavili v mirnych formach svoju hraždanskuju aktivnosť, otstaivaja zakonnosť i spraviedlivosť.
Jeśli oni i vinovny v kakich-to narušienijach pravoporiadka, to nielzia ostavlať biez vyjaśnienija tie obstojatielstva, kotoryje priedšiestvovali etomu, obiazatielno nužno iskať otviet na vopros, čto sprovocirovało ich na takije diejstvija. V lubom słučaje strana, v kotoroj tiuŕmy pieriepołnieny niesohłasnymi s politikoj vłastiej, kohda vot užie hod kak prodołžajutsia rieprieśsii, dochodiaŝije do pytok, — eto nonsiens. Jeśli idti po takomu puti, to Biełaruś možiet prievratiťsia v spłošnoj koncłahieŕ. Poka nie sovsiem pozdno, nužno vstať na druhoj puť.
Orhanizacija Obŝienacionalnoho kruhłoho stoła — eto, na moj vzhlad, otkaz ot radikalnoj mietodołohii političieskoho poviedienija vsiech subjektov pieriehovornoho prociessa, striemlenije k sbližieniju pozicij na osnovie bazovych ciennostiej: zaŝity suvierienitieta i niezavisimosti strany, sochranienija nacionalnoj idientičnosti, socialno—političieskoj stabilnosti. Pri obŝiej zaintieriesovannosti v prodvižienii diemokratičieskoho obustrojstva hosudarstva nužno obŝimi usilijami iskať naiboleje prijemlemyje varianty sovieršienstvovanija iźbiratielnoj sistiemy, vyrabotki novych miechanizmov zaŝity prav čiełovieka, riehulirovanija bałansa vietviej vłasti i t.d.
Ostavajaś privieržienciem orhanizacii Obŝienacionalnoho kruhłoho stoła, ja priedłahaju i vłasti, i oppozicii svoi ličnyje usłuhi v vidie parłamientierskich šahov. Za moimi plečami bolšoj žiźniennyj opyt, ja znakom praktičieski so vsiemi važniejšimi fihurantami kak po odnu storonu barrikad, tak i po druhuju. I ja hotov priedpriniať vsie usilija dla toho, čtoby ich diałoh stał riealnym užie v bližajšiej pierśpiektivie. Moje kriedo — mir i spokojstvije v stranie, nužno kak možno skorieje pohasiť političieskij krizis, vosstanoviť priežnij priestiž Biełarusi na mieždunarodnoj arienie. I zdieś na piervyj płan vydvihajetsia nieobchodimosť proviedienija novych priezidientskich vyborov s sobludienijem diemokratičieskich prociedur.
U mienia sozdajetsia vpiečatlenije, čto vy, Aleksandr Hrihoŕjevič, s kakich-to por stali załožnikom opriedielennych radikalnych sił, praviaŝich bał v vierchnich ešiełonach vłasti. Da, koje u koho ruki v krovi, i, nie isklučieno, takije tipy bojatsia otvietstviennosti po zakonu, a potomu chotiat zahnať vsio živoje v stranie pod poł. Jeśli ich nie ostanoviť, to stranu, hosudarstvo nieminujemo ždiet krach. Tvoritsia čto-to nievoobrazimoje, strašnoje! Moje sierdcie každyj raz sodrohajetsia ot informacii o pytkach, kotoryje ustraivajut słužaki v tiech žie SIZO. Nu počiemu, skažitie, v kamieru na čietyrie miesta nužno vpichivať dvienadcať, a to i piatnadcať čiełoviek? Ludi ležat na hołych połach, biez sobludienija elemientarnoj hihijeny. Jeśli dla tiech, koho pravozaŝitniki nazyvajut političieskimi uźnikami, v tom žie SIZO na Okriestina nie chvatajet postjelnych prinadležnostiej, to razriešitie im brať ich iz doma. A možno li čiełovieka niedielami dieržať vzapierti biez vozmožnosti chotia by raz v nieskolko dniej postojať pod dušiem, pomieniať bielje? A čto značit lišiť prava ježiednievnoj tridcatiminutnoj prohułki na otkrytom vozduchie vo dvorikie, pusť dažie raźmierom piať na piať mietrov, śvierchu i po storonam obtianutom provołokoj? Trinadcať sutok provieł za riešietkoj iźviestnyj žurnalist. Znajetie, kak on diełał kakije-to piśmiennyje «zasiečki» dla buduŝich publikacij? Poskolku nadziratieli nie razriešili vziať s soboj ni ručki, ni karandaša, ni bumahi, to vycarapyvał słova na obratnoj storonie protokoła, kotoryj vručił śledovatiel, ostrym kusočkom otvalivšiejsia štukaturki. Eto li nie izdievatielstvo, eto li nie pytki? Začiem pozoriť stranu na vieś biełyj śviet? Jeśli etoho nie ponimajet tot žie načalnik SIZO, to čto, jemu nielzia najti zamienu? A jeśli ustraivať pytki jeho vynuždajut vyšiestojaŝije načalniki, to i ot nich nužno izbavlaťsia. A jeśli, Aleksandr Hrihoŕjevič, kto-to dumajet, čto takimi žiestokimi, ja skazał by, sadistskimi mietodami obraŝienija s lud́mi, vina mnohich iz kotorych jeŝie dažie nie dokazana, možno vosstanoviť v stranie mir i spokojstvije, to on nie prosto zabłuždajetsia, a sam stanovitsia priestupnikom», — piša Siaredzič na temu, jakaja chvaluje mnohich.
«Chotiełoś by dožiť do toho śvietłoho dnia, kohda mračnyje tuči raśsiejutsia nad Biełaruśju, kohda budiet śvietiť jarkoje sołncie i ludi budut pozdravlať druh druha so sčastlivymi pieriemienami v ich žiźni, v žiźni vsiej strany», — padsumoŭvaje jon.
Poŭny tekst jaho poŭnaha bolu za los Biełarusi artykuła možna pračytać na sajcie «Narodnaj voli».
