— Vieličezny rezanans atrymała pazbaŭleńnie licenzii telekanała «Dožd́» u Łatvii. I ŭ hetaj situacyi, jak u bałtyjskich krainach i naohuł u Centralnaj Jeŭropie, tak i ŭ asiarodździ rasijskaj emihracyi, razharnułasia dyskusija pra toje, chto maje racyju, a chto vinavaty. Vaša mierkavańnie?
— Ja dumaju, što z abodvuch bakoŭ jość nieparazumieńni. Reakcyja ŭ Litvie taksama była vielmi emacyjnaj i ŭ sacyjalnych sietkach. Ja navat sama ŭdzielničała ŭ dyskusii, tamu što skazała, što heta zanadta žorstki byŭ adkaz łatvijskaj dziaržavy. Ale ja padzialaju toj padychod, što ŭ ich jość zakony.
Ale, viedajecie, u vielmi mnohich ciapier jość mierkavańnie, što ŭsie ruskija adnolkavyja, usie jany impieryjalisty, usie jany drennyja, nivodnaha ź ich nie pavinna tut być i ni z kim nie treba razmaŭlać, Rasija nikoli nie budzie inšaj, Rasija zaŭsiody była impieryjaj i ad Rasii treba prosta adharadzicca.
Z rasijskaha boku, navat z boku «Doždia» i jaho abaroncaŭ, ja baču, što da hetych ludziej jašče nie dajšło. Paśla 24 lutaha, na vialiki žal, navat tyja, chto zmahaŭsia suprać Uładzimira Pucina, — pra ich taksama budzie na 100 hadoŭ napierad takoje mierkavańnie,
asabliva ŭ ludziej u takich dziaržavach, jak maja. Paśla hetaha skandału budzie jašče składaniej pierakonvać ludziej na Zachadzie, što Rasija moža być inšaj, što jość ludzi ŭ Rasii, jakija padzialajuć demakratyčnyja pohlady.
Historyja Rasii dla nas — heta sucelnyja trahiedyi. Heta nie tolki Saviecki Sajuz i jaho akupacyja. Z XV stahodździa, kali stvarałasia rasijskaja dziaržava, jany prychodzili adtul, z uschodu, palili, zabivali, hvałtavali, krali. I voś hetaja pamiać jość navat pra carskuju Rasiju. U toj čas jak mnohija ličać, što Kaciaryna II, Piotr I i inšyja — heta hieroi Rasijskaj Fiederacyi, dla nas heta trahičnaja častka našaj historyi. I pakul ludzi ŭ Rasii nie razumiejuć, što hetaja historyja — nie tolki pryhožyja cary.
— Jakuju b vy dali paradu novaj rasijskaj emihracyi? Pierš za ŭsio, viadoma, u krainach Centralnaj Jeŭropy i Bałtyi.
— Treba być bolš čujnymi. Kab jany chacia b troški adčuli siabie ŭ našaj krainie, asabliva nakont historyi. Tamu što historyja — heta nie tolki minułaje.
Pucin ciapier jakraz uziaŭ histaryčnyja aśpiekty i vykarystoŭvaje ich suprać Ukrainy, suprać nas, suprać usich. Nu choć by na chvilinku «pabyć u botach» takich ludziej, jak ja.
Voś majoj mamie było dzieviać, kali jaje ź siamjoj vysłali ŭ Sibir, jana straciła tam brata i baćku. Tut usie siemji ŭ takim histaryčnym naratyvie žyvuć. Jany źniščali nas. I ŭ mnohich heta źviazana z Rasijaj, z ruskimi, jakija chacieli nas zrabić ruskimi.
— U adkaz na heta vam kažuć ruskija intelihienty: «Vy ž jeŭrapiejcy, vy nie možacie pa etničnaj prykmiecie nazyvać ludziej niahodnikami».
