Krynica: oir.mobi
Pa słovach navukoŭcaŭ, jakim paščaściła vyvučać šampanskaje, vybivańnie korka z butelki šampanskaha stvaraje zvyšhukavuju ŭdarnuju chvalu.
Spačatku karotki likbiez. Kožnaja butelka šampanskaha ŭtrymlivaje raspuščany hazapadobny dyjaksid vuhlarodu, jaki stvaraje cisk, što pavolna narastaje i ciśnie na korak.
U butelcy šampanskaha ŭ stanie spakoju źniešni cisk, jaki robicca na korak, uraŭnavažvajecca statyčnaj siłaj treńnia pamiž korkam i ścienkami butelki.
Adnak jak tolki vy pačynajecie skručvać korak, heta statyčnaje treńnie chutka pieratvarajecca ŭ kinietyčnaje treńnie i jano ŭžo niedastatkova mocnaje, kab uraŭnavažyć cisk, jaki akazvajecca na korak. Bum!
Varta adznačyć, što korki vielmi chutkija. Adno daśledavańnie, praviedzienaje ŭ Hiermanii, pakazała, što kali mocna treści butelku, to korak moža vyrvacca ź jaje z chutkaściu da 40 kiłamietraŭ u hadzinu!
Słup hazu, jaki vyryvajecca z butelki pry vymańni korka, dastatkova chutki, kab utvaryć h. zv. dysk Macha abo asablivy typ udarnaj chvali, jakaja časta sustrakajecca ŭ vychłapach rakiet i reaktyŭnych samalotaŭ.
Kali butelka zachoŭvajecca pry pakajovaj tempieratury ci krychu vyšejšaj, to cisk moža ŭ siem razoŭ pieravyšać atmaśfierny. Ale jak tolki šlejf hazaŭ vychodzić, cisk vyraŭnoŭvajecca, i ŭdarnaja chvala źnikaje.
U 2019 hodzie daśledčyki vykarystoŭvali vysokachutkasnyja kamiery, kab zdymać, jak jany adkryvajuć butelki, jakija znachodzilisia pry pakajovaj tempieratury — 20 i 30 hradusaŭ, kab zaviedčyć isnavańnie dyskaŭ Macha. Jany taksama vyjavili, što koler šlejfu moža mianiacca ŭ zaležnaści ad tempieratury butelki.
Malusieńki dysk Macha ŭtvarajecca ŭ šlejfie hazaŭ, jakija vyryvajucca z adkrytaj butelki šampanskaha. Fota: popularmechanics.com
«My spadziajemsia, što naša madel daść daśledčykam niekalki cikavych idej, i jany zmohuć razhladać zvyčajnuju butelku šampanskaha jak mini-łabaratoryju», — rastłumačyŭ Robiert Žorž, daśledčyk z Univiersiteta Rena.
Viadoma, hetaje daśledavańnie moža zdacca prosta zručnaj padstavaj dla taho, kab vypić šmat šampanskaha, ale jano maje niekatoryja praktyčnyja prymianieńni, naprykład, u rakietabudavańni i balistycy. Jano taksama mahło b dapamahčy inžynieram, jakija raspracoŭvajuć padvodnyja aparaty i vietranyja turbiny, lepš zrazumieć hidradynamiku, vyvučyć ruch vadkaściaŭ i hazaŭ.
Dalej daśledčyki płanujuć źmianić niekatoryja paramietry (tempieraturu, abjom butelki i h.d.) svajho daśledavańnia i nalić jašče bolš šampanskaha.
