«Dla Biełarusi kalij — heta adzin z klučavych tavaraŭ našaha ekspartu. Jak nafta dla Rasii, — kaža Ramančuk. — Lubyja abmiežavańni pryviaduć da istotnych strataŭ dla samoha pradpryjemstva, dla biudžetu i dla ŭsich, chto zaniaty ŭ łahistycy i dastaŭcy hetaha tavara na zamiežnyja rynki».
Jak padkreślivaje ekanamist, u ciapierašniaj situacyi jość šerah nieviadomych momantaŭ.
«My nie viedajem, ci budzie całkam zabaronieny z kanca hoda tranzit praź litoŭskija party. A taksama, jakoj budzie prapusknaja zdolnaść pry alternatyŭnych varyjantach. Havorka pra transparciroŭku kalijnych uhnajeńniaŭ čyhunkaj, łahistyku praź inšyja party».
«Kali za paŭhoda biełaruskija ŭłady i «Biełaruśkalij» nie znojduć resursaŭ, kab vyrašyć hetaje pytańnie, to straty mohuć skłaści, jak minimum, 1,5-2 miljardy dalaraŭ u hod.
Heta ŭ vypadku, kali nielha budzie handlavać tavaram paŭnavartasna», — miarkuje Ramančuk. Na jaho dumku, za paŭhoda znajści alternatyvu amal niemahčyma.
«Svabodnych mahutnaściaŭ u inšych partach niama. Hrošaj na pošuk novych maršrutaŭ niama i naŭrad ci buduć».
Ekanamist nazyvaje jašče adnu surjoznuju prablemu: «Biełaruśkalij» nie zmoža vykanać svaje abaviazki pa kantraktach.
«Ci zmohuć rasijanie i kitajcy arhanizavać niejki transpartny šlach dla kalijnych uhnajeńniaŭ z zachavańniem ich koštu? «Biełaruśkalij» peŭny čas dempinhavaŭ na rynku. Ciapier z ulikam dastatkovych transpartnych vydatkaŭ košt moža być vyšejšym, čym u kankurentaŭ.
Pytańnie: chto tady budzie kuplać kalij? Heta moža być stratna dla «Biełaruśkalija». Abo pradpryjemstva vybje u biudžecie radok dla kampiensacyi strataŭ».
Ciapier «Biełaruśkalij» źjaŭlajecca pradpryjemstvam, jakoje kormić biudžet Biełarusi. Na dumku Ramančuka, u takim razie možna zdarycca situacyja, što jano pieratvorycca ŭ pradpryjemstva, jakoje siadzić na šyi ŭ padatkapłacielščykaŭ. A jaho miesca na brazilskim, indyjskim i kitajskim rynku zojmuć «Urałkalij», kalijnyja kampanii z Paŭdniovaafrykanskaj respubliki i Kanady.
Jarasłaŭ Ramančuk aceńvaje hety straty, jak minimum, u 2 młrd dalaraŭ u hod z usimi nastupstvami dla biudžetu, valutnaj vyručki i vykanańniem «Biełaruśkalijam» svaich abaviazalnictvaŭ.
Treciaje nastupstva kanfliktu ź Litvoj — heta prajekt «Słaŭkalij», jaki raspracavaŭ Michaił Huceryjeŭ.
«Hety prajekt byŭ aryjentavany na isnuju łahistyčnuju infrastrukturu.
Heta amal 2 młrd dalaraŭ, jakija, hruba kažučy, zaviśli.
Huceryjeŭ pakul maŭčyć, jon ničoha nie zmoža zrabić. U jaho niama transpartu i mahčymaściaŭ».
Kali abahulić usie nastupstvy ad faktaraŭ (pry ŭmovie, što nie buduć znojdzieny alternatyvy), Ramančuk ahułam aceńvaje straty ŭ 5% VUP.
U ŚMI taksama sustrakajucca ličby ŭ 15-20% VUP. U kancy červienia 2021-ha toj ža Ramančuk adznačaŭ: kali krainy Zachadu pierakryjuć ekspart kaliju, naftapraduktaŭ, uhnajeńniaŭ, chimičnych tavaraŭ, dreva i cemientu, a takija varyjanty razhladajucca, ekanomika Biełarusi apyniecca pad najmacniejšym udaram.
«Dla našaj ekanomiki heta budzie padobna da taho padzieńnia, jakoje było paśla razvału Savieckaha Sajuza. Heta najmahutny ŭdar pad dych. Nie vyratuje ničoha z taho, što my siońnia majem», — adznačaŭ ekśpiert.
Što z hetymi ličbami? Ramančuk tłumačyć, što davaŭ hety kamientar, kali mierkavałasia, što sankcyi buduć žorstkimi i adnaznačnymi, i jany ŭstupiać u siłu z 1 lipienia. «Tady my jašče nie viedali, što jany buduć dziravyja, što buduć raspaŭsiudžvacca tolki na novyja damovy».
Ale navat 5% — heta «vielmi mocny ŭdar, vidavočnaja dzirka ŭ biudžecie».
Ci vytrymaje taki ŭdar biełaruskaja ekanomika?
«Heta pytańnie nie da ekanamistaŭ-vučonych, a da biełarusaŭ. Naturalna, treba budzie radykalna pierahladać sacyjalnyja artykuły biudžetu.
Pytańnie, ci buduć biełarusy, umoŭna kažučy, ciarpieć zarpłaty ŭ 250-300 dalaraŭ. Bo, biezumoŭna resursaŭ dla padtrymki zarpłat biudžetnikaŭ (daktaroŭ, nastaŭnikaŭ i inšych) nie budzie. Ludzi, jakija vystupajuć za sankcyi, zaŭždy kažuć, što ŭ takim razie nie budzie hrošaj na siłavyja struktury. Ale toj ža AMAP i ŭsia heta infrastuktura ciahnie 1-2% VUP. Heta buduć apošnija ludzi, jakim Łukašenka zreža finansavańnie.
Jon zaŭždy znojdzie dla ich hrošy za košt prodažaŭ harełki, cyharetaŭ i h. d.», — miarkuje Ramančuk.
5% VUP — heta arhumient, kab pajści na dyjałoh u palityčnych pytańniach?
«Nie, nie arhumient. Łukašenka — iracyjanalny, — ličyć ekśpiert. — Jon nie biznesmien ci haspadar, jaki ličyć straty, choča aptymizavać nacyjalnaje bahaćcie. Łukašenka ŭpeŭnieny, što suprać jaho asabista idzie vajna, a na joj zaŭždy jość čałaviečyja i finansavyja straty.
Nie budziem zabyvacca, što ŭ jaho jość najmacniejšy resurs, jaki možna vykarystać, — zamarozka valutnych układaŭ. Na 1 lipienia ŭ krainie naličvajecca kala 9 młrd dalaraŭ valutnych i rublovych depazitaŭ fizičnych i jurydyčnych asobaŭ.
Resursy jość, jość u kaho brać. Dla jaho častka niepaźbiežnych strataŭ u vajennych dziejańniaŭ, jakija jon viadzie».