— Nu, viadoma, ja nie padzialaju takoha mierkavańnia, što ŭsie ruskija — adnolkavyja. I ŭ nas u Litvie jość šmat ludziej, jakija padtrymlivajuć Pucina.
Voś my tut havorym u Paniaviežysie, i niedaloka adsiul jość rajon, dzie ŭ 1991 hodzie tolki 30% litoŭcaŭ prahałasavała za niezaležnaść. I dahetul hetyja savietyzavanyja ludzi tut žyvuć.
Takija ž ludzi i ŭ Rasii jość, i navat u bolšaj kolkaści. Viadoma, tam Saviecki Sajuz daŭžej byŭ i bolš źniščyŭ. Rasija vielmi mocna zaležyć jakraz ad takich ludziej.
— Jak vy sabie ŭjaŭlajecie jeŭrapiejskuju Rasiju budučyni? Tam nikoli nie budzie demakratyi?
— Ja vieru, što pry maim žyćci Rasija stanie inšaj. Nie abaviazkova, što całkam demakratyčnaj. Ale choć by nie ahresiŭnaj, padobnaj da dziaržavy, jakaja imknułasia stać narmalnaj i demakratyčnaj.
Ale jość umova. Heta strymlivańnie režymu, jaki budzie paśla Pucina. Jano pavinna iści vielmi žorstka, až da demilitaryzacyi i da denuklearyzacyi.
Ale na Zachadzie niama razumieńnia, što budzie z Rasijaj potym. Ja dumaju, što Zachadu budzie niedastatkova navat taho, kali Pucin sydzie z terytoryi Ukrainy. Treba vyzvalać i Rasiju.
— A jak vy heta zrobicie?
— Vialikaje strymlivańnie i izalacyja hetaj dziaržavy moža dapamahčy pieramienam. Napeŭna, spačatku nie stanie Pucina, potym buduć razborki ŭ ich.
Ale kali Zachad budzie kazać, što baicca, što ŭ hetaj dziaržavie ź jadziernaj zbrojaj buduć niejkija revalucyi i hetak dalej… Hałoŭnaje, kab nie bajalisia.
Voś što pakazała hetaja vajna. Niama armii ŭ Rasii takoj, jakoj jaje sabie ŭsie ŭjaŭlali. Navat hienierał Bien Chodžes, jaki kiravaŭ suchaputnymi siłami NATA ŭ Jeŭropie, na pytańnie, ci nie zrabili vy pamyłku nakont taho, što ŭ Rasii jość mocnaja armija, kaža: «Tak, heta była naša pamyłka».
My dumali, što heta armija mocnaja, a ciapier užo ŭsie razumiejuć, što jany mohuć tolki terarystyčnymi mierami, ciskam i rakietnymi ŭdarami vajavać, ale nie na poli boju.
— Ciapier, padobna, stratehija Pucina — pieratvaryć terytoryju centralnaj Ukrainy ŭ śmietnik škła i bitaha bietonu sa źniščanaj infrastrukturaj i źbiadniełymi ludźmi. Raźlik na toje, što jeŭrapiejcy stomiacca davać hrošy, i, urešcie, znoŭ zahučać słovy «mir» i «kampramis». Heta realny scenar?
— Kali b mianie miesiac tamu spytali, ja b vykazała zdahadku, što taki scenar mahčymy.
Ale ciapier, kali ŭžo jość źviestki ab tym, što va Ukrainy budzie takaja zbroja, jak tanki, najnoŭšyja ŭstanoŭki SPA, jakija dapamohuć dastavać rasijskija aeradromy, zvarotnaj darohi niama. Treba da kanca iści razam z Ukrainaj. Ja maju na ŭvazie Krym.
Pucin robić vialikuju pamyłku. Jon dumaje, što ŭkraincy zdaducca, a na Zachadzie ludzi stomiacca ad vajny. Buduć tyja, chto stomicca. Ale navat u Ispanii apošnija apytańni pakazvajuć, što 60% ludziej dumajuć, što treba dać Ukrainie ŭsio, što mahčyma. Heta navat nie ŭ Litvie, u Ispanii.
— Vy — były ministr abarony, vy šmat uzajemadziejničali z partniorami pa NATA. Kali b lidarkaj NATA byli vy, to što b vy zrabili pryjarytetam?
— Takija novyja členy aljansu, jak Šviecyja i Finlandyja, jakija dla nas vielmi važnyja, tamu što hety rehijon apyniecca pad parasonam NATO, i navat Kalininhradskaja vobłaść užo nie budzie nastolki važnaja, pakolki budzie z ŭsich bakoŭ akružanaja.
Ale jašče važniej toje, što na našych vačach naradžajecca vielmi vialikaja, mocnaja, važnaja apora dla abarony ŭsiaho jeŭrapiejskaha kantynienta — heta Ukraina i USU. Jany stanuć najmacniejšaj aporaj jeŭrapiejskaha kantynienta, kali praź niekalki hadoŭ Ukraina ŭstupić u NATA i Jeŭrapiejski Sajuz.
Dla ŭstupleńnia ŭ ES treba budzie pravieści reformy, ale my razumiejem, što praz 10 hadoŭ jany buduć členami ES. My pracujem nad hetym płanam, i ja dumaju, što płan realistyčny.
— A jakaja budučynia Biełarusi? Što Zachad moža zrabić dla biełaruskaj demakratyčnaj apazicyi, i jaki vaš scenar raźvićcia padziej vakoł režymu Alaksandra Łukašenki?
— Kali b nie 2020-y hod, kali my ŭbačyli, što biełaruski narod žyvy… Navat u mianie, jakaja pracavała vielmi šmat ź biełaruskaj apazicyjaj, byli sumnievy. Ja dumała, Łukašenka ŭžo ŭziaŭ pad kantrol śviadomaść ludziej, što tam užo ničoha nikoli nie budzie.
Bo ciapier hetyja ludzi, jakija ŭdzielničali ŭ pratestach, jany nie źmianilisia. Nie važna, što Łukašenka zachavaŭ uładu. Ludziam strašna, viadoma.
Jany nie vychodziać na vulicy nie tamu, što lubiać Łukašenku, a tamu što nie mohuć. Ja žyła ŭ Savieckim Sajuzie i razumieju heta: my taksama nie vychodzili na vulicy, choć byli suprać vajny ŭ Afhanistanie.
Kali Ukraina pieramoža, to ŭ Biełarusi ŭsio moža vielmi źmianicca.
— Biełaruś zmoža stać siabroŭkaj Jeŭrapiejskaha Sajuza?
— Biezumoŭna. Śviatłana Cichanoŭskaja ciapier užo pra heta kaža. Tolki dva hady prajšło z tych časoŭ, kali jany bajalisia navat iści na demanstracyi sa ściahami ES. I kazali: «Bačycie, im tolki Łukašenku treba pamianiać, ale jany ŭsio roŭna buduć z Rasijaj».
A ciapier užo ŭsie razumiejuć, što Pucin tam — samy hałoŭny. Łukašenka — heta tolki častka pucinskaha režymu. Navat na Zachadzie Łukašenku nazyvali apošnim dyktataram Jeŭropy. Ale ja zaŭsiody kazała, Pucin — samy niebiaśpiečny dyktatar Jeŭropy. Biez Pucina nie budzie Łukašenki.
Biełarusy — heta jeŭrapiejskija ludzi, jany buduć z nami. I heta ściana, jakuju ciapier my pabudavali na miažy ź Biełaruśsiu, kab abaranić siabie, — heta časova. Tamu što, kali Biełaruś stanie demakratyčnaj dziaržavaj i častkaj ES, my budziem razam znoŭ.
Čytajcie taksama:
«Našy rasijskija kompleksy». Eks-premjer Litvy: Ustanoŭki, što demakratyja ŭ Rasii niemahčymaja — iłžyvyja i niebiaśpiečnyja
